بهسازی سنگهای قیمتی، گوهر شناسی و سنگ شناسی
یاقوت سرخ سنتتیک پرشده با شیشه سرب‌دار
آزمایشگاه GIA در کارلس‌بد یک یاقوت سرخ پرشده با شیشه سرب‌دار که به صورت مصنوعی در آزمایشگاه رشد یافته (Lead Glass–Filled laboratory-grown Ruby) را دریافت کرد (شکل 1). آنها معمولاً یاقوت های طبیعی پرشده با شیشه سرب‌دار را می بینند و به ندرت چنین یاقوت های سنتتیک گلس فیلدی را دریافت می‌کنند. این یافوت با تراش میکس بیضی شکل ، شفاف تا نیمه شفاف ، 3.53 قیراط وزن داشت و ویژگیهای گوهرشناسی یاقوت سرخ را نشان می داد: ضریب شکست 1.761-1.769 ، ضریب شکست مضاعف 0.008 ، وزن مخصوص 4.01 ، تک محوره و طیف مشخصه روبی با استفاده از اسپکترسکوپ دستی . بررسی سنگ تحت بزرگنمایی بافت شبکه ای از ترکهای در هم تنیده را نشان داد. یک جلوه فلاش آبی و نارنجی قابل توجه در سراسر گوهر مشاهده شد ، که ثابت می کند ترکها با شیشه سرب‌دار پر شده اند. همچنین در شکستگی ها الگوهای دندریتیک و حباب های گاز پهن شده درشت وجود داشت (شکل 2).
هیچ موردی برای نشان دادن منشا طبیعی یا مصنوعی کوراندوم مشاهده نشد. با این حال ، این سنگ فلورسانس قرمز قوی را در موج بلند UV و گچی متوسط (سفید مایل به آبی) در موج کوتاه ماوراء بنفش نشان داد. فلورسانس سفید مایل به آبی در موج کوتاه ( SWUV ) برای سافایر و یاقوت سرخ حرارت دیده شده معمول است. اما وقتی در سافایر صورتی سنتتیک و یاقوت سرخ سنتتیک مشاهده می شود ، مشاهده خطوط منحنی شکل شاخص در سنگ دشوارتر می شود. در نمونه ما بسیار سخت تر بود ، زیرا این اثر با مداخله شکستگی های پر شده ترکیب شده است و به عبارتی سنگ با روش Lead Glass–Filled بهسازی شده است. در این موارد ، یک منبع نور قوی‌تر موج کوتاه SWUV ممکن است مفید باشد. خطوط رشد منحنی شکل به عنوان نوارهای درخشان گچی رنگ در دستگاه DiamondView دیده شد ، که اثباتی برای منشاء رشد یافته در آزمایشگاه می‌باشد (شکل 3).
پر کردن شیشه سرب‌دار کوراندوم بر اساس همان اصل اعمال شده در زمرد و الماس است: استفاده از مواد پر کننده با RI بسیار نزدیک به مواد میزبان ، برای به حداقل رساندن تمایز ظاهری درون شکستگی های پر شده. این بهسازی بسیار موثر است و پاکی مواد بسیار بی کیفیت را می توان بهبود بخشید و از این رو در جواهرات قابل استفاده است. این امر باعث می شود مقدار زیادی از مواد غیرقابل فروشی که در گذشته به هدر میرفت، به بازار عرضه شود. خوشبختانه این بهسازی با بزرگنمایی میکروسکوپی به راحتی قابل تشخیص است. مشخصه های شناسایی عبارتند از شکستگی های با برجستگی بسیار کم ، حباب های گاز مسطح (پهن شده) و گرد و فضای خالی (مناطق پر نشده) و حباب های گاز در ترکها ، و یک انعکاس فلاش آبی و نارنجی . این سنگ یک اثر فلاش نارنجی و آبی (دوباره شکل 2 را ببینید) و همچنین حباب های گاز گرفتار در ترکها که شواهد قطعی برای پر شدن شیشه سرب‌دار در شکستگی ها در این یاقوت سنتتیک بود را نشان داد. در حالی که مشخص نیست چرا کسی برای بهسازی یک یاقوت مصنوعی با روش گلس فیلد به زحمت می افتد ، گوهرشناسان باید آگاه باشند که چنین موادی در تجارت وجود دارد.
منابع: Forozan Zandi is a staff gemologist at GIA in Carlsbad, California. Gems & Gemology, Spring 2021, Vol. 57, No. 1
