گارنت مالایا (Malaya garnet) نام نوعی گارنت گرانبها به رنگهای نارنجی روشن تا تیره، نارنجی مایل به قرمز یا نارنجی مایل به زرد است که از ترکیبی از پایرالسپایت سری پیروپ، آلماندین و اسپسارتین با مقدار کمی کلسیم است. این گوهر در شرق آفریقا، در دره اومبا در مرز تانزانیا و کنیا یافت می شود.
تاریخچه
جویندگان سافایر در امتداد رودخانه اومبا (Umba) در تانزانیا اولین کسانی بودند که این گارنت ها را در دهه 1960 یافتند. جالب است بدانید نام “مالایا” (که گاهی اوقات malaia نیز نوشته میشود) از زبان سواحیلی گرفته شده که به معنی “فاحشه یا طرد شده” می باشد. گفته می شود علت این لقب این بوده که در زمان گذشته ، تاجران محلی گوهرسنگ در شرق آفریقا این نوع گارنت ها را از معدنچیان خریداری نمیکردند زیرا آنها در قالب هیچ یک از انواع شناخته شده گارنت قرار نمی گرفند ، بنابراین آنها را کنار می گذاشتند. در طول دهه 1970، گارنت های مالایا با بارخانه های گارنت رودولیت که برای فروش ارائه می شد مخلوط می شدند.وقتی تاجران غربی از این سنگ ها مطلع شدند، هیجان این یافته جدید به سرعت گسترش یافت. پس از سالهای اولیه کشف، راف آنها کمیاب شد. راف های درشت و صیقلی شسته شده در اثر آب که بسیار جذاب بودند در این ذخایر تمام شده بود. این منطقه اکنون فقط به صورت قطره ای و بسیار محدود تولید می کند. از آن زمان، معادن جدیدی از گارنت های مالایا کشف شده است. در حالی که بیشتر اکتشافات جدید در امتداد مرز تانزانیا و کنیا رخ داده است، معدنچیان گارنت مالایا را در ماداگاسکار نیز پیدا کرده اند. اخیراً، کشف گارنت های مالایا از یک منطقه جنوبی تر از تانزانیا سر و صدا کرده اند. این “گارنت های ماهنج ؛ mahenge garnets” با طیف رنگ های زیبا توجه را به خود جلب می کند.
برخی از فروشندگان “Umbalite” را تبلیغ می کنند، اگرچه این نام معنای نامشخصی دارد. در حالی که برخی اصرار دارند که این اصطلاح به گارنت های مالایا اشاره دارد، برخی دیگر معتقدند که umbalite یک گارنت رودولایت از دره اومبا است. علاوه بر این، برخی ترجیح می دهند از نام “pyralspite” با اشاره به ترکیب شیمیایی سنگ استفاده کنند. در این ویدئو یک گارنت مالایا-تانزانیا با قابلیت تغییر رنگ مشاهده می کنید. چنین راف 4 گرمی ، 850 دلار ارزش دارد.
ترکیب شیمیایی گارنت مالایا
GIA ، گارنت مالایا را فقط به عنوان گونههای پیروپ-اسپسارتین طبقهبندی میکند، اما این ممکن است برای همه گارنتهای مالایا صادق نباشد. در بیشتر موارد، گارنت مالایا به عنوان یک نوع پیروپ در نظر گرفته شده است، زیرا بیشتر نمونه های آزمایش شده حاوی درصد بیشتری از پیروپ به عنوان جزء اصلی خود هستند. با این حال، در طول سالها، بسیاری از نمونههای گارنت مالایا حاوی بخشهای مساوی از اسپسارتیت یا آلماندین بودند. در برخی موارد، سنگ ها حاوی آثار جزئی گروسولار و آندرادیت نیز بودند.
سایر محققانی که با استفاده از میکروپروب الکترونی آنالیزهای شیمیایی روی گارنت های مالایا انجام داده اند، گزارش می دهند که مقدار کمی نوع گروسولار (زیر 5٪) نیز معمولاً وجود دارد. اکنون تحقیقات نشان داده است که ترکیب آن می تواند بسیار متغیر باشد و از 2 تا 94 درصد اسپسارتیت، 0 تا 83 درصد پیروپ، 2 تا 78 درصد آلماندین، 0 تا 24 درصد گروسولار و 0 تا 4 درصد آندرادیت متغیر باشد.
به طور متوسط، محققان متوجه شده اند که گارنت های مالایا حاوی اسپسارتین بیشتری نسبت به پیروپ های رایج هستند. با این حال، 95٪ از مالایاهایی که آزمایش شده عمدتاً از نظر ترکیب پیروپ هستند و آنها را به عنوان “پیروپ مالایا” طبقه بندی میکنند. تنها 6 نمونه از 108 مالایا در مطالعه آنها دارای اسپسارتین به عنوان جزء اصلی هستند. دو نمونه از این مالایا اسپسارتین ها به سختی از مرز پیروپ-اسپسارتین عبور کردند.
در بالا نمودار ترکیب برای 108 گارنت مالایا آزمایش شده است. طیف گسترده ای از ترکیبات گارنت مالایا با رنج ضریب شکست 1.735 تا 1.782 نشان داده شده است. همه نمونه های مالایا با اندازه متوسط، واکنش Pick-up را به آهنربای N52 نشان می دهند.
انواع رنگ گارنت های مالایا
گارنت مالایا در انواع رنگهای منحصربهفرد و جذاب از جمله صورتی-نارنجی، قرمز-نارنجی و زرد-نارنجی، همه با رنگهای روشن و تیره متفاوت وجود دارد. کمیاب ترین رنگ های مالایا عبارتند از: عسلی-هلویی، دارچینی، صورتی-نارنجی و تقریباً بی رنگ. همانطور که می بینید گارنتهای مالایا دارای رنگهای دوگانه و از ترکیب دو رنگ می باشند. گارنت مالایا دارای چشمک زنی درخشنده قرمز رنگ است که با هر نوع گارنت دیگری قابل مقایسه نیست. علت رنگ منگنز و گاهی آهن است. سنگ های نارنجی معمولاً کمیاب تر از مایل به قرمز هستند و سنگ هایی با مقادیر کمتر قهوه ای مطلوب تر در نظر گرفته می شوند.
گارنت Umbalite نامی است که برای گارنت مالایا از دره Umba استفاده می شود که رنگ قرمز با ته رنگ نارنجی را نشان می دهد. تصویر زیر سمت راست یک گارنت مالایا قهوه ای از کنیا است. چنین رنگ بدنه قهوه ای به ندرت در گارنت مالایا دیده می شود. مالایاهایی با رنگ بدنه نارنجی (به دلیل حاوی اسپسارتین) در بازار بسیار کمتر از سنگ های مایل به قرمز رایج هستند. مالایاهای نارنجی می توانند قرمز نارنجی، نارنجی خالص، نارنجی مایل به قهوه ای، نارنجی کم رنگ و تقریباً بی رنگ و تنها با کمی رنگ نارنجی باشند.
برخی از مالایاهای قرمز نارنجی وقتی در زیر نور فلورسنت مشاهده می شوند، رنگ خود را به نارنجی مایل به قهوه ای تغییر می دهند. همانطور که قبلاً ذکر شد، اکثر مالایاهای نارنجی در درجه اول پیروپ هستند، اما تعداد کمی از آنها عمدتاً اسپسارتین هستند. 3 نگین نارنجی رنگارنگ که در تصویر زیر مشاهده می کنید، همگی از تانزانیا هستند. اینها حاوی درصد بالاتری از اسپسارتین نسبت به اکثر مالایاهای دیگر هستند، اما هرکدام همچنان پیروپ را به عنوان جزء اصلی دارند. مالایا نارنجی مایل به قرمز تیره در سمت چپ تقریباً به اندازه پیروپ حاوی اسپسارتین است (42٪ پیروپ، 39٪ اسپسارتین، 19٪ آلماندین).
گارنت مالایای تقریبا بی رنگ
مالایاهای تقریباً بی رنگ بسیار نادر هستند. در مقاله ای که وبسایت gemstonemagnetism بررسی کردند آنها فقط با یک نمونه مواجه شدند (تصویر زیر)، و چنین گارنت های مالایایی در هیچ جای دیگری در تعاریف گوهرشناسی شرح داده نشده اند. این جواهر تقریباً بی رنگ به دلیل داشتن منگنز، رنگ نارنجی کمی دارد. اندازه کوچک و عمق نگین نیز به ظاهری روشن تر کمک می کند. این مالایا پیروپ حاوی کمترین میزان اسپسارتین در میان مالایاهای پرتقالی است که آنها آزمایش کرده اند (62٪ پیروپ، 36٪ اسپسارتین، 2٪ آلماندین). این ترکیب اصلی مشابه صورتی کم رنگ مالایا است، اما غلظت کروم برای القای رنگ صورتی به عنوان رنگ غالب بسیار کم است. با این حال، کروم کافی برای القای فلورسانس صورتی در زیر نور فرابنفش موج بلند وجود دارد. اگرچه تقریباً بی رنگ است، اما این نمونه دارای حساسیت مغناطیسی نسبتاً بالایی است (SI 17.62) و حاوی منگنز کافی است که به راحتی توسط آهنربای N52 قابل جذب است. این نشانه ای است که بیشتر منگنز موجود در این گارنت مرموز است (نمی توان آن را به صورت رنگی به وضوح تشخیص داد، اما با پاسخ مغناطیسی قابل تشخیص است). اگرچه هرگز گزارش نشده است، آنها گمان می کنند که اگر غلظت منگنز (Mn2+) به اندازه کافی کم باشد و غلظت کروم/وانادیم نیز بسیار کم یا وجود نداشته باشد، می تواند پیروپ-اسپسارتین یا پیروپ گچی رنگ کاملاً بی رنگ وجود داشته باشد.
گارنت مالایا کالرچنج
به طور کلی رنگ گارنت های مالایا معمولاً نسبت به نوع پیروپ استاندارد روشنتر هستند و این مالایاهای کمرنگ معمولاً هنگام مشاهده در زیر نور لامپ رشتهای تغییر رنگ را نشان دهند. برخی از مالایاهای صورتی ممکن است کمی رنگ بنفش داشته باشند و با به قرمز در نور لامپ رشته ای تغییر رنگ ضعیفی را نشان می دهند. صورتی روشن همچنین تغییر رنگ را از صورتی در نور روز به زرد در نور فلورسنت به دلیل منگنز نشان می دهد. اینها پیروپ – اسپسارتیت هستند و رنگ صورتی روز در درجه اول به دلیل کروم است.
برخی از نمونه های صورتی کم رنگ ممکن است کالرچنج (تغییر رنگ) مایل به قرمز یا طلایی را نشان دهند. برخی از سنگ های قرمز-نارنجی نیز ممکن است تغییر رنگ قهوه ای مایل به نارنجی را نشان دهند. گارنت مالایای کالرچنج هنوز هم بر اساس ترکیب شیمیایی یکسان به عنوان گارنت مالایا طبقه بندی می شود.
به طور نادر برخی از مالایاهای صورتی روشن از تانزانیا در زیر نور فرابنفش موج بلند به دلیل کروم، فلورسانس صورتی یا قرمز نشان می دهند، مانند مالایا بیضی شکل که در تصویر بالا نشان داده شده است. این در تضاد با سایر منابع گوهرشناسی است که گارنت مالایا را به عنوان بی اثر در برابر نور UV توصیف می کنند. گارنت های صورتی-نارنجی یا هلویی رنگی از Mahenge، تانزانیا با نام تجاری “Mahenge Garnet” به بازار عرضه می شوند. این جواهرات زیر نور UV فلورسانس نمی شوند.(تصویر زیر).
گارنت امپریال مالایا
“گارنت امپریال” نیز نامی تجاری بوده که اشاره به گارنت های صورتی مایل به نارنجی روشن که نه خیلی تیره و نه خیلی کم رنگ هستند استفاده می شود. منابع آنها بسیار کمیاب است. با توجه به نمودار ارائه شده در بحث ترکیب شیمیایی ، ترکیب مالایاهای “امپریال” را می توان از 1) مالایاهای قرمز که تمایل دارند در نزدیکی پیوند پیروپ-آلماندین (میزان آلماندین بالا) قرار گیرند، از 2) مالایاهای صورتی کم رنگ که تمایل دارند در نزدیکی پیوند پیروپ-اسپسارتین قرار گیرند (میزان اسپسارتین بالا)، و از 3) اسپسارتین مالایا، که به دلیل محتوای اسپسارتین بالاتر در سمت راست محدوده معمولی مالایا قرار می گیرند. “گارنت تانزانیا” که در سال 2011 توسط تلویزیون جواهرات با نام Masasi Bordeaux Garnet™ (عکس زیر سمت چپ) علامت تجاری شد، توسط محققان به عنوان مالایا صورتی-نارنجی مایل به قهوه ای روشن (نام تجاری “امپریال” مالایا) طبقه بندی می شود. عامل رنگ این گارنت ها منگنز و کروم/وانادیم است. آزمایش مغناطیسی (تجزیه و تحلیل RIMS) نمونه خریداری شده از JTV (در پایین سمت چپ) ترکیبی از Pyrope و Spessartine را در نسبتهای تقریباً مساوی نشان میدهد: 50% Pyrope، 49% Spessartine و 1% Almandine. مقداری Grossular نیز به احتمال زیاد وجود دارد. دو سنگ دیگر مربوط به منطقه Masasi تانزانیا از JTV مورد آزمایش قرار گرفتند همچنین Pyrope-Spessartines حاوی 1) 58٪ پیروپ، 41٪ اسپسارتین و 2) 62٪ پیروپ، 35٪ اسپسارتین بودند. هر کدام نیز حاوی درصد کمی آلماندین بودند. این ترکیبات شبیه به مالایاهای “امپریال” روشن و مالایاهای صورتی روشن است. این گارنت ها منحصر به تانزانیا و JTV نیستند. مالایاهایی با رنگ و ترکیب مشابه با Masasi Bordeaux Garnet™ یافت شده است که نه تنها در آفریقا، بلکه در سریلانکا و ماداگاسکار منشاء می گیرند.
گارنت Mahenge چیست؟
گارنت ماهنج چند سال پس از کشف شگفتانگیز اسپینل در آن ناحیه کشف شد . ماهنج شهری در رشته کوه های ماهنج تانزانیا است. در سال 2007 ذخایر اسپینل شگفت انگیز در آنجا یافت شد و در حدود سال 2015، این منطقه شروع به تولید گارنت هایی زیبا نیز کرد – معمولاً پاک، دیسپرژن بالا، رنگ هایی روشن در صورتی مایل به قرمز، سرخابی، ارغوانی ، طیف های نارنجی ، صورتی-هلویی همچنین رنگ های واقعی پادپارادشا. طیف رنگ ها گسترده و در بعضی مواقع منحصر به فرد هستند. قیمت راف آنها همیشه بالا بوده است، مخصوصاً برای قطعات بزرگتر مثلاً بیش از 3 قیراط و با رنگ زیبا. یک در سال 2015 یک قطعه راف که بعد از تراش می توانست یک گوهر با تراش فست و وزنی حدود 15 قیراط بدهد با قیمتی بیش از 15 هزار دلار فروخته شد. بدیهی است که هر گارنت یا سنگ قیمتی از Mahenge نباید قیمت بالایی داشته باشد، اما برای آنهایی که دارای رنگهای استثنایی هستند، به خصوص وزن بالا، انتظار میرود که قیمتهای بالایی ببینیم. به طور متوسط قیمت گارنت های ماهنج باکیفیت تراش خورده در رنج 350 تا 400 دلار برای هر قیراط است و قیمت آن در وزنهای بالای 3 قیراط افزایشی چشم گیر دارد.