رز کوارتز استار و علت پدیده استریزم در آن

استریسم یا استار به ندرت در کوارتز رخ می دهد اما به ویژه در رز کوارتزها با تراش مناسب دامله یا گوی بیشتر دیده می شود. کوارتزهایی دارای اینکلوژنهای سوزنی‌مانند به موازات یک جهت هستند، به‌عنوان کوارتز چشم گربه ای شناخته می‌شوند. رز کوارتزهایی با استار شش پر، سه گروه از اینکلوژنهای سوزنی شکل را در صفحه ای عمود بر محور c نشان می دهند. به ندرت استارهای دوازده پرتویی دیده می شود که شش گروه نیدل را در یک صفحه نشان می دهد.

کوارتزهایی که ستاره های متعددی را بر روی سطح دامله یا گوی کامل آشکار می کنند، عمدتاً از سریلانکا شناخته شده اند. شبکه چند استاری به دلیل نوارهای نوری متقاطع متعددی است که توسط گروه های مختلفی از اینکلوژنهای سوزنی شکل ایجاد می شود. بطور کلی شبکه های نیدلی در رز کوارتز می توانند پر تراکم یا کم تراکم باشند و عامل استار ممکن است صرفا به یک گروه از نیدلها محدود نباشد و شبکه ای از نیدلهای کوچکتر نیز دخلیل باشند.

گاهی اوقات، رز کوارتزهای استار علاوه بر سه باند نوری معمولی که ستاره شش پر را تشکیل می دهند – چندین نقطه نوری کم و بیش واضح را نشان می دهند. چنین نقاط نوری اضافی قبلاً توسط گلدشمیت و براونز (1911) و توسط کالکوسکی (1915) در گوی های رز کوارتز از برزیل و ماداگاسکار به عنوان “Lichtknoten” (گره های نور) توصیف شده اند. این پدیده نوری به ندرت در کتاب های درسی گوهرشناسی ذکر شده است.

جنس نیدل ها در عامل استار رز کوارتز

اینکه جنس نیدل هایی که عامل استار هستند چیست بسته به این است که رز کوارتز از کجا آمده باشد. طی تحقیقات موسسات گوهرشناسی مانند GIA روی نمونه رز کوارتزهای هند و برزیل ، منشأ استار این رز کوارتزها نانوالیافی شبیه دومورتیریت بود که هم عامل رنگ صورتی و هم تولید استار هستند. قطر نانوالیاف 100 تا 500 میلی متر است. آنها به قدری کوچک هستند که برای نزدیک شدن به ضخامت موی انسان، صدها عدد در کنار هم لازم است.

اگرچه نیدلهای روتایل اینکلوژنهای رایج در کوارتز هستند، اما سایر درونگیرها سوزنی شکل (مانند سیلیمانیت یا ایلمنیت) نیز در نمونه‌های ستاره دار شناسایی شده‌اند. با توجه به این اندازه کوچک، تشخیص این نیدلها در رز کوارتز فقط توسط میکروسکوپ الکترونی و پراش الکترونی و میکرو رامان قابل تشخیص است.

آیا رز کوارتز استار مصنوعی داریم؟

خوشبحتانه رز کوارتز استار مصنوعی تا کنون ناشناخته است. با این حال نمونه بدل رز کوارتز استار با مواد گلس وجود دارد. در حالی که پدیده استار دوتایی غالبا در سافایرهای طبیعی دیفیوژن شده یا سافایرهای استار سنتتیک (ویا مصنوعی دیفیوژن شده) رایج است، پدیده استار دابل (دوتایی) در رز کوارتز می تواند دیده شود. پدیده استار در نور عبوری از پشت سنگ (diasterism)، که یک ستاره منفرد را تولید می‌کند، بسیار قوی‌تر از استار در نور بازتاب‌شده (epiasterism) است که الگوی استار دوتایی را ایجاد می‌کند.