شاید مهمترین و ابتدایی ترین ابزارهای گوهرشناسی، یک عدسی یا همان لوپ (Loupe) است که همیشه با گوهرشناس همراه می باشد. ابزار لوپ گوهر شناسی در واقع ذره بینی با بزرگنمایی های متفاوت است و شخص میتواند با آن بیرون و درون گوهر سنگ را واکاوی کند. معمولا نوع لوپ گوهرشناسی با بزرگنمایی 10x بیشترین کاربرد را برای گوهرشناسان دارد و حتی با آن میتوان ویژگی ها و کیفیت یک الماس را به خوبی بررسی نمود. گوهرشناس چگونی صیقل خوری سطوح، تیزی یا گردی اضلاع، شکستگیهای بسیار ریز و نیز ادخلهای درون گوهرها را به راحتی با آن تشخیص می دهد ولی برای شناسایی سایر خصوصیات نوری، گوهرشناسان به ابزارهای پیشرفته تری نیاز دارند که در مقالات دیگر به شرح آنها پرداخته میشود. عدسی ها یا لوپ های گوهرشناسی میتوانند دارای یک عدسی دو طرف محدب، در عدسی و محدب که از یک طرف نیز به صورت تخت باشند و یا یک عدسی دوطرف محدب به همراه دو عدسی مقعر چسبیده به آن یا همان تریپلت باشند. لوپ تریپلت بهترین نوع لوپ گوهرشناسی است که میتواند یک اینچ مربع از سطح گوهرها را در یک لحظه نشان دهد.
ویژگی های یک لوپ گوهرشناسی خوب چیست؟
- بدنه لوپ باید سیاه باشد. لوپ هایی با بدنه طلایی و یا کروماتیک ممکن است زیبا بنظر برسند ولی میتوانند تداخلی با رنگها ایجاد نمایند.
- لوپ گوهرشناسی باید 10x باشد. لوپ 10x یعنی تصویر را ده برابر بزرگتر میکند. بنابراین جسمی که یک میلیمتر مربع است با لوپ 10x یک سانتیمتر مربع بزرگ میشود.
- لوپ گوهرشناسی بزرگنمایی متفاوتی دارد. 3x تا 30x و یا بیشتر میدان دید آنها متفاوت است.
- برای استفاده روزمره استفاده از لوپ 10x با بزرگنمایی 25.4 mm مناسب ترین انتخاب است. فاصله کاری لوپ استاندارد 10x با چشم برابر 2.5 سانتیمتر است ولی برای لوپ 20x فاصله کاری 1.2 سانتیمتر با چشم مناسب است.
- اگرچه برخی افراد معتقدند که لوپ 20x مناسب تر است ولی این لوپ فقط برای کاربران حرفه ای مناسب است و بعد از استفاده از لوپ 10 x بکار برده می شود. دلیل آن این است که با لوپ 20x به دلیل زوم بیشتر و میدان دید محدود تر، تقریبا نیمی از حاشیه ها محو شده، اینکلوژن ها یا میانباره ها و یا عیوب سطحی تر دیده نمیشوند.
توجه: برخی از جواهرفروشان زرنگ برای دیدن گوهر، لوپ 20x و بالاتر را به مشتری ارائه میدهند که باعث میشود گوهر شفاف تر بنظر برسد و عیوب آن مخفی بماند!
بهترین نوع لوپ گوهر شناسی کدام است؟
برای یک گوهر شناس، لوپ تریپلت (Triplet) با زوم 10x بهترین نوع است که سه لنز (عدسی) داشته و این سه نیز برای تصحیح موارد زیر است: الف) تصحیح انحراف رنگی (Chromatic Aberration) لوپی که تصحیح نابهنجاری رنگی دارد را آکروماتیک (Achromatic) یا بی رنگ می نامند. ب) تصحیح انحراف کروی (Spherical Aberration) لوپی که تصحیح انحراف کروی دارد را آفانتیک (Aplanatic) می گویند که عدم تمرکز پرتو های کروی را اصلاح میکند. لوپی که هردو اینها را تصحیح میکند (Apochromatic) می گویند. در هر حال با لوپ 10x میتوان گوهرهای طبیعی، ساختگی و دوتایی (دابلت) را تشخیص داد و میانباره ها، نقای سطحی، ترکها، بریدگی ها، خراش ها، حباب ها، نقایص تراش، تقارن، لبه ریزوجه ها و تناسب گوهر را بررسی نمود.