اینکلوژنهای Etch Channels در الماس

Etch Channels در اصل تونل هایی توخالی هستند که در سطح الماس شکل می گیرد و به داخل بدنه آن نفوذ می کند. این نوع اینکلوژن ها که در الماس های تراش خورده به ندرت دیده می شوند، می توانند ظاهری بسیار شبیه به اینکلوژنهای ناشی از بهسازی با سوراخ کاری لیزری داخلی باشد، اما می‌توانند به اشکال مختلف مانند خطوط موازی یا ساختارهای کرم‌مانند نامنظم نیز وجود داشته باشند.

آیا این نوع اینکلوژن در الماس طبیعی است؟

دانشمندان بر این باورند که Etch Channels ها زمانی تشکیل می شوند که الماس ها از گوشته زمین به سطح منتقل می شوند. در طول آن سفر، مایعات و بخار با دمای بسیار بالا گاهی اوقات می توانند ساختار کریستالی سنگ را دستخوش تنش هایی کنند . این باعث می شود که علائم طبیعی در شکل های مختلف جالب همانطور که در عکس بالا دیده می شود ظاهر شود. مانند سایر ویژگی‌های etch ، مانند تریگُن های فرورفته و تغییرات مورفولوژی کریستال، تشکیل کانال‌های اچ هم به فرآیندهای انحلال زمین‌شناسی و هم به نقص‌های شبکه بلوری در الماس‌ها مرتبط است . اگرچه ما از شرایط محیطی انحلال (مانند مایعات اسیدی، زمان، دما و فشار) اطلاعی نداریم، گمان می شود که تفاوت اصلی بین شکل گیری این کانال های etch و شکل های کنده کاری های سطحی که معمولاً مشاهده می شود ، درواقع این عیوب و نقوص داخلی الماس است که خصوصیات etch را کنترل می کند. تشکیل “کانال های اچ” به احتمال زیاد مربوط به دسته های نابجایی (در آرایش اتم های بلور) عمود بر صفحه های (111) یا دوقطبی های نابجایی کشیده در جهت امتداد (110) است. ریخت شناسی نهایی کانال ها بسته به تعامل بین کانال و سایر نقص ها در طول فرآیندهای انحلال، متفاوت است. اینکلوژنهای کوچک و به راحتی قابل etch شدن ، به توسعه و مورفولوژی Etch Channels کمک می کنند.

داستان کشف Etch Channels ها در الماس

به طور کلی باور بر این است که بیشتر الماس های طبیعی حداقل در معرض یک فرآیند انحلال بین هسته زایی آنها در گوشته و رسوب آنها در سطح زمین قرار گرفته اند . این انحلال می تواند اشکال مختلف برجسته مانند اچ (Etch) را بر روی سطوح بلورهای الماس به جای بگذارد و همچنین ریخت شناسی خارجی کلی آنها را تغییر دهد. شناخته شده ترین این شکل های Etch تریگون ها هستند. آنها فرورفتگی های مثلثی شکل کوچکی هستند که بر روی برخی از وجوه بلوری اکتاهدرال (هشت وجهی) دیده می شوند. جهت گیری آنها برخلاف شکل سه گوش وجه اکتاهدرال است. دانشمندانی که در حال بررسی تریگون ها بودند، حدس می‌زدند که آنها در اثر برجستگی های Etch یا رشد ایجاد شده اند، تا اینکه آزمایش‌ها آن‌ها را به عنوان ویژگی‌های Etch تایید کرد. وقتی بحث خصوصیات Etch در الماس می آید، نوع کانال‌های باریک و توخالی شکل‌ آنها بسیار کمتر دیده می شود که آن‌چنان توجه محققان الماس را به خود جلب نکردند. از زمان کار اورلوف (Orlov)، که مشاهدات را خلاصه کرد و طرح هایی از اشکال مختلف Etch یافت شده بر روی الماس های روسی ارائه کرد، تحقیقات کمی در مورد کانال های اچ در الماس انجام شده است.

با این حال، توضیحاتی در مورد ظاهر کانال های اچ وجود دارد . به عنوان مثال، آرمیتاژ لکه هایی را به دلیل آسیب تشعشعی در Etch Channel ها در یک الماس مشاهده کرد. جانسون و همکاران تفاوت‌های ظاهری بین کانال‌های اچ و سوراخ‌های حفر شده با لیزر را در چندین گوهر الماس مقایسه کرد. کانال‌های اچ با ظاهری مشابه با آنچه در الماس دیده می‌شد در بلورهای کوارتز سنتتیک Etch شده حاوی نقوص خطی (نوع خاصی از جابحایی در آرایش اتم های بلور) گزارش شده‌اند. مشاهدات اضافی از Etch Channels می تواند سرنخ هایی در مورد نحوه تشکیل آنها در الماس های طبیعی به دست دهد.

اینکلوژنهای Etch Channels در الماس نادر هستند

اگرچه کانال‌های اچ در بلورهای الماس گوهری طبیعی غیرمعمول هستند و به ندرت در الماس‌های تراش خورده دیده می‌شوند، اما مشاهدات GIA تأیید می‌کند که Etch Channels ها می توانند در الماس‌های type I و type II از چندین منطقه جغرافیایی (آنگولا، آفریقای جنوبی، سیرالئون، و جمهوری آفریقای مرکزی) ایجاد شوند . پیش از این، اچ چنلز را در الماس‌هایی از روسیه، آمریکای جنوبی، استرالیا و کانادا نیز مشاهده کرده اند.

آیا هنگام خرید الماس، باید نگران Etch Channels ها باشیم؟

از آنجایی که کانال‌های اچ شامل اینکلوژنهایی هستند که سطح را می شکفند، سوال قدیمی در مورد اطمینان و دوام احتمالاً دلیلی برای نگرانی برای بسیاری از خریداران خواهد بود. کلید پاسخ به این سوال، بررسی درجه پاکی گوهر است. به طور کلی، برای الماس هایی با پاکی VS2 یا درجه های بهتر، آنها نباید مشکل دوام داشته باشند. مطمئن باشید که وقتی لابراتوارهای گوهرشناسی، درجه‌بندی واقعی را انجام می‌دهند، قبل از تعیین درجه، خطرات دوام و شدت اینکلوژنها را در نظر می‌گیرند. برای الماس هایی با درجه پاکی پایین تر در محدوده SI1-SI2، بهتر است گوهر را از نظر eye clean (با چشم غیر مسلح پاک) بودن به صورت بصری بررسی کنید یا از یک گوهرشناس باتجربه کمک بگیرید. توصیه من این است که بدلایل احتیاطی، از خرید الماس هایی با خصوصیات Etch Channels که در قسمت پاویلیون یافت می شوند، خودداری کنید. اگر کثیفی و غبار در داخل تونل‌ها به دام افتاده یا گیر کند، پس از نصب الماس بر روی یک رکاب، تمیز کردن آن بسیار سخت می‌شود. نکته اصلی این است که کانال‌های اچ چیزی نیستند که در درجه‌های پاکی بالاتر (VS2>) نگران آن باشیم و برخی از خریداران الماس، به طور کلی از آنها در درجه‌های پاکی پایین (SI1<) اجتناب می‌کنند تا از نظر دوام مشکل ایمنی نداشته باشند.

منابع: Observation of etch channels in several natural diamonds