جم سیلیکا (Gem Silica) گوهری گرانبها از جنس کریزوکولا کلسدونی

جم سیلیکا (Gem Silica) یا گوهر سیلیکا ، که با نام کریزوکولا کلسدونی نیز مشهور است ، با ارزش‌ترین نوع کلسدونی سبز مایل به آبی تا آبی مایل به سبز است که “رنگ زنده” خود را مدیون مس و اینکلوژنهای کریزوکولا است. اغلب به عنوان”chrysocolla chalcedony” شناخته می شود. جم سیلیکا گرانبهاترین نوع کلسدونی است که سنگ های تراش خورده باکیفیت آن بیش از 100 دلار در هر قیراط فروخته می شود. بهترین نمونه ها دارای رنگ آبی دلپذیر با اشباع قوی، شفافیت یکنواخت و عدم وجود اینکلوژن هستند.

اگرچه جم سیلیکا یکی از زیباترین سنگ های قیمتی آبی است، اما اکثر مردم هرگز نام آن را نشنیده اند. دلیلش این است که این گوهر “بسیار کمیاب” است. به ندرت در جواهرات دیده می شود و عمدتاً توسط تعداد کمی از طراحان جواهرات سطح بالا استفاده می شود.

نام ها و رنگ جم سیلیکا

نام‌های «کریزوکولا – کلسدونی» و «جم سیلیکا کریزوکولا» به این دلیل به کار می‌رود که رنگ سبز تا آبی آن مربوط به کریزوکولا است. برخی منابع بیان می‌کنند که این رنگ به دلیل اینکلوژنهای ریز کریزوکولا در سیلیس ایجاد می‌شود. برخی دیگر این رنگ را به «همان نمک‌های مسی نفوذی در ساختار بلوری است که رنگ کریزوکلا را ناشی می شود» نسبت می‌دهند.

نام “کریزوکولا کلسدونی” در صورتی مناسب است که شخصی که از این نام استفاده می کند بداند که سنگ او حاوی کریزوکولا است. نام “جم سیلیکا کریزوکولا” یک نام اشتباه است زیرا کریزوکولا جزء اصلی نیست. بنابراین نام ها ممکن است گیج کننده باشند. در واقع جم سیلیکا شکلی از کلسدونی، نوع میکروکریستالین کوارتز است. گوهر سیلیکا یا جم سیلیکا “Gem silica” مناسب ترین نام است.

نحوه تشکیل جم سیلیکا

تنها چند مکان مقادیر قابل توجهی از گوهر سلیکا را تولید کرده اند. بسیاری از این مکان‌ها تنها تا چند سال قبل فعال بوده اند. جم سیلیکا همیشه با ذخایر مس همراه است. این گوهر یک کانی ثانویه است که به صورت پوشش های حفره و پرکننده های شکستگی در سنگ های بالا و مجاور رسوبات سولفید مس تشکیل می شود.

همچنین نمونه هایی به عنوان لایه پوشش معدنی در ژئودها رخ می دهد با این حال در جم سیلکا، کریزوکولا به صورت اینکلوژن و بافتی یکدست مطرح است نه صرفا پوششی. وقوع، نمود بلوری و ویژگی های آن مانند هر نوع کلسدونی دیگری است. مواد معدنی معمولاً مرتبط شامل کوارتز، کلسدونی، کریزوکولا و مالاکیت است. ذخایر معمولاً از نظر اندازه و حجم کوچک هستند. این سنگی است که با حجم “گرم” تولید می شود نه با “تن”.

انواع معادن

منابع اصلی شامل تایوان، ایالات متحده و اندونزی است. امروزه باکیفیت ترین این نمونه ها در تایوان و ایالات متحده بسیار پرطرفدار شده است. معدن الهام بخش میامی در آریزونا بهترین منبع اخیر جم سیلیکا با کیفیت بالا است. معدن مس کیستون (Keystone) در آریزونا در اوایل دهه 1900 مقادیر قابل توجهی گوهر سیلیکا تولید کرد. این سنگ گاهی اوقات و در مقادیر محدود از مکان هایی در فیلیپین ، مکزیک، پرو و اسپانیا تولید می شود. نمونه هایی نیز در ایران یافت شده که البته نیاز به بررسی بیشتر دارد.

تفاوت کیفیت جم سیکای معادن مهم جهان

نمونه‌های تایوان عمدتاً از رشته کوه‌های ساحلی شرقی جزیره سرچشمه می‌گیرند ، که از شمال شهرستان Hualien تا شهرستان Taitung جنوبی را در بر می‌گیرد. در حال حاضر، تنها معدن اصلی مس Baofengxiang در شهرستان Tungho، واقع در شهرستان Taitung، هنوز فعال است. کانی‌سازی در دوره میوسن انجام شده، زمانی که سیالات هیدروترمال در مرحله آخر غنی‌شده با SiO2 وارد شکاف های مرتبط با گسل‌ها و نفوذ به شکاف‌های برش آندزیتی حاوی کانی‌های مس اولیه شدند و سپس واکنش نشان دادند تا کریزوکولا کلسدونی را تشکیل دهند . به دلیل عدم تولید، در سال های اخیر در دسترس بودن این ماده جواهر از تایوان به سرعت کاهش یافته است.

کریزوکولا کلسدونی اندونزیایی بیشتر از استان Maluku شمالی می آید. این نهشته ها در حدود 2400 کیلومتری شرق جاکارتا در مجمع الجزایر باکان، به ویژه در جزیره کاسیروتا واقع شده اند . مکان‌های معدن در گدازه‌های بالشی با سن الیگوسن واقع شده‌اند که به صورت رگه‌های کوارتز کریزوکلا و پوسته های کوچک در سنگ بازالتی رخ می‌دهند .

جم سیلیکا از ایالات متحده در ارتباط با ذخایر مس مختلف، از جمله معادن Morenci، Inspiration و Ray در آریزونا یافت می شود. معدن Morenci در منطقه Clifton-Morenci، شهرستان Greenlee واقع شده است. معدن الهام بخش در منطقه گلوب میامی، شهرستان گیلا واقع شده است و معدن ری در ناحیه ری، شهرستان پینال است. در این مناطق، گوهر سیلیکا در سنگ معدن مس پورفیری اکسید شده مرتبط با سنگ‌های آذرین نفوذی از گرانودیوریت تا کوارتز مونزونیت یافت می‌شود. کانی سازی در حدود 75 تا 50 میلیون سال پیش در طول کوهزایی لارامید صورت گرفت .

بازار جواهرات

به عنوان نوعی کلسدونی، جم سیلیکا دارای سختی موهس 7 است و برای استفاده در هر طرح ساخته شده جواهرات به اندازه کافی بادوام است. اگرچه سنگهای معدنی حاوی مس دیگری نیز وجود دارند که می توانند اشباع رنگ مشابهی را نشان دهند، مانند فیروزه و کریزوکولا، اما این سنگ ها بسیار نرم تر هستند و برای انگشترها به اندازه کافی سخت نیستند. اساسا نام “gem” در این سنگ به همین دلیل است. با این حال، این گوهر به ندرت در جواهرات دیده می شود. این سنگ جواهری کمیاب، گران قیمت و عرضه محدود است. احتمالا هرگز آن را در فروشگاه های جواهر فروشی نخواهید دید. عرضه آنقدر محدود و غیرقابل پیش‌بینی است که یک زنجیره خرده‌فروشی بزرگ نمی‌تواند هزاران نگین دامله را برای راه‌اندازی یک خط محصول جدید خریداری کند، سپس در صورت موفقیت خط تولید، روی در دسترس بودن بیشتر آن حساب باز کند.

اگر جواهرات زیبای سیلیکای گوهری در فروشگاه‌های جواهر فروشی عرضه شود، ممکن است به دلیل قیمت بالای آن و به دلیل اینکه خریدار معمولی جواهرات هرگز نام آن را نشنیده است، به کندی فروخته شود. محتمل‌ترین مکان برای یافتن جم سیلیکا، یک جواهرفروشی سطح بالا است که اقلام بی‌نظیری را می‌فروشد. مشتریانی که از آنجا خرید می کنند، محتمل ترین خریداران چنین اقلام کمیاب، گران قیمت و جذاب هستند. درصد قابل توجهی از جم سیلیکا که امروزه به عنوان سنگ های تراش خورده فروخته می شود توسط کلکسیونرهای جواهرات، سرمایه گذاران و دلالان خریداری می شود. بازار چین یک بازار فعال و پرطرفدار برای این سنگ است.

بهسازی

بیشتر سنگهای با ارزش ، فریبکاران خود را دارند و جم سیلیکا نیز از این قاعده مستثنی نیست. کلسدونی سنگی متخلخل است و به راحتی مایعات را جذب می کند. رنگ گوهر سیلیکا را می توان با قرار دادن آن در آب به طور موقت بهبود داد. آب جذب شده رنگ گوهر را تقویت می کند. کلسدونی شفاف و شیری به راحتی رنگ می شود. کلسدونی رنگ شده با این روش نباید به عنوان “جم سیلیکا” فروخته شود، زیرا این نام اشتباه است، اما برخی از بازرگانان این کار را انجام داده اند. همیشه جم سیلیکا را از فروشنده ای بخرید که به نظر شما قابل اعتماد و آگاه است. برای اطلاع بیشتر در مورد این نوع بهسازی و تشخیص آن به این مقاله مراجعه نمایید.