فهرست مطالب
پدیده فلورسانس (Fluorescence) چیست؟
برخی از کانیها و گوهرها این قابلیت را دارند که اگر تحت تشعشع امواج فوق بنفش یا طول موج غیر قابل دید به وسیله انسان قرار گیرند به واسطه تغییر طول موج در آنها، نور خارج شده از کانی به صورت نوری قابل رؤیت خواهد بود. این نوع کانیها و گوهرها را فلورسانس می نامند. در صورتی که منبع نور نامرئی قطع شود، تشعشع نور مرئی نیز از این گوهرها پایان می یابد. این پدیده می تواند به شناخت پاره ای از گوهرها کمک کند. پدیده تابندگی برای اولین بار در کانی فلوریت (Fluorite) مشاهده شد که تابندگی آن به دلیل تابش پرتو ماوراء بنفش به کاتی مزبور بوده و این پدیده فلورسانس (Fluorescence) نامیده شد. اگر پس از قطع منبع نور نامرئی باز هم تا مدتی از کانی نور منتشر شود به این پدیده فسفرسانس (Phosphorescence) گویند. که وجه تشابه این اسم به دلیل نورافشانی عنصر فسفر در تاریکی است. وجود پدیده فلورسانس در گوهرها به علت عناصر فلزی فرعی مانند کروم، منگنز، کبالت، نیکل، مولیبدن، تنگستن و اورانیوم است. حضور بسیار جزئی آهن مانع ایجاد پدیده فلورسنسی می شود
کاربرد چراغ قوه فرابنفش (UV) در گوهر شناسی چیست؟
برای بررسی خاصیت فلوئورسانس در گوهرها از دستگاه فرابنفش (اولتراوایولت) یا همان چراغ قوه UV استفاده می شود. این دستگاه کوچک و قابل حمل بوده و بهتر است جهت واضح دیدن نور فلوئورسانس در گوهرها، دستگاه UV را در داخل جعبه ای سیاه قرار داده و در یک فضای نسبتا تاریک به آزمایش پرداخت. دلیل این امر جلوگیری از مزاحمت نورهای خارجی بر روی نور فلوئورسانس است. برای شناسایی خاصیت فلوئورسانس در گوهرها بهتر است از UV هایی استفاده نمود که دارای هر دو طول موج کوتاه و بلند باشند. برای پدیده تابناکی در گوهرها از نور سیاه (Black Light) یا نور ماوراء بنفش (UV light) با طول موج کوتاه (SWUV) و طول موج بلند (LWUV) استفاده می شود. هنگام استفاده از نور UV با طول موج کوتاه (SWUV) باید احتیاط کرد زیرا میتواند منجر به صدمات چشمی شود. محدوده طول موج بلند LWUV برابر 365nm و برای طول موج کوتاه SWUV برابر 254nm است.
درجات مختلف خاصیت فلورسانی در گوهرها
- بی اثر (Inert) : گوهر فلورسانی را نشان نمی دهد.
- ضعیف (Weak) : گوهر فلورسانی ضعیف از خود نشان می دهد.
- متوسط (Moderate) : گوهر دارای فلورسانی متوسط است.
- قوی (Strong) : گوهر فلورسانی قوی نشان می دهد.
فاکتور فلورسانس در گوهرهای مختلف با چراغ قوه UV
فلورسانس الماس با چراغ قوه UV: الماس مصنوعی با طول موج کوتاه swUV خاصیت فلورسانس قوی آبی و با LWUV خاصیت فلورسانس ضعیف تا متوسط نشان می دهد. یک مطلب کامل درباره فلورسانس الماس اینجا میتوانید مطالعه فرمایید.
سنگ زمرد: از دستگاه UV به عنوان یک فاکتور کمکی تعیین منشا زمرد استفاده می شود. زمرد طبیعی زیر LWUV به ندرت فلورسانس نشان می دهد اما زمرد مصنوعی به روش فلاکس و یا چاتهام، خاصیت فلورسانس قوی به رنگ قرمز یا قرمز مایل به نارنجی یا مایل به سبز نشان می دهد. زمردهای مصنوعی هیدروترمال ممکن است فلورسانس خنثی داشته باشند. زمردهای کلمبیا و افغانستان بدلیل عنصر کرومیوم میتوانند فلورسانس قرمز داشته باشند. برخی زمردهای زامبیا و نمونه هایی که دارای آهن هستن فلورسانس خنثی دارند. قسمت ترکهای پرشده زمرد های بهسازی شده با روغن/رزین زیر نور UV خاصیت فلورسانس نشان می دهد که برای درجه بندی زمرد بسیار با اهمیت است.
اسپینل تحت چراغ قوه UV گوهر شناسی: در نور اولتراوایولت موج کوتاه، اسپینل های مصنوعی سفید، نور فلوئورسانس شیری قوی نشان دهد. رنگهای مختلف اسپینل چه سنتتیک چه طبیعی ممکن فلورسانس های متفاوتی داشته باشند و مطالعه آنها همراه بررسی های میکروسکوپی و طیف سنجی میتواند مفید باشد.
سنگ تانزانیت: خاصیت فلورسانی ندارد. اما تمامی مشابهات آن مانند فورستریت خاصیت خاصیت فلورسنسی دارد.
یشم جیدیت: یشم بهسازی شده با پلیمر زیر LWUV خاصیت فلورسانسی نشان می دهد. با اینحال این بهسازی های جدید پلیمری چنین واکنشی ندارند.
مروارید: مروارید سیاه طبیعی خاصیت فلورسانی قهوه ای یا قرمز با پرتو LWUV نشان می دهد. عدم وجود آن مبنی بر مروارید بهسازی شده است.
توجه: چراغ قوه UV ابزاری کمکی در گوهرشناسی (یکی از فاکتورهای کمکی) بوده و نوع/ماهیت گوهر صرفا توسط آن تعیین نمی شود. همچنين، با چراغ قوه uv نمیتوانید به شکار سنگ بروید! . تنها دو نمونه یوپریلایت و کهربا(سواحل بالتیک) هستند که در شب میتوان به جستجوی آنها پرداخت، که آن هم در ایران نداریم.
سلام خسته نباشید ما با چراغ قوه UV یه چند تا سنگ پیدا کردم وقتی ک چراغ قوه رو رو سنگ میندازم سنگه زرد رنگ میشه و قوی هم هست نورش میخاستم ببینم چه نوع سنگیه و قیمتیست؟؟
هر چیزی که فلورسانس داشت دلیل به با ارزش بودنش نیست. ضمن اینکه صرفا با UV نمیتونید نوع سنگ رو تشخيص بدید!
سلام توپاز معدنی زیر نور uv چه رنگی میشه
درود بستگی به نوع رنگ توپاز داره. ولی توپاز بی رنگ، معمولا ته رنگ زردی نشون میده.
سلام استاد.
رودخونه ی قزل اوزن طرفای تکاب و ماهنشان زنجان. ممکنه سنگ قیمتی داشته باشه؟؟؟
سلام استاد واکنش برلیان در مقابل نور یووی چیه ؟
ممنون
معمولا آبی
سلام برنامه خیلی عالیه که خیلی کمک میکنه برای شناخت سنگها تشکراز برنامه خوبتون
سلام و خسته نباشید
آیا سنگ جاسپر نسبت به uv واکنشی نشان میدهد ؟
و راهکار های تشخیص سنگ جاسپر چیست؟
ممنون از وقت گذاریتان
سلام بر دوستان
سنگ اوپال اصل سیاه دارم که از دل زمین شاید زیر 40 50 متر زیر زمین خارج شده است.
تقریبا 600 قیراط هست کارشناس هم بردم گفت طبیعی طبیعی هست
میخوام بفروشم قیمت ش رو دقیق نمیدونم چنده اگر خریدار باشه در خدمتم
سلام بهترین زمان برای تشخیص سنگ با چراقوه یووی شب خوبه یا روز و چه نوع سنگهایی را تشخیص میده ممنون میشم اگه راهنمایی کنید؟
سلام اگر گوهری باشه که خاصیت فسفروسانسی داشته باشه، قطعا شب.
چرا خرید این چراغ و شکارسنگ دربستررودخانه درشب میگید کاربیهوده ای هست لطفا جواب بدید مگر نمیگید این نور جواهراتو درشب بانور فلورسانس نشون میده پس چرا این حرفو میزنید منم میخام بخرم بیوفتم تو کوه وبیابون لطفا دقیقتر راهنمایی کنید
مگر چند درصد سنگها فلورسنت قوی دارن، اونقدری که بشه با یه چراغ قوه پیداشون کرد؟ تا بخواین پیدا کنید، احتمالا چراغ قوه تون سوخته. مگر هدفمند باشه و مثلا کنار ساحل بالتیک برین به فرض دنبال کهربا باشید.
سلام وقت بخیر ممنون از سایت عالیتون ، آیا جاسپر نسبت به UV واکنشی داره و ایا اصلا جاسپر ارزش خوبی داره یا نه ، مرسی
سلام واکنش خاصی تا حالا نشنیدم داشته باشه. در کل جاسپر یه سنگ نیمه قیمتیه
سلام خدمت شما
لطفاً یه چراغ قوه یو وی معمول و کاربردی که هر دو طول موج کوتاه و بلند را داشته باشند را بهمون معرفی کنید. سپاس
سلام و وقت بخیر ایا با چراغ قوه یووی اصل میتوان در شب به جستجوی سنگ قیمتی پرداخت و احتمال یافتن سنگ قیمتی در بستر سنگ مادر و نفوذ یووی به سنگ مادر چگونه است باتشکر
سلام این کار بیهوده هست، مگر در موارد خاصی مثل کهربا در جایی که منبعش باشه. شکار سنگ یعنی شناخت معادن، پیگیری رگه ها و شناخت سنگهای میزبان اون کانی مورد نظر..
سلام وقت بخیر داخل پاسخ هاتون من به این جمله شما برخوردم (شکار سنگ یعنی شناخت معادن، پیگیری رگه ها و شناخت سنگهای میزبان اون کانی مورد نظر.)میشه لطفاً مقاله یا منبعی برای آشنایی بیشتر معرفی کنید واینکه من اگر میدونستم چراغ قوه یو وی به کار نمیاد آنقدر هزینه نمیکردم متشکرم از شما
کتاب گوهرسنگهای ایران و خاورمیانه از دکتر منصور قربانی رو تهیه کنید.
سلام وقتتون بخیر دوره آموزشی کاربردی هم دارید؟
درود، خیر
سلام من وقتی برای درست کردن ناخن دستم رو داخل دستگاه یو وی میزارم یکی از برلیان های انگشترم ابی میشه. میخوام بدونم ایا ارزشش با بقیه فرق داره؟
درود، اگر منظورتون از برلیان الماس هست، فلورسانس آبی در الماس رایجه.
سلام …این چراغ قوها u v از نظر قدرت نوردهی با هم فرق دارن و آیا برای تشخیص سنگها همه سنگهای قیمتی رو نشون میده …ممنون میشم ی اطلاعاتی بدین …
سلام میزان پرتاب نورشون بله. در کل اینها در گوهرشناسی کاربرد داره و در بحث شکار سنگ، مگراینکه شما بدونید دقیقا اون مکان فلان سنگی مثل یوپریلایت یا کهربا داره که در شب بکار بیاد. در غیر این صورت وقتتون هدر میره، چراغ قوه رو هم میسوزونید.
سلام استاد وقت بخیر من متوجه نشدم الان سنگ یاقوت معدنی باید زیر نور uv تغیر رنگ بده یا باید بی اثر باشه به نور
درمورد یاقوت سرخ اساسا هم سنتتیک ها و هم طبیعی ها فلورسانس قرمز (ضعیف تا قوی) رو میتونن داشته باشن و این معیاری برای تشخیص نیست.
سلام.وقت بخیر.سوال دارم در باره سنگ گوهر شب چراغ.و چطور میشه با ازمایشهای خانگی و اشعه مادون تاحدودی ازش مطمین شد که اصله یا خیر.ممنون
نمیشه. معمولا نیاز به بررسی های طیف سنجی پیشرفته (که کار هر لابراتوار معمولی در ایران نیست) جهت تعیین عناصر هست.
سلام. بنده علاقمند به شکار سنگ و شناسایی آنها هستم لطفا مرا راهنمایی کنید که چطور و از کجا شروع کنم🙏
سلام و عرض ادب
ممنون از اطلاعات عالیتون ،من اتفاقی سایتتون رو پیدا کردم و کلی هم حال کردم چقدر به این اطلاعات نیاز داشتم ،
دوتا سوال دارم که پاسخ بدید بی نهایت ممنون میشم”
اول اینکه چراغ uvرو از کجا میتونم تهیه کنم و قیمتش چقدره؟
دوم اینکه نور uv بر سنگ برلیان چه تاثیری میذاره و واکنش سنگ نسبت به این نور چطوره؟
ممنون میشم راهنمایی کنید.
سلام استاد بنده یک سنگ عقیق جز پیدا کردم که فلورسانس قوی داره و وقتی نور uvمیندازم تغییر رنگ میده میشه سبز فسفری
سلام بسیار عالی
استاد دربعضی جاها سنگ های در طبیعت دیده می شود که شبیه به جگر گوسفند هستند ودارای رنگ قهوه ای تند تا سوخته دارندواندازه ای تاپنجاه گرم دارند قدیمی ها می گویند در این محل ها مس ذوب می کردند واینها سرباره مس اند آیا درست است لطفا راهنمایی کنید این چه نوع سنگی است وچگونه بوجود میاین ممنونم
سلام.وقت بخیر ،بنده سنگ قهوهای رنگ دارم که با تابش نور ماوراء بنفش به سبز تغییر رنگ میده،میشه راهنمایی کنید که این چه سنگی هست،ممنون
درود، این معیاری برای تشخیص هویت سنگ نیست . باید کارشناس اون رو از نزدیک بررسی کنه.
سنگ های نیکل دار به چه طول موجی از فرابنفش واکنش نشون میده ؟
در واقع گوهر های اصلی خاصیت فلورسانس ندارن و فقط اوپال با اشعه uvمشخص میشه که اصل هستش
درسته؟؟
خیر!
سلام آقای کرمی
هر سنگی ک با فرابنفش روشن بشه میشه گفت قیمتیه؟
میخوام یه چراغ قوه بخرم شبا برم تو کویر دنبال سنگ 😅
سلام خیر اینطور نیست. ولی جذاب هستن برا کلکسیون
سلام لطفا آدرس ایمیل یا کانال تلگرام یا اینستا خودتونو بهم بدید سایت عالی دارید ممنون
سلام آدرس اینستاگرام سنگ شناس در فوتر سایت هست، sangshenas@
درود استاد میخواستم بدونم این چراغ یووی ک گذاشتین جایی موجود هست؟ من یدونه گرفتم خیلی کوچیک. بود ولی کارایی داشت . و الان میخوام یکم بهترشو بگیرم. ولی نمیدونم از کجا