اینکه فلورسانس الماس خوب است یا بد سوالی است که ذهن بسیاری از خریداران را مشغول کرده است. در تحقیقی که GIA در سال 1997 انجام داد نشان داده شد که حدود 35% الماس های باکیفیت گوهری تحت نور ماورابنفش UV فلورسانس نشان می دهند. این تحقیق نشان داد حدود 10 درصد الماس ها تحت محیط با نور UV ،تفاوت تغییر رنگ بدنه شان قابل مشاهده است. نتیجه کلی نشان داد که فلورسانس ظاهر کلی الماس را بهبود می بخشد . در نور روز ، فلورسانس در الماس هایی با رنگهای گرم تر (درجه رنگ پایین تر) سبب می شود سفید تر بنظر برسند. به گفته انسیتو گوهر شناسی آمریکا ، کمتر از 3 درصد الماس ها با فلورسانس آبی متوسط تا بسیار قوی ظاهری مه آلود به خود می گیرند. چنین الماس هایی در صنعت با لقب ” آبی بیش از حد ” یا “overblue” شناخته شده اند و کمتر مطلوب هستند. هرچند اینکه عامل فلورسانس ظاهر الماس را مه آلود یا روغنی نشان دهد نادر است با این حال در برخی موارد وجود دارد و بخصوص در مورد الماس هایی با درجه G یا بالاتر و دارای فلورسانس ، باید محتاطانه تر و بر اساس دیدی دقیق خرید کنیم.
1. فلورسانس در یک الماس چیست؟
فلورسانس (Fluorescence) ، نوعی خاصیت تابناکی است، زمانی که تابش جذب شده در محدوده فرابنفش (UV) و برای انسان نامرئی باشد در حالیکه نور گسیل شده در طیف مرئی جای گرفته و ما تابناکی جسم را می بینیم. هنگامی که مقادیر عناصر مانند بور، نیتروژن یا آلومینیوم در ساختار اتمی الماس وجود داشته باشد، انرژی از منابع دارای نور فرابنفش UV (خورشید یا لامپهای فلورسنت) می تواند توسط الکترون ها در این عناصر کممقدار جذب شود. هنگامی که این الکترون ها انرژی را جذب می کنند، آنها برانگیخته می شوند و به حالت های بالاتر انرژی می روند. پیرو قوانین فیزیک، الکترونهای برانگیخته همیشه به دنبال بازگشت به حالت پایدار هستند و تنها می توانند این کار را با رهاسازی انرژی بیش از حد با گسیل آنها به شکل فوتون انجام دهند. این انتشار فوتون ها چیزی است که ما با چشم غیر مسلح به عنوان فلورسانس مشاهده می کنیم. الماس ها تحت نور UV نور مایل به آبی یا به ندرت، نور زرد یا نارنجی را ساطع کنند. هنگامی که منبع نور UV حذف می شود، فلورسان کردن الماس نیز متوقف می شود. شایع ترین رنگ فلورسانس آبی است، اما رنگ های دیگر نیز ممکن است، زرد، سفید، زرد مایل به سبز، سبز و صورتی. در نهایت، این رنگ فلورسنت توسط ترکیب شیمیایی و ساختار شبکه الماس در طول فرآیند تشکیل آن تعیین می شود.
2. آیا تمام الماسها فلورسان هستند؟
خیر تنها حدود 25٪ تا 35٪ از الماسها برخی از درجات فلورسانس را نشان می دهند.
3. آیا درجهبندی فلورسانس الماس وجود دارد؟
GIA فلورسانس الماس را درنظر گرفته و شناسایی می کند. البته این یک عامل درجه بندی همانند قوانین چهارگانه گریدبندی الماس توسط GIA یعنی 4CS (رنگ، پاکی، تراش و قیراط) نیست. گزارش های درجه بندی الماس GIA ، فلورسانس الماس را با شدت آن (None, Faint, Medium, Strong and Very Strong) در مقایسه با مَستراستونها (Masterstones) مورد استفاده در آزمایشگاه توصیف میکنند. اگر درجه فلورسانس متوسط، قوی یا بسیار قوی باشد، رنگ فلورسانس نیز در شناسنامه الماس مشخص خواهد شد. زمانی که الماسها در معرض نور با طول موج بلندUV قرار گیرند، آبی رایج ترین رنگ فلورسانس در آنها می باشد.
4. آیا فلورسانس الماس ، سبب میشود الماس زرد سفید تر شود؟
برخی از متخصصان تجارت الماس فکر می کنند فلورسانس آبی باعث بهبود ظاهر الماس، به ویژه الماس با درجه رنگ I تا M می شود. فلورسانس نسبتا آبی می تواند الماس زرد کمرنگ را در نور UV، مانند نور روز طبیعی ظاهری بی رنگ تر جلوه دهد. در نتیجه، ممکن است یک الماس زرد کم رنگ تا نزدیک به بی رنگ ، با فلورسانس مایل به آبی بسیار قوی تا متوسط ، دارای قیمتی کمی بالاتر بر اساس قیراط نسبت به الماس های مشابه که فلورسانس ندارند، داشته باشد. در مقابل، برای الماس هایی با درج رنگ بالاتر (بی رنگ تر) عاملی نامطلوب است: الماس در محدوده رنگ D تا H با فلورسانس آبی اغلب در تجارت کمتر مطلوب در نظر گرفته می شود. بعضی معتقدند که فلورسانس آبی ممکن است باعث ایجاد ظاهر مبهم یا روغنی در الماس با این محدوده رنگ شود، اما این قضیه تنها درصورتی است که شدت فلورسانس بسیار قوی (very strong) باشد. اگرچه تمام الماس های با فلورسانس بسیار قوی مایل به آبی ، روغنی به نظر نمی رسد و با اینحال ممکن است با قیمتی پایین تر از آنهایی که فلورسانس آبی ندارند به فروش برسند.
5. آیا فرد به طور متوسط می تواند تفاوت بین الماس ها را که فلورسان می کنند یا نمیکنند را بگوید؟
GIA اثر فلورسانس آبی بر ظاهر الماس را مطالعه کرده است. این موسسه تعداد زیادی الماس شامل چهار مجموعه از شش تایی الماس را جمع آوری کرد، که هر گروه درجه رنگ های متفاوتی (E، G، I، و K) را نشان می دهد. تا اندازه ای که امکان داشت الماسها را جوری چیدمان کردند که در هر مجموعه از همه نظر به جز شدت فلورسانس آبی مشابه باشند. کسانی که الماس ها را درجه بندی میکردند، متخصصانی آموزش دیده بودند و ناظران عادی الماس را در شرایط کنترل شده مشاهده میکردند تا قضاوت در مورد ظاهرشان را انجام دهند. در اینجا چیزی که GIA دریافت این بود که: “برای ناظران عادی، که همانند ارائهای از یک جواهرفروشی عمومی بود ، هیچ اثر سیستماتیکی که نشان دهد فلورسانس آبی بر ظاهر گروههای الماسی که به رو به بالا قرار داشتند، شناسایی نشد. حتی ناظران با تجربه نیز به طور موافق در مورد اثرات فلورسانس از یک سنگ به سنگ بعد موافق نبودند. ” به عبارت سادهتر، فلورسانس آبی اثر ناچیزی بر روی ظاهر الماس face-up و در محدوده های بی رنگ و یا نزدیک به بی رنگ (درجه D تا J) دارد ، به جز بهبود ناچیزی که در مواردی نادر در شدت فلورسانس بسیار قوی تاثیر داشت.
6. فلورسانس الماس خوب یا بد است؟
به طور کلی فلورسانس نه خوب است و نه بد. زیبایی الماس در چشم بیننده است. ممکن است فلورسانس را متوجه شوید یا نشوید . ممکن است از آن خوشتان بیاید یا نیاید. اگر شما در حال بررسی الماس با فلورسانس مایل به آبی هستید، آنها را با نگاه کردن تحت انواع مختلف نور، از جمله نور روز طبیعی، و مقایسه آن با الماس های دیگر از همان رنگ مشاهده کنید. ببینید آیا هر گونه تفاوتی را متوجه می شوید یا خیر. دنبال زیبایی یا حس خود نسبت به سنگی که میبینید باشید نه چیزی که صرفا روی کاغذ نوشته شده است. مزایا: بزرگترین مزیت خرید الماس با فلورسانس این است که آنها هزینه تقریبا کمتر دارند! یک ترس غیر منطقی از فلورسانس در بازار وجود دارد و این قیمت ها را پایین می آورد. به عنوان مثال، اکثر الماس های بی رنگ (D-F) با فلورسانس ، فروشی با تخفیف 15-30٪ حتی زمانی که فلورسانس بر ظاهر آنها تاثیر نمی گذارد دارند! من شخصا فلورسانس را دوست دارم، زیرا به نظر می رسد واقعا در پارتی شبانه که احتمالا لامپ های فلورسنت زیادی وجود دارد بسیار سرد بنظر برسد و یک مزیت اضافی برای داشتن آن بخصوص در الماس هایی با درجه پایینتر می باشد. برای الماس های بی رنگ تا نزدیک به رنگ در محدوده رنگ I-K، فلورسانس در واقع یک ویژگی مطلوب است، زیرا رنگ آبی به لغو رنگ زرد رنگ در محیط هایی مانند نور خورشید کمک می کند. این باعث می شود یک الماس نزدیک به بی رنگ ، سفید تر بنظر برسد! معایب: فلورسانس در نظر مشتریان به دلیل اینکه باعث می شود الماس مبهم/مه مانند به نظر برسد امری منفی است. در حالی که فلورسانس باعث می شود که الماس ها در بعضی موارد نادر شیری بنظر برسند، اکثریت الماس های دارای فلورسانس آبی کاملا خوب دیده میشوند. در واقع، ظاهر و شفافیت آنها همانند الماس غیر فلورسنت دیده می شود. از آنجا که بسیاری از مردم آن را به عنوان “نقص” می بینند، الماس با فلورسانس نیز سخت تر به فروش می رسد. اگر فردی تاجر یا سرمایه گذار هستید که به دنبال فروش الماس خود در آینده است ، شاید بهتر باشد برای خرید الماس بدون فلورسانس یا “متوسط به پایین” باشید.