یاقوت های استرالیا (سفایر) : چه چیزی آنها را خاص می کند؟

اگرچه عموم مردم استرالیا را با اوپال آن می شناسند، ولی استرالیا خانه یکی از بهترین انواع یاقوت در جهان است و تاریخچه نسبتا طولانی در این زمینه دارد. در حالی که سفایرها در اوایل دهه 1900 بسیار مورد علاقه بودند، موقعیت آنها در پس زمینه کمرنگ شد. البته این به معنی توقف استخراج معادن نبود. عملیات های بزرگ و کوچک در دهه های گذشته به فعالیت خود ادامه دادند.  

دو منبع اصلی شامل نیوانگلند در شمال نیو ساوت والز و آناکی در مرکز کوئینزلند هستند. تلاش‌های اخیر روزنه نور جدیدی را بر انواع یاقوت ها در استرالیا، که شامل رنگ‌های آبی کلاسیک و سنگ‌های زرد، سبز و دو رنگ است، انداخته است. به این مجموعه رنگ ها ، سفایرهای BGY نیز گفته می شود که به طور کلاسیک مربوط به فوران های قلیایی-بازالت هستند.

تاریخچه

تاریخ یاقوت های استرالیا در دهه 1850 آغاز شد، زمانی که معدنچیان طلا به طور اتفاقی کوراندوم را پیدا کردند. سفایر اولین بار در سال 1854 از اینورل، نیو ساوت ولز گزارش شد. با این حال، اولین استخراج یاقوت تقریباً 40 سال بعد در آناکی (Anakie) آغاز شد.

در سال 1873، نقشه‌بردار آرچیبالد جان ریچاردسون سفایرهای سبز رنگی را کشف کرد که تصور می کرد زمرد باشند. او زمین های اطراف را برای توسعه سایت خرید اما در ابتدا نتوانست بازاری برای این سنگ های قیمتی پیدا کند. این سایت در اواسط دهه 1880 به عنوان یک راه آهن به آناکی تأسیس شد و مردم به پتانسیل آن علاقه مند شدند.

در دهه 1890 بیشتر تولیدات اولیه یاقوت استرالیا از طریق خریداران آلمانی به روسیه تزاری رسید. تولید تجاری سفایر استرالیایی واقعاً تا اوایل دهه 1900 شروع نشد. در سال 1902 منطقه آناکی به طور رسمی یک میدان معدنی اعلام شد و تا سال 1913 دو تن سفایر و سایر کوراندوم ها استخراج شد. با شروع جنگ جهانی اول و فروپاشی روسیه امپراتوری، استخراج معادن به طور تقریبی متوقف شد تا اینکه در دهه 1960 بود که تقاضا برای سفایر افزایش یافت و استخراج در آناکی از سر گرفته شد.

دومین میدان معدنی بزرگ در استرالیا در اطراف شهرهای Inverell و Glen Innes قرار دارد که عموماً به عنوان میدان های نیوانگلند شناخته می شوند. اگرچه سفایر برای اولین بار در اینجا یافت شد، استخراج معدن تا سال‌ها بعد شروع نشد و تا سال 1959 بطور غیر پیوسته انجام شد. همانند استخراج معدن در آناکی، استخراج معادن نیوانگلند نیز تا اوایل دهه 1960 چندان موفق نبود.

انواع رنگ سفایرهای استرالیایی

سفایرهای استرالیایی ظاهر منحصر به فردی دارند. اکثریت قریب به اتفاق آنها با کیفیت گوهری در سایه های مختلف آبی هستند. این سایه‌ها از تقریباً بی‌رنگ مایل به آبی تا آبی اشرافی پررنگ متغیر هستند که هنگام برش تقریباً سیاه به نظر می‌رسند. با این حال، بخش بیشتری از سنگ های قیمتی آبی به رنگ آبی متوسط تا تیره است.

دومین رنگ رایج یاقوت های استرالیا، طیف رنگ های مختلف آبی مایل به سبز است. این محدوده زیبا معمولا در تناژهای روشن تا متوسط و بسیار کمی سبز مایل به آبی رخ می دهد.

دیگر رنگ های قابل توجه سفایر زرد و سبز هستند. تنوع زرد از روشن تا زرد شدید تا طلایی قوی و نارنجی متغیر است. رنگ‌های سبز در طیفی از سایه‌های جذاب مانند سبز زرد، سبز مایل به زرد و سبز مایل به قهوه‌ای، با رنگ‌های کم‌رنگ تا تقریبا سیاه دیده می‌شوند.

یاقوت های استرالیایی در رنگهای صورتی، پوست پیازی و ارغوانی نیز وجود دارد، اما این نمونه ها بسیار نادر هستند.
همچنین، سفایرهای کالرچنج نیز وجود دارند که بسته به شرایط نور، رنگ خود را تغییر می دهند. برخی از سنگ ها خواصی مشابه آنچه در الکساندریت مشاهده می شود نشان می دهند، در حالی که برخی دیگر رنگ خود را از زرد مایل به سبز به صورتی-نارنجی تغییر می دهند.

یکی دیگر از انواع جذاب و ارزشمند سفایرهای استرالیایی است که نوارهای درشتی از سبز، آبی و زرد را در یک سنگ نشان می دهد. اصطلاح “parti-colour” برای توصیف سفایرهای رنگارنگ که از زرد به سبز و سبز به زرد کالرزونینگ دارند، استفاده می‌شود.
در بین نمونه های استرالیایی ، سفایر استار نیز وجود دارد که معمولاً در رنگ های سیاه و برنزی هستند. با این حال، آنها همچنین در رنگ های آبی، خاکستری-آبی و گاهی اوقات سبز و طلایی ظاهر می شوند.

زمین شناسی

بیشتر تولیدات تجاری سفایر استرالیا از کانسار آناکی در کوئینزلند و کانسار Inverell (نیوانگلند) در نیو ساوت ولز به دست آمده است. با این حال، سفایرها (و به ندرت یاقوت‌های سرخ) در چندین منطقه در سراسر ساحل شرقی استرالیا، از تاسمانی در جنوب تا Lava Plains در شمال کوئینزلند، یافت شده‌اند.

این نهشته‌ها همگی با فوران‌های حجیم بازالت‌های قلیایی مرتبط هستند که نسبتاً اخیراً در زمان زمین‌شناسی در عصر سنوزوئیک فوران کرده‌اند. در واقع، جوان‌ترین این نهشته‌ها در دشت‌های گدازه مربوط به بازالت‌هایی است که تنها 20000 تا 3 میلیون سال سن دارند، در حالی که بازالت‌های کانسار آناکی به 15 تا 81 میلیون سال پیش مربوط می‌شوند.

در حالی که اسرار زیادی در مورد منشا نهایی این سفایرها باقی مانده است، چند چیز به خوبی درک شده است. سفایرها ظاهراً بیگانه بلورهای موجود در بازالت ها هستند، به این معنی که آنها از بازالت ها متبلور نشده اند. بازالت ها به سادگی به عنوان مکانیسم انتقال از برخی اعماق ناشناخته زمین عمل می کردند.

خود سفایرها احتمالاً در نزدیکی مرز پوسته/جبه از طریق نفوذ ماگماهای غنی از قلیایی مانند سینیت‌ها تشکیل شده‌اند. این در حضور مشترک بلورهای فلدسپات و سایر اینکلوژنها که منشا ماگمایی را نشان می دهد منعکس می شود. این نوع ذخایر در مناطق متعددی در سراسر جهان یافت می شود و احتمالاً بیشترین حجم یاقوت کبود را در سطح جهان به خود اختصاص می دهد. برخی از پربارترین ذخایر سفایر مرتبط با بازالت در استرالیا، نیجریه، تایلند و چین یافت می شوند.

اینکلوژنها

دنیای درونی سفایرهای استرالیا با مشاهده میکروسکوپ بسیار متنوع و شگفت انگیز است. آنها اغلب دارای انواع بافت های رشد و همچنین درونگیرهای کریستالی هستند. به ویژه ویژگی های رشد زاویه ای یا شش ضلعی متشکل از ذرات ریز و/یا ابرهای ریز دانه رایج هستند. وقتی به ذرات دقیق تر نگاه می کنید، آنها نیز ویژگی های متفاوتی از خود نشان می دهند. برخی از آنها سوزن‌های روتایلی متقاطع طولانی با ظاهری معمول مستقیم و باریک هستند، در حالی که برخی دیگر سوزن‌های ایلمنیت بازتابنده و پلاکت‌هایی هستند که کمی نامنظم‌تر هستند.

لازم به ذکر است تعیین منشأ جغرافیایی برای یاقوت کبود استرالیا اغلب به شدت به اندازه‌گیری‌های شیمی عناصر کم مقدار متکی است ، اما این تجزیه و تحلیل چالش‌های خاص خود را به همراه دارد.

بهسازی حرارتی

رنگ یاقوت استرالیا اغلب تحت تأثیر سیلک ها یا نیدل های بسیار ریز قرار می گیرد و به ویژه برای سایه های آبی این قضیه رایج است. در حالی که برخی نمونه های ایده آل را می توان به صورت استار تراش داد، زیبایی انواع رایج سفایرهای استرالیا معمولاً تحت تأثیر منفی سیلک ها قرار می گیرد و آنها را کدر و چرب می کند.
به همین دلیل است که اکثر آنها بهسازی حرارتی قرار داده می شوند. علاوه بر این، بدون بهسازی حرارتی، استخراج یاقوت استرالیا از نظر تجاری قابل رقابت نخواهد بود.

بهسازی سیلک های ابریشمی در سفایر یک روش نسبتاً جدید است و این روش زمانی که استخراج مکانیزه یاقوت استرالیا به تازگی آغاز شده بود (دهه 1960) در اروپا ظاهر شد.
بهسازی حرارتی عامل دیگری بود که بر تقاضای مواد راف یاقوت استرالیایی و استخراج معادن در مقیاس بزرگ تأثیر گذاشت. شایان ذکر است که روش و هدف برای بهسازی سفایر استرالیایی به طور قابل توجهی با بهسازی مواد سریلانکا که برای تیره کردن رنگ آن به جای حذف سیلک تحت بهسازی حرارتی قرار می گیرد، متفاوت است.

درشت ترین سفایر استرالیا

نمونه های تاریخی سفایر استرالیا شامل گوهری با نام “عظمت کوئینزلند” با وزن 194.90 قیراط است که بزرگترین سفایر زرد-سبز رنگی است که تا به حال در استرالیا یافت شده است. همچنین یک یاقوت استار سیاه 733 قیراطی از کوئینزلند، با ستاره شش پر از درشت ترین نمونه های سفایر با پدیده آستریزم است.

به گفته موزه سلطنتی انتاریو، پسر جوانی به نام روی اسپنسر کریستال اصلی را که از آن کنده شده بود، با وزن 1156 قیراط، در دهه 1930 در کوئینزلند پیدا کرد. برخی گزارش‌ها ادعا می‌کنند که او آن را نزد پدرش که یک معدنچی بود، برد، او به سادگی فکر کرد که یک کریستال سیاه است و آن را پایین انداخت و پس از آن برای سال‌ها به عنوان قطعه ای برای ممانعت از باز یا بسته شدن درب ورودی تبدیل شد.

بازار جواهرات مدرن، به دنبال سنگ های غیر معمول و منحصر به فرد با داستان خوب، بار دیگر فرصتی برای یاقوت استرالیایی ایجاد کرده است که محبوبیت روزافزونی در بین خریداران امروزی دارد.

تولید معادن و تجارت یاقوت استرالیا

براساس گزارش GIA، تکنیک‌ها و تولید در طول دهه‌ها افزایش یافت و در دهه‌های 1960 و 1970 به لطف تکنیک‌های جدید معدنکاری مکانیزه و تقاضای زیاد خریداران تایلندی شاهد رونق تولید بودیم. ورود مقادیر زیادی از یاقوت کبود استرالیایی به بازار در گسترش تراش، بهسازی و تجارت سفایر در تایلند کمک کرده است.

به گفته آژانس دولتی علوم زمین استرالیا در دهه 1980، استرالیا منبع حدود 70 درصد سفایرهای جهان بود که عمدتاً از نیو ساوت ولز می آمدند، اما با رواج بیشتر استخراج معدن با ماشین ها در سراسر جهان، معدنچیان استرالیایی برای ایجاد بازار جهانی تلاش کردند. تخمین ها حاکی از این است که سهم سفایرهای استرالیا در بازار برای رقابت با ماداگاسکار، تایلند، سریلانکا و کامبوج به حدود 20 تا 30 درصد کاهش یافته است.

در سال 2020، زمانی که فورا جمز اعلام کرد در حال خرید معادن کپریکورن سفایر و گریت نورث ماینینگ استرالیا است، یک بازیگر اصلی وارد بازار شد. مجوز استخراج آنها در ارتفاعات کوئینزلند مرکزی، تقریباً 850 کیلومتری شمال غربی بریزبن است. مجوزهای Great Northern Mining شامل یک بلوک پیوسته به وسعت 15 کیلومتر مربع است و با مجوزهای Capricorn Sapphire Mining مرز مشترکی دارد که شامل 5 کیلومتر مربع است. آنها با هم 76 مجوز استخراج یاقوت کبود را به Fura ارائه کردند و این شرکت را به بزرگترین تولید کننده سفایر در جهان تبدیل کردند. به گفته فورا، در سال 2022 حدود 5 میلیون قیراط و در سال بعد حدود 6 میلیون قیراط یاقوت استرالیا تولید کرد.