محبوب ترین یشم های جیدیت آنهایی هستند که دارای رنگ سبز پررنگی می باشند. نمونه های جیدیت با کیفیت پایین اغلب با سفید کننده اسیدی، اشباع پلیمری و رنگ های مصنوعی برای به دست آوردن این رنگ مورد نیاز بهسازی می شوند . دیدن سنگ هایی با حتی مقدار کمی رنگ سبز طبیعی که قسمتهای دیگر آن با رنگ مصنوعی رنگ شده باشد، کاملاً غیرعادی است. هنگامی که این اتفاق می افتد، خصوصیات طبیعی ناحیه بهسازی نشده می تواند تشخیص صحیح گوهر به عنوان رنگ شده (dyed) را دشوار کند.
اخیراً، آزمایشگاه کارلسبد یک نمونه کاروینگ شده یشم جیدیت را بررسی کرد (شکل 1). آزمایش گوهرشناسی استاندارد و طیفسنجی رامان تأیید کرد که نمونه یشم است. طیف سنجی مادون قرمز نشان داد که نمونه آغشته به پلیمر بوده است. مشاهدات با طیفسنجی رومیزی خطوطی را در طول موجهای 630 و 655 نانومتر نشان داد که با ناخالصیهای کروم در یشم جیدیت سبز رنگ طبیعی مرتبط هستند. مشاهدات تحت نور فرابنفش موج بلند، فلورسانس سبز مایل به زرد قوی را از بیشتر مناطق سبز سنگ نشان داد، اما نه از ناحیه ای که خطوط کروم در طیف سنجی دیده می شد. بخش های بی رنگ سنگ نیز نسبت به نور UV بی اثر بودند. فلورسانس قوی در جیدیت اغلب نشان دهنده اشباع پلیمری یا بهسازی رنگ شدگی است. با این حال، فلورسانس پلیمرها به دلیل ماهیت توزیع اشباع یکنواخت، بطور مساوی در سراسر سنگ است. درواقع اینکه سنگ فقط از نواحی سبز فلورسنت می شد، گواهی قوی بر رنگ شدگی (Dyed) بود تا صرفا اشباع شدگی.
مشاهدات میکروسکوپی (شکل 2) غلظت رنگ سبز را در شکاف های مرزی بین دانه ها نشان داد که نمونه ای از یشم رنگ شده است. منطقه سبز بدون فلورسانس دارای رنگ سبز صاف تر و هماهنگتری است که برای یشم طبیعی مرسوم است. طیفسنجی جذبی در UV-Vis-NIR تأیید کرد که ناحیه طبیعی دارای نوار جذبی از 530 تا 740 نانومتر است که با پیکهای کروم طبیعی در 691 و 655 نانومتر مشخص شده است (شکل 3). مناطق سبز رنگ شده حاوی یک باند دوگانه در حدود 627 و 665 نانومتر بودند که نمونه ای از یشم جیدیت سبز رنگ شده است.
شناسایی با دقت بهسازی یشم جیدیت برای اطمینان مصرف کننده به این سنگ، امری ضروری است. آزمایش تنها بخشی از این ماده ممکن بود ناظر کارشناس را متقاعد کند که هیچ رنگی به کار نرفته است. هنگام تلاش برای تعیین بهسازی در هر سنگ قیمتی، همیشه باید انتظار غیر منتظره ای را داشت.
منبع:
Dylan Hand is an identification technician at GIA in Carlsbad, California.