تمیز کردن سنگهای قیمتی و جواهرات با اولتراسونیک : بایدها و نبایدها

گاهی اوقات با روشهای تمیز کردن سنتی ، خلاص شدن از شر ذرات آلوده روی جواهرات خود دشوار است. اینجاست که لازم است از یک تمیز کننده اولتراسونیک که با امواج فراصوت خاک جواهرات شما را بشکند ، استفاده کنید. با این حال ، تمیز کننده های اولتراسونیک احتیاط زیادی را با خود همراه دارند زیرا هر نوع سنگ قیمتی و یا هر نوع فلز بکار رفته در جواهرات را نمی توان با خیال راحت در آنها تمیز کرد.

پاک کننده های اولتراسونیک چگونه کار می کنند؟

فرآیند تمیز کردن التراسونیک یک نوآوری علمی است که در حدود سال 1970 مورد استفاده قرار گرفت. این فرآیند به طور صنعتی برای تمیز کردن قطعات پیچیده کوچک و تسریع روند پردازش سطوح آلوده مورد استفاده قرار گرفته است. امروزه از تمیزکننده های اولتراسونیک برای تمیز کردن انواع اشیا مانند جواهرات ، ساعت ، سکه ، لنزهای نوری ، نمونه های علمی ، ابزار پزشکی ، صفحات گرامافون ، آلات موسیقی ، کرکره پنجره ، تجهیزات الکترونیکی و قطعات ماشین های صنعتی استفاده می شود. در فرآیند تمیز کردن با اولتراسونیک با استفاده گسیل ارتعاش و امواج صوتی با فرکانس بالا به محلول، به طور معمول 40 کیلوهرتز ، برای تراکم مایع با استفاده از ایجاد امواج فشاری و در نهایت پدیده کَویتاسیون (حفره زایی) مولکول های محلول جهت از بین بردن ذرات آلوده عمل می کند. نیروی برشی حاصل از انفجار حباب و همچنین از جریان‌های اغتشاشی ناشی از ارتعاش صوتی که از طریق مایع منتقل می شوند ، به تمیز کردن سطح اجسام غوطه ور از گرد و غبار ، خاک ، وکس ، روغن و گریس ، موم ، رنگدانه ها ، اثر انگشت و غیره کمک می کنند. محلول مایع می تواند فقط آب باشد ، اما بکاربردن یک حلال مناسب برای جسم غوطه ور شده همیشه اثربخشی را افزایش می دهد. همچنین محلول باید گرم باشد (نه نقطه جوش) که معمولا دستگاه ها روی خود گرمکن دارند. روند تمیز کردن جواهرات با اولتراسونیک بین سه تا شش دقیقه طول می کشد اما بسته به جسمی که باید تمیز شود می توان از آن فراتر رفت. بهتر است جواهر یا سنگ قیمتی خود را با یک گیره در حمام اولتراسونیک غوطه ورکنید و از قرار دادن آن در کف دستگاه خودداری کنید زیرا قسمت تماسی آن با کف ، سبب عدم ایجاد پدیده کویتاسیون و در نهایت عدم تمیز شدن آن قسمت جواهر شما میشود. همچنین لازم به ذکر است که تمیز کردن اولتراسونیک به خودی خود باعث استریل اجسام نمی شود. به همین دلیل است که در کاربردهای پزشکی ، تمیز کردن به طور معمول با فرآیند استریل انجام می شود.

کدام سنگهای قیمتی را میتوان با اولتراسونیک تمیز کرد؟

شما به راحتی میتوانید یک پاک کننده اولتراسونیک را با قیمت 150 دلار یا کمتر تهیه کنید. ولی قبل از استفاده ، باید موارد احتیاطی را رعایت کنید. پاک کننده های التراسونیک با برخی از گوهرهای قیمتی غیرارگانیک و فلزات گرانبها سازگار هستند. با این حال ، برخی از سنگ‌ها و جواهرات وجود دارد که نباید در دستگاه های اولتراسونیک تمیز شوند:

الماس

الماس سخت ترین و با دوام ترین سنگ قیمتی است ، سختی 10 در مقیاس Mohs ، به این معنی که می تواند به راحتی در برابر امواج اولتراسونیک مقاومت کند. با این حال ، گاهی اوقات تمیز کردن الماس با دستگاه اولتراسونیک می تواند خطرناک باشد. این امر خصوصاً در مورد الماسهایی که مقدار قابل توجهی اینکلوژن ، نقص داخلی یا فرکچر دارند ، صدق می کند ، زیرا ارتعاشات فراصوت می توانند آنها را تحت تأثیر بگذارند. ریسک دیگر در مورد بهسازی پاکی الماس از طریق سوراخکاری لیزری و پرکردن ترکها است ، به این معنی که ساختار بلوری سنگ در طی فرآیند بهسازی آسیب می بیند. این موضوع باعث می شود که یک الماس بهسازی شده هنگام تمیز شدن با دستگاه اولتراسونیک ، ترک بخورد یا حتی بشکند. به همین ترتیب ، برای تمیز کردن الماس هایی که رنگشان بهسازی شده، از اولتراسونیک استفاده نکنید زیرا ارتعاشات اولتراسونیک می تواند به بهسازی صدمه و باعث شود رنگ سنگ کمتر درخشان و vivid شود.

گوهرهای رنگی غیر ارگانیک

به عنوان یک قاعده کلی ، هرچه سنگ شما از دوام کمتری برخوردار باشد ، در معرض آسیب بیشتری در حمام اولتراسونیک است. گوهرهایی که با روغن ، رزین یا موم پر شده یا پوشانده شده اند ، نباید در دستگاه اولتراسونیک تمیز شوند. چنین بهسازی‌هایی دائمی نیستند و می توانند در طی فرایند تمیز کردن آسیب ببینند یا از بین بروند. اگر از بهسازی با روش روکش سطحی (Coating) و پر کردن ترکها (Filling) در زمرد ، لاجورد ، مالاکیت و اوپال استفاده شود، نباید با دستگاه التراسونیک آنها را تمیز کنید. باید تاکید شود که این موضوع، اهمیت دانستن بهسازی توسط مشتری را مشخص میکند. اگر گوهر شما توسط گرما بهسازی شده است تا رنگ آن بهبود یابد ، از پاک کننده های اولتراسونیک خودداری کنید. در حالی که تمیز کردن یاقوت سرخ و سفایرها با استفاده از اولتراسونیک تا حدودی ایمن است ، روبی استار و سفایر استار هرگز نباید در دستگاه تمیز شوند. 

گوهرهایی که به گرما و تغییرات دمای بالا حساس هستند نیز نباید توسط اولتراسونیک تمیز شوند. برخی از این سنگهای قیمتی شامل تانزانیت ، توپاز ، مون استون ، مالاکیت ، لاجورد ، فیروزه ، زیرکن و سایر موارد است. همچنین اگر سنگ شما عتیقه است و به خوبی در قاب یا رکاب خود قرار نگرفته، لرزش درون دستگاه میتواند سنگ را جدا و به کار آسیب وارد کند. همانطور که می بینید ، بسیاری از سنگهای قیمتی غیر ارگانیک برای پاک کردن با اولتراسونیک مناسب نیستند. در عوض ، می توانید از محلول های تمیز کننده ملایم یا فقط آب گرم و صابون استفاده کنید تا دوباره تمیز شوند.

سنگهای ارگانیک

گوهرهای ارگانیک ، مانند مروارید ، صدف ، مرجان ، کهربا ، عاج و شبق بسیار نرم و متخلخل هستند. هرگز نباید آنها را در یک تمیز کننده اولتراسونیک قرار داد زیرا این مواد آلی به راحتی در اثر گرما و ارتعاشات حل می شوند. بهترین روش برای تمیز کردن آنها استفاده از آب ولرم و صابون است.

چه فلزاتی را می توان با اولتراسونیک تمیز کرد؟

پاک کننده های التراسونیک به دلیل کارکرد عالی با فلزات گرانبها شناخته شده اند. با استفاده از دستگاه های اولتراسونیک می توانید با خیال راحت طلای سفید ، زرد و رزگلد را تمیز کنید. جواهرات نقره و پلاتین را نیز می توان در دستگاه اولتراسونیک تمیز کرد. یک استثنا تنگستن است ، زیرا در معرض امواج التراسونیک مستعد آسیب است. استفاده از تمیزکننده های اولتراسونیک روی فلزات اکسید شده یا عتیقه توصیه نمی شود. در چنین شرایطی می توانید از محلول های تمیز کننده ملایم یا آب گرم و صابون استفاده کنید. به عنوان یک قاعده کلی ، هنگام خرید هر گونه جواهرات ، از جواهرفروش بپرسید که آیا می توان با تمیز کننده اولتراسونیک آن را تمیز کرد؟ بهترین روش این است که مطمئن شوید جواهرات حاوی آلیاژها یا سنگهای قیمتی ای نیستند که ممکن است در طی مراحل تمیز کردن آسیب پذیر شوند.