اینکلوژنهای سوزنی و شعاعی در شیشه سرباره

شیشه سرباره slag glass
نمونه شیشه های سرباره که تصور می شد ابسیدین هستند.

چندی پیش یکی از کاربران پیج اینستاگرام عکس شیشه هایی با رنگ زرد مایل به سبز زیتونی تا اندکی ارغوانی ارسال کرد (تصویر بالا) . با زوم گوشی خود ، تصویری از اینکلوژن های نیدلی شعاعی از این شیشه نیز فرستاد که تصور داشت اوبسیدن هستند. با توجه به شکل نمونه ها و اینکه قبلا مشابه این نوع اینکلوژنها با نام “Devitrite” و یا “wollastonite” را دیده بودم و برایم مشخص بود اینها شیشه با بافت متبلور ساخت دست انسان و درواقع سرباره شیشه هستند. هرچند جدا از این ها، اوبسیدین با این رنگ و شفافیت معمولا نمیباشد. از او درخواست کردم که این نمونه ها را برایم ارسال کند تا بتوانم مطلبی در این خصوص بنویسم.

لازم به ذکر است ، سرباره شیشه درواقع ضایعات کوره های ذوب در صنایع شیشه سازی و .. است که اغلب در ته کوره و کف بستر آنها می تواند آهک یا مواد سیلیسی چسبیده شده به آنها باشد. این سرباره های شیشه را معمولا توسط کامیون به نقاط بیابانی و دوردست رها می سازند. دقیقا هفته پیش ، یک نفر یک شیشه سرباره دو کیلویی در واتس آپ برایم فرستاد، اینکلوژنهای درشت شعاعی و کشیده بلورین (ولاستونیت) که تصور داشت گارنت دمانتوئید است زیرا اینکلوژنهایی مشابه، با نام “دم اسبی” نیز در گارنت دمانتویید دیده می شود.

 این اینکلوژنها از کجا می آیند؟

شیشه سرباره slag glass
نمونه 1 : شیشه سرباره ای که حاوی اینکلوژنهای شعاعی و نیدل مانند بود. وجود این نوع اینکلوژنها می تواند شخص را از نظر طبیعی بودن آن به اشتباه بیاندازد.

در تولید شیشه های اپتیک و باکیفیت همیشه احتمال نقص وجود دارد. اگرچه شیشه سیلیکاتی می توانند در ترکیب و خواص خود بسیار متفاوت باشند، تحت علل مشخصی، نقص های احتمالی مشابهی میتواند در آنها رخ دهد. علاوه بر اینکلوژنهای گازی (حباب)، نقص شیشه کریستالین در تولید روزمره رایج است. نقص های شیشه کریستالین بر اساس منشاء آنها می تواند:

  1. آلاینده های مقاوم در برابر ذوب مواد خام و شیشه های بازیافتی قدیمی
  2. ترکیبات مواد خام ذوب نشده
  3. بقایای خوردگی مواد معدنی نسوز از کارخانه ذوب
  4. محصولاتی که طی فرایند آن بافت شیشه‏ای ماده به بافت بلورین تبدیل شود.(Devitrification)

 بررسی اینکلوژنهای کریستالین سرباره های شیشه

سرباره شیشه
نمونه 1 تحت نور پلاریزه که به وضوح می توانید اینکلوژنهای نیدل مانند آن را ببینید

پس از دریافت نمونه ها ، آنها را با ابزار گوهر شناسی استاندارد بررسی کردم . وزن مخصوص 2.57 بود که معمولا هم در این رنج هستند. لازم به ذکر است رنج وزن مخصوص سرباره های شیشه بسته به نوع آنها ، اینکه حاوی مواد سنگین باشند یا خیر ، میتواند بسیار متغیر باشد. تحت پلاریسکوپ رفتار ADR داشت.

تشخیص اینکلوژن سرباره شیشه
نمونه 1: اینکلوژن Devitrite با هسته جامد و نیدل های شعاعی در شیشه سرباره به همراه توپ های سفید توپر کریستوبالیت . عکس توسط حسن کرمی
تشخیص اینکلوژن سرباره شیشه
نمونه 1: نمایی از اینکلوژن های فراوانی که طی فرآیند واشیشه ای شدن ایجاد شده اند. عکس توسط حسن کرمی

در بررسی میکروسکوپی ، اینکلوژنهای نیدل مانند و بخصوص به فرم شعاعی ، بعضا حباب های گاز ریز و همچنین اینکلوژنهای سفید توپی کریستوبالیت وجود داشت. وجود نیدل های کشیده (ولاستونیت و دویترایت) گاهی شخص را از اینکه نمونه یک سنگ طبیعی است به اشتباه می اندازد.  در ادامه این تصاویر را مشاهده می نمایید.

slag glass سرباره شیشه
نمونه 2
تشخیص اینکلوژن سرباره شیشه
نمونه2: نیدلهای تو در تو دویترایت و احتمالا ولاستونیت که در فرآیند دوباره کریستالی شدن درون شیشه ایجاد شده اند. بنظر یک حباب توسط این نیدل ها محصور شده است. عکس توسط حسن کرمی

 

تشخیص اینکلوژن سرباره شیشه
نمونه 2: اینکلوژنی شبیه به قاصدک ، در شیشه سرباره. عکس از حسن کرمی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *