شکل 1. این نمونه عقیق بهسازی شده با وزن 5.74 قیراط (سمت چپ) که به آزمایشگاه ارسال شده شبیه عقیق Shi Zi Hong “شی زی هُنگ” (راست) است. عکس سو ژو.[/caption] عقیق “نان هونگ Nanhong” ، شکل جذابی از عقیق ، عمدتا از قرمز – نارنجی تا قرمز مایل به ارغوانی متغیر است و رنگ آن به علت وجود اینکلوژنهای هماتیت دانه ریز در خود می باشد. نان (Nan) و هُنگ (hong) به ترتیب به معنی “جنوب” و “قرمز” هستند. این نوع عقیق در سالهای اخیر در بازار جواهرات داخلی چین محبوبیت زیادی پیدا کرده اند. عقیق “شی زی هُنگ” ، یکی از مشهورترین انواع رنگ عقیق “نان هنگ”، معمولاً دارای رنگ نارنجی-قرمز اشباع شده پویا و بافت بسیار خوبی دارد ، بنابراین قیمت آن بالاتر است. Shi zi و hong به معنی خرمالو و قرمز است. اغلب عقیق های Shi Zi Hong با کیفیت خوب در بازار از استان خودمختار لیانگشان یی در استان سیچوان چین تهیه می شوند. در اکتبر 2020 ، یک نمونه عقیق نارنجی قرمز تراش دامله توسط یک تاجر به مرکز نظارت و بازرسی کیفیت گوهر و طلا و جواهر مرکزی (سیچوان) ارائه شد که مدعی بود نوع جدیدی از عقیق “شی زی هنگ” است. تاجر از آن به عنوان عقیق “منگ لیائو Meng Liao” یاد کرد (شکل 1 ، سمت چپ). وزن نمونه 5.74 قیراط بود و ظاهر آن شبیه عقیق Shi Zi Hong بود (مثال نشان داده شده در شکل 1 ، سمت راست). قرائت مشخصه ضریب شکست RI حدود 1.54 بود و نمونه در برابر اشعه ماوراء بنفش بی اثر (خنثی) بود. بررسی میکروسکوپی بافت کریپتوکریستالین را با اینکلوژنهای پین پوینت مانند (نقاط ریز) قرمز در سراسر آن پخش شده که اکثر آنها به اندازه کافی ریز بودند تا به صورت ابرهای مه آلود (مبهم) زیر بزرگنمایی 40 برابر ظاهر شوند. طیف های رامان بستر (سوبسترا) و نقاط قرمز با استفاده از برانگیختن لیزری 532 نانومتر به دست آمد. بر اساس پایگاه داده آنلاین RRUFF ، قله ها در 126 ، 205 ، 261 ، 353 و 464 cm–1 نشان می دهد که ترکیب اصلی بستر کوارتز است ، در حالی که نقاط قرمز رنگ با هماتیت ، با قله های 224 ، 244 ، 291 ، 410 ، 610 و 1320 cm–1 مطابقت دارد (شکل 2). هر دو با عقیق شی زی هنگ سازگار بودند. قله ای تیز در 501 که به ندرت در عقیق شی زی هنگ مشاهده می شود ، در طیف این نمونه ظاهر شد. این پیک مهم به ارتعاشات ارتجاعی (SiO4)4– در ساختار کانی موگانیت اختصاص داده شده بود.
بر اساس رابطه منفی بین محتوای نسبی کانی موگانیت و بلورینگی عقیق ، آنها به این نتیجه رسیدند که بلور بودن عقیق طبیعی Shi Zi Hong بسیار بیشتر از سنگ نمونه است. ناهنجاری آشکار دیگر نوار پهن در 660 cm–1 بود که در طیف نمونه یافت شد اما بندرت در عقیق شی زی هنگ مشاهده شد و این مستلزم بررسی بیشتر است. شخص تاجر اعتراف کرد که عقیق “Meng Liao” در واقع یک عقیق زرد مایل به قهوه ای معمولی بود که با یک فرایند در دمای پایین حرارت دهی شده است. در همین حال ، او یک سنگ راف بدون بهسازی (شکل 3) را برای تجزیه و تحلیل رامان و اینکلوژنهای نقاط پین پوینت زرد بسیار ریز به ما قرض داد.
بستر (سوبسترا) سنگ راف بهسازی نشده و نمونه عقیق ” Meng Liao” که به آزمایشگاه ارسال شد تقریباً قله های یکسانی را در ناحیه 1000-100 cm–1 نشان داد و نمایانگر این بود که ممکن است با یکدیگر همگن باشند. طیف نقاط ریز رنگ زرد که قله های 299 ، 389 ، 415 و 550 را نشان می دهد ، فاقد باند 660 است ، با طیف رامان برای گوتیت مطابقت دارد و با شکل گیری رنگ در راف مطابق شکل 4 مرتبط است. بر طبق گزارش قبلی سال 2007، ساختار هماتیت نامنظم و درهم در ابتدا با آبزدایی ایجاد و با حرارت دهی گوتیت در دمای پایین (140 تا 360 درجه سانتیگراد) باعث ایجاد باند شدید نسبی در 660 میشود.
هماتیت طبیعی در عقیق شی زی هنگ “Shi Zi Hong” ، برعکس ، دارای ویژگی هایی از جمله باند بسیار ضعیف 660 cm-1 و درجه بالایی از نظم است که بوسیله آن می توان عقیق شی زی هنگ معروف را از عقیق زرد مایل به قهوه ای که رنگ آن توسط حرارت دهی مصنوعی عنصر گوتیت درونش به نارنجی-قرمز تبدیل میشوند، متمایز کرد. این نتایج نشان می دهد که عقیقی که توسط تاجر با نام عقیق ” Meng Liao ” ، شبیه به عقیق “”Shi Zi Hong ارائه شده است، می تواند به راحتی با طیف رامان منحصر به فرد خود که دارای یک باند پهن (عریض/گسترده) آشکار در 660 و پیک تیز در 501 است ، به راحتی تشخیص داده شود. مشتریان در بازار عقیق شی زی هنگ باید مراقب این مواد بهسازی شده باشند. منابع: Su Xu and Dapeng Chen GIA : Gems & Gemology, Spring 2021, Vol. 57, No. 1