زمرد تراپیچ یا چرخ ارابه ای (Trapiche Emerald)

زمردهای کلمبیایی ، که در اعماق کوه های کوردیلرا رشته کوه آند یافت می شوند ، یکی از بهترین زمردهای جهان هستند. زمردهای کلمبیایی به دلیل رنگ سبز پر جنب و جوش و زنده خود معروفند که این رنگ به دلیل وجود عنصر کم مقدار کرومیوم در آنها ناشی می شود. هنگامی که این زمردها به فرم بلور تراپیچ (Trapiche) یا چراخ ارابه ای (الگوی متمایزی شبیه چرخ با شش پره) شکل بگیرند ، از آنها به عنوان دیدنی ترین و خارق العاده ترین بلورهای طبیعت یاد می شود.

تاریخچه

زمردهای تراپیچ کلمبیایی برای اولین بار توسط کانی شناس فرانسوی امیل برتراند (1879) در جلسه انجمن زمین شناسی فرانسه توصیف شد : “بلورهای عجیب و نادر زمرد … از موسو ، جمهوری گرانادای جدید” هرچند هیچ توضیحی در مورد چگونگی شکل گیری و یا نامگذاری پیششن آنها وجود نداشت. “Trapiche de caña de azucar” نام اسپانیایی چرخ دنده شش تایی است که برای له کردن نیشکر جهت آب گرفتن از آن استفاده می شود ، بنابراین نام تراپیچ “Trapiche” به معنی “چرخ ارابه ای” ، برای کوراندوم و تورمالین و همه گوهرهای دارای ویژگی اینکلوژن تراپیچ شکل گفته می شود.

نحوه تشکیل زمرد تراپیچ

در گوهرهای چرخ ارابه ای، این بافت ناشی از توزیع عناصر عامل رنگ یا از اینکلوژنهای در قسمتهای متناوبی کریستال است. در هنگام تشکیل بلور زمرد ، ناخالصی های کربن سیاه ممکن است وارد این پروسه شود. به دلیل ساختار بلوری هگزاگونال زمرد ، این ناخالصی ها در خطوط اتصال (پیوندگاه) بلوری پر می شوند و یک الگوی شعاعی شش گوشه را تشکیل می دهند. در برخی از زمردهای تراپیچ ، اینکلوژنهای آلبیت ، کوارتز ، مواد کربنی یا لوتیت ممکن است هسته زمرد شش گوشه را ترسیم و طرح اولیه را شکل دهند. از آنجا ، آنها در پره هایی گسترش می یابند که مواد زمرد اطراف را به شش بخش ذوزنقه ای تقسیم می کنند.

در مرکز، ابتدا هسته زمرد تحت شرایط هیدروترمال رشد می کند ، اما اگر این شرایط برای مدتی کُند یا حتی متوقف شود ، ممکن است ناخالصی ها وارد و مخلوط شوند. با از سرگیری شرایط رشد ، ممکن است زمرد و مثلاً آلبیت تشکیل شود. اگرچه صفحات منشوری هگزاگونال هسته بلور می توانند رشد یکنواخت خود را حفظ کرده و زمرد خالص تولید کنند ، اما آلبیت ، نواحی رشد یافته از لبه ها و بین صفحات شش گوشه را پر می کند. این امر منجر به تشکیل شش بخش زمرد شفاف و شش ترکیب آلبیت عمدتاً با مقداری زمرد می شود. اگرچه هسته هگزاگونال اغلب ممکن است بریل بی رنگ و شفاف باشد ، اما می تواند سبز نیز باشد. در تجزیه و تحلیل زمردهای کلمبیا موزو (Muzo) سال 1970 توسط کانی شناس آمریکایی ، K. Nassau و K. A. Jackson دریافتند که عامل اصلی رنگ آنها وانادیوم است.

انواع زمرد چراخ ارابه ای

از نظر بصری ، دو گروه عمده از زمردهای چرخ ارابه ای وجود دارد. گروه اول برخی نمونه ها که توسط آلبیت قهوه ای مایل به خاکستری گسترش یافته و بخشهای زمرد را جدا می کنند و گروه دوم که عمدتا دارای پره های شیل غنی از کربن سیاه هستند. زمردهای تراپیچ در سنگ های میزبان شیل سیاه تنها چند معدن کلمبیا در کمربند غربی حوضه کوردیلرا شرقی یافت می شود. ظاهر آنها شامل یک هسته مرکزی ، شش بازو و دندریت های شیل سیاه است- یک ساختار کریستالی و شاخه ای شبیه درخت که بین بازوها و اطراف هسته شکل می گیرد. هنگامی که کریستالها عمود بر محور c مشاهده می شوند ، قابل مشاهده هستند و اغلب به عنوان دامله تراش داده می شوند تا شش قسمت آن را برجسته کنند.

زمردهای تراپیچ در شرایط هیدروترمال مشابه سایر زمردهای کلمبیایی شکل می گیرند ، اما بافت آنها از یک سابقه رشد پیچیده ناشی می شود که با تغییرات فشار سیال در ساختار زمین شناسی کانسارها ناشی می شود. تقارن هگزاگونال بلور، تعداد و توسعه بخشهای رشد را تعیین می کند و باعث ایجاد شش بازو می شود. هنگام جابجایی گوهر یا منبع نور ، بازوهای گوهر ثابت باقی می مانند. شش بازوی آن می توانند در وسط قطع شوند یا از یک هسته هگزاگونال مرکزی گسترش یابند. خصوصیت تراپیچ های “نوع-A ” یا “استاندارد” ، پره های شعاعی دندریتیک هستند که از یک نقطه در مرکز یا از یک هسته کریستال زمرد گسترش می یابند. نوع جدیدتر و جذابی که برای اولین بار در سال 2009 در معدن پینا بلانکا (Peña Blanca) مورد توجه قرار گرفت ، تراپیچ های “نوع – b” یا ” reverse(معکوس)” است که در آن زمرد به جای آلبیت بِژ رنگ یا شیل سیاه ، شش بازوی الگوی ستاره ای مانند شعاعی را تشکیل می دهد.

البته الگوی تراپیچ، پدیده آستریزم (ستاره سانی) نیست و بر خلاف پدیده ستاره ای که ناشی از تعامل نور با اینکلوژنهای سوزنی شکل است ، در زمرد تراپیچ بازوها ثابت هستند و با حرکت نور ثابت می مانند. اگرچه در نمونه های بسیار نادر و با توانمندی یک گوهرتراش ماهر، می توان چاتویانسی را که ناشی از اینکلوژنهای موازی است در زمرد تراپیچ مشاهده کرد.

زمردهای چرخ ارابه ای در چه سنگهایی یافت می شوند؟

گفته می شود که در ابتدا اشتباها تصور می شد همه زمردهای تراپیچ از موزو (Muzo) در مرز غربی حوضه آبخیز کوردیلرا و چیوور در مرز شرقی هستند. بعدا مشخص شد که در واقع ، Peña Blanca ، همچنین در مرز غربی حوضه کوردیلرا ، منطقه فروافتاده که رسوبات در آن تجمع یافته اند، ذخایر واقعی زمردهای تراپیچ چیوُر می باشد. البته زمردهای تراپیچ در کوسکوئز و همچنین در مرز غربی یافت شده اند ، اما هرگز توسط زمین شناسان شرح داده نشده اند. لازم به ذکر است که تا کنون زمردهای تراپیچ در ضلع شرقی چیوُر ، گاچالا یا ماکانال یافت نشده اند.

پیشرفتهای اخیر در درک شکل گیری آنها توضیحی عمیق برای شکل گیری این شگفتی های زمین از جمله بررسی سه بعدی پتروگرافی بلورهای آنها با پیشینه کامل تاریخی ، زمین شناسی ، کانی شناسی ، گوهرشناسی و بلورشناسی ارائه می دهد. دو نمونه از بلورهای زمرد چرخ ارابه ای غیر کلمبیایی نیز گزارش شده است ، یکی از ایالت گوییاس برزیل و دیگری از منطقه مانانجاری در ماداگاسکار (13.74 قیراطی) اما نمی توان آنها را با نمونه های کلمبیایی مقایسه کرد زیرا شکل گیری زمین شناسی آنها ناشناخته است .

استفاده در جواهرات

در حالی که اکثریت قریب به اتفاق زمردهای تراپیچ با روشهای سنتی بهسازی شده و پاکی آنها بهبود می یابند ، گاهی نمونه های بسیار نادری مانند این زمرد تراپیچ بسیار نادر 6.97 قیراطی نوع “معکوس” دیده می شوند این زمرد نادر متعلق به کلکسیون ” The Rainbow” بوده که توسط آزمایشگاه AIGS تحت مدیریت دکتر دیتمار شوارتز به عنوان بدون بهسازی تأیید شده است. “طرفداران زمرد دیر یا زود خود را در جستجوی یک تراپیچ زیبا برای مجموعه خود می بینند. در حالی که رنگ سبز مایل به آبی و بافت آن شما را تحت تاثیر قرار می دهد، هندسه شش یال و هگزاگونال مرکزی عقل را به تحسین از طراحی طبیعت وا میدارد. از میان همه علوم ، “گوهرشناسی” خود را بیش از مراحل تجزیه تحلیلی و فکری که در علم رایج است ، معطوف می گرداند. در حالی که علم از سلیقه و زیبایی شناسی اجتناب می کند ، هدف مطالعه گوهر شناسی یک گوهر ، چیزی کمتر از زیبایی ، جذابیت ، نامتناهی بودن ، نادر بودن ، منحصر به فرد بودن ، تمامیت ، کمال رنگ و ظرافت نیست: همه غیرقابل اندازه گیری و فراتر از حوزه علم است. اولین استفاده از زمرد تراپیچ در جواهرات در انگشتر طلای اوایل قرن نوزدهم توسط یک هنرمند ناشناس ساخته شده که متعلق به یک کشیش و شاعر ” چانسی هیر تاونشند” بوده و وی آن را به موزه V&A در لندن به ارث گذاشته شده بود. یک قطعه زمرد تراپیچ 172.5 از معدنMuzo کلمبیا متعلق به مجموعه ویکتور کارانزا به قیمت 140,500 دلار آمریکا در حراجیHeritage ، نیویورک ، در مه 2012 به فروش رسید.