یکی از چهار فاکتور (4Cs) ارزشگذاری الماس ، قیراط (Carat) است که وزن الماس را برای ما تعیین میکند. وزن یک الماس که با اختصار ” ct” نمایش ، تا سه اعشار اندازه گیری و تا نزدیکترین صد گرد می شود. هیچ ارتباط خطی بین وزن الماس (قیراط) و قیمت الماس وجود ندارد. بیشتر الماسهای راف که استخراج می شوند یا بسیار کوچک هستند و یا کیفیت پایین تری برای تولید الماسهایی دارند که در بازار جواهرات استفاده می شوند. ممکن است از یک میلیون الماس راف بدست آمده فقط یک الماس 1 قیراطی با کیفیت جواهری تولید شود. به دلیل نادر بودن الماس های بزرگتر ، یک الماس یک قیراطی اغلب می تواند 4 تا 6 برابر قیمت الماس نیم قیراطی باشد.
واحد قیراط برای وزن الماس
واژه “قیراط” از یک کلمه یونانی “carob” به معنی “میوه درخت خرنوب” گرفته شده است. در اصل از دانه های درون پوسته خرنوب به عنوان استاندارد اندازه گیری وزن الماس استفاده می شد ، زیرا اندازه بذرها تقریباً همیشه یکسان بودند. قیراط از سال 1907 که در چهارمین کنفرانس عمومی وزن ها و اندازهگیریها تعریف و پذیرفته شده تا به امروز برای وزن الماس از واحد استاندارد جهانی قیراط که معادل 200 میلی گرم است استفاده میشود. عدد قیراط الماس بر اساس یک سیستم نقطه ای (پوینت) است که در آن 100 پوینت برابر با 1 قیراط است. این بدان معناست که یک الماس 50 پوینتی برابر با یک الماس نیم قیراط است و غیره. استفاده از این سیستم به این معنی است که می توان یک الماس را با اندازه گیری های دقیق استثنایی اندازه گیری کرد ، نه فقط عدد کامل. بدین ترتیب یک الماس 1.02 قیراطی به صورت 1 قیراط و 2 پوینت خوانده میشود. البته بعضا از واحد سوت در الماس های ریز نیز استفاده میشود. هر سوت معادل 1000 میلیگرم است. از آنجایی که هر 5 قیراط معادل 1 گرم است بنابراین هر قیراط معادل 200 سوت میشود. البته بهتر است از واحدهای استاندارد برای الماس استفاده شود. دقت کنید که بسیاری از ترازوهای قیراط سنج رایج ارزان قیمت که در بازار ایران نیز فروخته میشوند ، خطا دارند. الماس سنگی بسیار گرانبها است و چند دهم قیراط نیز در ارزشگذاری آن تاثیر میگذارد. نمونه ترازوهای خوب و دقیق برای اندازه گیری وزن الماس معمولا از 8 میلیون تومان به بالا هستند.
جدول مقایسه میزان وزن قیراط الماس با اندازه آن
بسیاری از افراد معنای قیراط الماس را با سایز الماس آن اشتباه میگیرند. معمولا تجسم وزن قیراط برای اکثر مردم آسان تر از تصور کردن اندازه های میلی متر است. این نمودار به شما کمک می کند تا ببینید که اندازه الماس های گرد و فانتزی بسته به وزن قیراط چقدر بزرگ هستند. این شامل منابع اندازه برای الماس های گرد ، پرنسس ، زمرد ، آشر ، مارکیز ، بیضی ، ردینت ، اشکی ، قلب و کوسنی است. این pdf با کیفیت بالا و قابل پرینت میباشد. (دقت کنید که باید همانطور که است پرینت شود و سایز نباید به آن بدهید.)
دانلود نمودار سایز الماس ها بر اساس قیراط
یک الماس گرد با تراش خوب دارای عمق کمتری نسبت به تراش های فنسی دیگر است. الماس گرد 1 قیراطی طول / عرض تقریبا 6.40 میلیمتر خواهد داشت ، در حالی که الماس با تراش پرنسس 1 قیراطی اندازه آن 5.50 میلی متر است. اشکال فانتزی تمایل به وزن بیشتر و اندازه کمتری دارند. بنابراین قیمت الماس های برش گرد بیش از اشکال فانتزی با همان وزن قیراط خواهد بود (البته بحث پرتی بیشتر به علت گرد بودن نیز است). از نظر بصری ، تشخیص تفاوت بین الماسهایی که از نظر وزن قیراط 5 تا 10 درصد متفاوت است ، دشوار است. به عنوان مثال ، یک الماس 0.95 قیراط و 1 قیراط تقریباً قابل تشخیص نیست. البته باید توجه کنید که اندازه واقعی الماس شما بسته به تناسبات تراش آن (proportions) متفاوت خواهد بود. بنابراین صرفا اگر به دنبال میزان قیراط بالا از الماس هستید همیشه بدین معنی نیست که الماس بزرگتر از نظر اندازه از نظر دیداری از جهت بالا خواهید داشت. ممکن است یک الماس دارای عمق زیادی باشد و بنابراین علی رغم وزن بیشتر، از نظر اندازه ابعاد طول و عرض دیدن مشابه الماسی با عمق کمتر ولی طول و عرض بزرگتری باشد. توصیه ما این است که اگر سایز برای شما مهم است به نوع درجه بندی تناسبات و استاندارد بودن ابعاد آن توجه کنید.
اعداد جادویی در کلاسهای وزنی
عامل مهمی که باید در مورد وزن قیراط و ارزش الماس در نظر گرفت “اعداد جادویی” است. اعداد جادویی به وزنهای زیر اشاره دارد: 0.90 , 1.00 , 1.50 , 2.00 , 3.00 , 4.00 , 5.00 , …. هنگامی که یک الماس در پایین یک بازه قیمت خاص قرار دارد (به عنوان مثال 3.00 قیراط) ، یک پوینت (0.01 قیراط) پایینتر از آن، آن را به یک کلاس وزنی با قیمت پایین تر به ازای هر قیراط میبرد. بنابراین دو الماس که از نظر تراش ، پاکی و رنگ برابر با وزن یک پوینت (0.01 قیراط) اختلاف دارند می توانند اختلاف قیمت زیادی را برای یک الماس ایجاد کنند. از نظر اعشاری، اعشار میزان قیراط انتهایی آنهایی که “0” یا “5” است مانند 0.25، 1.25، 1.0، 0.50، و .. . این ها اعداد مرزی هستند که قیمت بعد از آن شکسته و به کلاس بالاتر وزنی میرود. کلاس بالاتر وزنی در جداول قیمت راپاورت دارای جهش قیمتی هستند. رنج بالاتر از این اعداد جادویی میتواند تا 12% ارزش الماس را بالاتر ببرد بدون آنکه تغییر محسوسی در وزن آن داشته باشد. به همین دلیل تراشندگان الماس هر کاری میکنند تا الماسشان در نهایت در بالای این اعداد قرار گرفته و ارزش بیشتری داشته باشند. یک الماس با تراش گرد برلیانی 3.00 قیراطی ، رنگ F و پاکی VVS2 با نسبت های Exellent می تواند از 20٪ تا 50٪ بیشتر از الماس های گرد برلیانی 2.99 قیراطی ، رنگ F و VVS2 ارزیابی شود. روی کاغذ و از نظر دیداری ممکن است یکسان به نظر برسند ، اما تفاوت یک اعشار وزن می تواند تفاوت زیادی در قیمت هر قیراط و قیمت کل هر الماس ایجاد کند. یک قیمت الماس 1 قیراطی با کیفیت خوب میتواند 6000$ باشد. همین الماس با همان کیفیت در وزن 0.90-0.95 قیراط قیمتی معادل 4000$ دارد. این یعنی 33% قیمت پایین تر!
فرمول های محاسبه وزن قیراط الماس
اگر در موقعیتی قرار گرفتید که وزن قیراط یک الماس برای شما نامشخص و یک فرد حرفه ای برای کمک در این زمینه در دسترس شما نبود، در اینجا فرمول ها و جداول GIA برای محاسبه وزن قیراط الماس سوار شده روی انگشتر و یا غیر آن آورده شده است. در عمل بهتراست این کار برای سنگ هایی که بر روی پایه قرار گرفته اند انجام شود و سنگ های پیاده را با ترازو اندازه گیری نماییم. همچنین لازم به ذکراست که برای هر شکل استاندارد از تراش الماس فرمول خاصی وجود داشته و تمامی اشکال را نمی توان فقط با یک فرمول برآورد وزن کرد. فرمول تخمین وزن الماس با تراش گرد برلیانی (Round Brilliant Cut) : وزن تقریبی قیراط= 0.0061 × اصلاح ضخامت کمربند × عمق × میانگین قطر × میانگین قطر برای تعیین میانگین قطر الماس ، طول + عرض الماس کنید و آن را بر 2 تقسیم کنید. برای فاکتور اصلاح ضخامت کمربند یا GTA باید بر اساس جداول رفرنس عمل نمایید که مثلا برای یک الماس با تراش گرد و ضخامت گریدل خیلی کم 2-3% باید اضاف و ضرب شود یعنی 1.02 میشود فاکتور اصلاح ضخامت کمربند. Oval Brilliant Cut Diamond : وزن تخمینی قیراط= 0.0062 × GTA × عمق × میانگین قطر × میانگین قطر Diamond Heart Shape Brilliant : وزن تخمینی قیراط= 0.0059 × GTA × عمق × عرض × طول Diamond Triangular Brilliant (Trillion) Cut: وزن تخمینی قیراط= 0.0057 × GTA × عمق × عرض × طول
برای دیگر تراش ها مانند زمردی ، برش پرنسس و کادريليون و یا مارکیز یک فاکتور اصلاح نیز باید لحاظ شود که جداول آنها در منابع رفرنس وجود دارد و از حوصله این مقاله خارج است. فرمول آن بدین ترتیب میشود:
وزن تخمینی قیراط= فاکتور اصلاح × GTA × عمق × عرض × طول
به عنوان مثال در یک الماس با تراش مارکیز ، اگر طول الماس 10.24 میلی متر و عرض الماس 6.11 میلی متر و عمق آن 4.75 میلی متر و کمربند آن خیلی ضخیم (Thick+) باشد ، پس نسبت طول به عرض(LWA) با تقسیم 10.24 به 6.11 محاسبه می شود که برابر با 1.6759 است. سپس نتیجه به 1.68 گرد می شود و به صورت 1.68 تا 1.00 یا برای ارزیابی به عنوان 1.68: 1.00 بیان میشود.
جدول فاکتور اصلاح تراش مارکیز | |
---|---|
LWA (فاکتور اصلاح) | L/W (طول به عرض) |
0.00565 | 1.50/1.00 |
0.00570 | 1.75/1.00 |
0.00580 | 2.00/1.00 |
.0.00583 | 2.25/1.00 |
.0.00585 | 2.50/1.00 |
0.00590 | 2.75/1.00 |
0.00595 | 3.00/1.00 |
حال برای تخمین وزن قیراط تقریبی الماس باید فاکتور اصلاح بر اساس نسبتی که در جداول رفرنس بالا آمده است بدست آوردید. در مثال ما که نسبت L / W =1.68 بدست آمد در جدول نزدیکترین حالت به حالت 1.75 / 1.00 است بنابراین عدد 0.00570 بدست می آید.
از طرفی ضخامت کمربند بسیار ضخیم است، بنابراین طبق جدول (GTA table (p. 137 آمده است بایدعدد 1.035 به عنوان اصلاح ضخامت ضرب شود. درنهایت تخمین وزن الماس میشود:
10.24 × 6.11 × 4.75 ×1.035 × 0.00570= 1.753 قیراط هر تراش دارای جداول و فاکتورهای مربوط به خود است و گاهی برای تخمین های بهتر از اطلاعات بیشتری نیز استفاده میشود. در پایان لازم به ذکر است که سرویس های آنلاین و یا اپلیکیشن های زیادی وجود دارد که می توانید با دادن اطلاعات به آنها ، وزن تخمینی را به شما بدهند ولی برای درک بهتر، این مطلب لازم بود ذکر شود.