امروزه چه در سطح اینترنت چه در بازار ، اوپال های اتیوپی سیاه بهسازی شده ای را میبنیم که که به عنوان اوپال سیاه طبیعی بدون دستکاری و یا اوپال سیاه استرالیا به فروش میرسند. علت این نوع بهسازی به دلیل شفاف بودن اوپال های اتیوپی است که سیاه کردن رنگ کلی سنگ سبب افزایش کنتراست و تضاد با بازی رنگ و درنتیجه بهتر نمایان شدن این رنگها را در پی دارد. تشخیص اوپال سیاه میتواند گاهی چالش برانگیز باشد. در چند سال گذشته اوپال های اتیوپی را با روشهایی مانند دود (Smoke) ، شکر / اسید و یا رنگ کردن بهسازی میشوند. حتی دیده شده در حالت راف (سنگ خام) نیز سنگ را بهسازی و به فروش میرسانند. با اینکه در هر دو حالت سنگ طبیعی است ولی به طور میانگین قیمت یک اوپال سیاه بدون بهسازی میتواند بیش از 500% از یک اوپال سیاه بهسازی شده باشد. قیمت یک اوپال سیاه بهسازی شده اتیوپی میتواند حدود 10$ برای هر قیراط باشد درحالی که همان اوپال سیاه طبیعی اتیوپی و بدون بهسازی میتواند تا قیراطی 5000$ نیز برود.
اطلاعات اولیه
در تجارت، اوپال سیاه اشاره به به تن رنگ سیاه بدنه سنگ دارد. اغلب اوپال های سیاه طبیعی بدون بهسازی از استرالیا می آیند اما در اتیوپی، ایالات متحده، مکزیک، جمهوری چک، مجارستان و به تازگی در اندونزی نیز یافت شده است. تشخیص اوپال سیاه طبیعی و بدون بهسازی برای هر قشری اعم از عمده فروشان، تاجران و یا مشتری میتواند گیج کننده باشد. در این مطلب 15 سنگ اوپال سیاه از استرالیا، اتیوپی و اندونزی به صورت درهم وجود دارد. تمامی آنها در تست های گوهر شناسی طبیعی ذکر شدند ولی برخی از آنها بهسازی شده و برخی بدون بهسازی هستند. سعی شده توضیحات به زبان ساده و استفاده از ابزار قابل دسترس باشد تا شاید به عموم کاربران و نه فقط گوهرشناسان راهگشا باشد.
نتایج تجزیه و تحلیل در تشخیص اوپال های سیاه
1- رنگ بدنه و رویت ماتریکس در با نور و لوپ
الف) بررسی با نور قوی و لوپ برای اوپال سیاه طبیعی بدون بهسازی نشان داد که رنگ بدنه (رنگ کلی پسزمینه سنگ) آنها سیاه نیست. آنها به طور کلی قهوهای تیره یا خاکستری هستن. اگر شما در یافتن رنگ زمینه بین بازی رنگی که اوپال نشان میدهد گیج یا منحرف شدید، سعی کنید نقطه ای را پیدا کنید که در آن کمترین مقدار یا رنگی وجود نداشته باشد. ب) در تمامی نمونه اوپالهای سیاه بدون بهسازی مقداری از ماتریکس سنگ (سنگ میزبان یا بیرنگ/معمولی اوپال) و اینکلوژن (میانباره/درونگیر) وجود داشت. تفاوت سختی ماتریکس یا اوپال رنگی بسیار قابل توجه است و میتواند باعث شکستگی سنگ شود. درباره اینکه رنگ بدنه سنگ سیاه سیاه (سیاه شبقی) باشد و یا کاملا بدون ماتریکس باشد بسیار محتاط باشید. توجه داشته باشید که عدم وجود ماتریکس به معنای بهسازی بودن آن نیز نیست (برخی از اوپال های بهسازی شده ممکن است ماتریکس داشته باشند). نمونه های 3 و 5 مثال های خوبی از اینکه چطور رنگ بدنه سنگ میتواند سیاه شبقی باشد است.
2- تغییر در رنگ بدنه سنگ هنگام استفاده از نور مستقیم (منبع نور چراغ قوه از پایین)
این تست بسیار ساده و آزمایش خوبیست برای سنگ هایی که اندازه کوچک دارند و می تواند یک نقطه شروع برای تعیین اینکه آیا باید در مورد منشا سیاهی اوپال سیاه محتاط باشید یا خیر. از چراغ قوه با نور سفید (که به چشم ما زرد و شامل همه طیفهای قابل مشاهده است) استفاده کنید. چراغ قوه و سنگ تا حد ممکن به هم نزدیک باشند. از همه طرف سنگ را مشاهده کنید . آن را بچرخانید تا قسمت پشت سنگ به سمت بالا باشد. الف) هنگامی که منبع نور مستقیم از زیر سنگ وارد میشود، رنگ بدنه همه نمونه اوپالهای اتیوپی که بهسازی شده بودند کاملا شفاف / روشن میشد. ب) از همه مهمتر سایه رنگ شفاف قابل رویت بود – قرمز گیلاسی متمایز. ج) دیگر اوپال طبیعی سیاه / تیره (هنگام شفاف شدن زیر نور) رنگ بدنه شفاف زرد / خاکستری بیشتری را نشان می دادند. د) تمامی نمونه های بدون بهسازی فقط مقداری پشت نماتر شدند و در بیشتر حالات کاملا اوپک بودند.
در هنگامی که نور منبع از زیر سنگ میگیرید اگر در رنگ بدنه شفاف سایه های رنگ قرمز گیلاسی مشاهده کردید در خرید آن اوپال محتاط باشید. در تصویر 2 تفاوت رنگ در هنگام شفافیت کاملا واضح است.
3- تست وزن مخصوص
تمام سنگهای قیمتی دارای وزن مخصوص هستند و این آزمایش بطور عادی در کلیه آزمایشگاه ها برای سنگهای قیمتی بزرگ و کوچک استفاده می شود. فرمول آن این است: همانطور که در جدول زیر میبینید وزن مخصوص نمونه اوپال ها به طور میانگین زیر 2.12 (رنج 1.75 تا 2.23) است. رنج وزن مخصوص نمونه اوپال های اتیوپی بهسازی شده بیشتر به قسمت پایین این بازه نزدیک تر و میانگین آنها بیشتر به 1.75 نزدیک بودند. درحالی که وزن مخصوص اوپال های بدون بهسازی به 2 نزدیک تر بود. جهت اندازه گیره وزن مخصوص به این به این آموزش مراجعه کنید. ضمن اینکه ترازوی شما باید حداقل دقت 0.01 داشته باشد. بهترین راه توسط ترازوهای مخصوص گوهرشناسی میباشد. وقتی وزن مخصوص سنگتان به 1.75 نزدیک بود در خرید آن محتاط باشید.
4- روش غوطهوری جهت تشخیص اوپال سیاه
غوطه وری اوپال در آب میتواند انعکاس رنگهای مزاحم را خنثی و تشخیص اوپال سیاه بهسازی شده را برای ما آسانتر سازد. البته نمیتوان گفت صدرصد ثابت میکند ولی قضاوتی نزدیک به ما میدهد. علامت های رنگ و دود (تراکم رنگ سیاه) در این حالت بیشتر قابل رویت هستند. مطمئن شوید که سنگ را زیر آب با نور مستقیم سفید و با لوپ یا میکروسوپ مشاهده میکنید. البته گاهی اوقاط هنگامی که سنگ به مدت طولانی تری غوطه ور است، علامت هایی که به ما در تعیین بهسازی بودن سنگ کمک میکنند ناپدید میشوند. رنگ بدنه تیره تر (سیاهی سیاهتر) شده و بنابراین بازی رنگ قوی تر به نظر می رسد و باعث می شود علائم به همان اندازه برجسته نشوند. تکنیک غوطه وری و نور قوی همچنین به برجسته کردن تن رنگ واقعی بدنه سنگ کمک می کند. تصاویر و توضیحات زیر نشانه هایی از آنچه را که باید جستجو کنید ارائه می دهد:
استفاده از دوربین گوشی خود (ترجیحا لنز ماکرو)
امروزه دوربین های موجود در تلفن ها به خوبی برای بزرگنمایی تصاویر مجهز هستند. آداپتورهای لنز ماکرو برای تلفن ها در دسترس و مقرون به صرفه هستند. این می تواند جزییات اضافی مورد نیاز برای بررسی نزدیکی سنگ را فراهم کند تا تصمیمات آگاهانه ای درباره بهسازی بودن سنگ گرفته شود. بهترین عکس ها با ویژگی بزرگنمایی در حالی است که گوشی تا سنگ چند سانتی متر فاصله داشته باشد. حتما سنگ را در آب غوطه ور کرده و نور محکم نزدیک به خود سنگ داشته باشید. به یاد داشته باشید هر چه سنگ مدت طولانی تری در آب غوطه ور شود ، علائم رنگ / دود کمتر دیده می شوند.
تشخیص اوپال سیاه توسط آزمایشگاه گوهرشناسی
اگر اوپال سیاه شما گرانقیمت است و شما در تشخیص نوع بهسازی سردرگم مانده اید ، توصیه می شود نزد یک گوهرشناس خبره بروید. اپال سیاه سنگی نادر است و بسیاری از آزمایشگاه ها تجربه کافی برای تشخیص آن را ندارند. گاهی ممکن است از تست های پیشرفته طیف سنجی رامان نیز برای بررسی عنصر کربن ناشی از دود نیز استفاده شود. بهتر است هنگام درخواست شناسنامه مطمئن شوید که درخواست “تشخیص نوع بهسازی” در گواهی آنالیز آن مورد بررسی قرار گرفته است. اوپال سیاه اتیوپی بهسازی شده ، به مکانهایی از جمله استرالیا ، مکزیک و اندونزی رسیده است که خود این کشورها تولید کننده اوپال های سیاه بدون بهسازی هستند. تأمین کنندگان مورد اعتماد را پیدا کنید و از این مطلب به عنوان راهنمایی برای شناخت علائم سیاه ناشی از بهسازی با (رنگ شده / دودی) استفاده کنید. منابع: Natassa Patel from Gem Certify spring 2016 labnotes hydrophane opal treatment winter 2014 gemnews new deposit black opal from ethiopia