گوهر فناکیت به عنوان بدل الماس

شکل 1. مجموعه ای از گوهرهای فناکیت از 0.20 تا 0.98 قیراط ، با وزن کلی 5.85 قیراط ، به عنوان الماس به فروش رفته اند. عکس توسط J. Hyršl[/caption] در آزمایشگاه گوهر شناسی ، هر از گاهی بدل‌های جالبی می بینم. آخرین مورد کاملاً غیر معمول بود: مجموعه ای از 12 سنگ به عنوان الماس (شکل 1) برای صدور شناسنامه ارائه شد. آزمایش رسانندگی گرمایی آنها با دستگاه Presidium Gem Tester و رسانندگی الکتریکی آنها با دستگاه Ceres Secure II نشان داد الماس است و مویزنایت سنتتیک را رد کرد. خصوصیت بعدی که مورد بررسی قرار گرفت ، فلورسانس بود و همه سنگها در برابر موج کوتاه و موج بلند نور UV کاملاً بی اثر بودند. اگر یک گروه متشکل از 12 الماس طبیعی دارای فلورسانس خنثی باشند ، غیرمعمول است ، بنابراین مرحله بعدی تعیین این مسئله بود که آیا آنها ممکن است الماسهای آزمایشگاهی باشند یا خیر. با فرض اینکه این سنگها الماس هستند ، تست شفافیت طول موج کوتاه فرابنفش روی آنها بررسی شد و همه آنها بسیار شفاف بودند و نشان می داد که می توانند از نوع IIa باشند (که با الماسهای تقریباً بی رنگ رشد یافته در آزمایشگاه سازگار خواهد بود). در نهایت ، تجزیه و تحلیل رامان را انجام دادند. به جای یک قله الماس نوک تیز در 1332 cm-1 ، تنها یک قله کوچک در 878 cm-1 نشان داد ، که مشخص میکند این سنگ ها الماس نیستند. فردی که این آزمایش را انجام میداد نقل میکند : در آن زمان به یاد آوردم که چند سال پیش نیز یک بلور طبیعی فناکیت ، که به عنوان الماس فروخته می شد را بررسی کرده بودم. این الماس بسیار شبیه راف الماس طبیعی بود ، اما به جای تریگون‌های معمول (مثلثی) ، در سطح آن لوزی های زیادی پوشانده شده بود. اما رسانایی حرارتی آن مشابه الماس بود و بنابراین بدلی قابل قبول از الماس برای فروشنده راف یا گوهر بدون اطلاع از بلورشناسی بود. وقتی این را به خاطر آوردم ، تشخیص آسان بود – ضریب شکست این سنگ های تراش خورده 1.655-1.670 بود و خط رامان با فناکیت بسیار خوب مطابقت داشت. با بررسی بیشتر ، سنگها در میکروسکوپ و پلاریسکوپ شکست دوگانه نیز دیده شد. فناکیت Be2SiO4 تریگونال، بی رنگ و شبیه بریل است. به طور معمول ، بلورهای منشوری هگزاگونال (شش گوشه) تشکیل می دهد که بسیار متفاوت از الماس هستند. با این وجود ، برخی از بلورهای فناکیت نیجریه به طور نامنظم رشد یافته اند (شکل 2) و می توانند بدون بررسی دقیق با راف الماس اشتباه گرفته شوند ، به ویژه اگر در یک بارخانه الماس واقعی مخلوط شوند.

.تشخیص یک فناکیت تراشیده خورده از الماس زمانی بسیار آسان است که بتوان ضریب شکست را اندازه گیری کرد ، شکست دوگانه را در پلاریسکوپ یا میکروسکوپ مشاهده کرد یا وزن مخصوص و یا وزن از روی ابعاد (طبق فرمول های محاسبه برای الماس) را محاسبه کرد. کار زمانی سخت میشود که گوهر فناکیت روی ست جواهری سوار شده باشد و ممکن اندازه گیری RI آن سخت تر شود. البته فناکیت تراشیده شده درخشندگی بسیار کمتری نسبت به الماس دارد ، اما می تواند شبیه الماس هایی با کیفیت پایین ، یا تحت عنوان تراش قدیمی ، کهنه و .. عرضه شود. منبع:

Jaroslav Hyršl (hyrsl@hotmail.com) , mineralogist and author in Prague Gems & Gemology, Spring 2021, Vol. 57, No. 1