احتمالا تا به حال دیده اید که پشت برخی فیروزه ها سیاه و قیر مانند است که البته این جدای بحث رگه های طبیعی سیاه پشت برخی از فیروزه های نیشابور است. درواقع برخی اوقات فیروزه ها برای تراش ضخامت مناسبی ندارند، بخصوص فیروزه های نوادای آمریکا و آریزونا ضخامت کمی دارند به همین علت قبل از پروسه تراش باید ابتدا ضخامت نمونه راف را افزایش داد. اینجاست که پشته گذاری فیروزه معنا میابد. در ایران نیز این کار در بسیاری از نگین های فیروزه نیشابور انجام میشود، خواه با گل سرخ همان معادن یا مواد دیگر. گاهی سنگ راف فیروزه نیشابور دارای کیفیت خوب و طرحی جذاب و ارزشی بالا است ولی ضخامت آن مناسب تراش نیست، در این مواقع پشته گذاری انجام می شود. بنابراین این فرآیند نوعی بهبود فیروزه به روش پشته گذاری (backing turquoise) محسوب میشود زیرا سبب استفاده از فیروزه هایی با ضخامت کم در انگشتر شده، استحکام سنگ را بالا و ارزش آن را به عنوان قابل استفاده بودن بالا میبرد.
روش کار پشته گذاری فیروزه و افزایش ضخامت آن
برای اینکار از مواد نظیر قیر مخلوط شده باگچ و همینطور موم های مختلف استفاده می شود. در قدیم صفحه های گرامافون را خرد و پودر حاصل رو با چسب مخلوط میکردند ولی امروزه بهترین گزینه برای این نوع بهسازی بازهم نوعی رزین اپوکسی دوبخشی یعنی همان چسب اپوکسی است که برای فیروزه کوبی یا روش ترکیب مجدد استفاده می شود. از کالیفن و لاک نیز میتوان نسبت 60 به 40 استفاده شود. شاید برای شما تعجب آور باشد ولی رزین ها بخصوص رزین های اپوکسی کاربرد گسترده ای در بهسازی گوهر ها دارند روش کار بسیار ساده است. تنها باید چسب اپوکسی را آماده کرد و به ضخامت ۵ تا ۱۰ میلی متر در کف یک ظرف ریخته و بطور یکنواخت پخش نمایید. می توانید سطح زیر آن را با کمی پارافین چرب کنید. هر سطح صافی بدین منظور می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. سپس قطعات نازک فیروزه را در کنار هم به آرامی و بدون فشار ترجیحا به کمک یک پنس روی سطح چسب اپوکسی قرار میدهیم. پس از سخت شدن چسب نمونه ها برای تراش آماده خواهند بود. البته امروزه از گل سرخ و موادی که شبیه به ماتریکس خود سنگ باشد نیز در پشته گذاری استفاده می شود. این روش تنها به فیروزه اختصاص نداشته و برای گوهر های نظیر اوپال و کریزوکولا و آزوریت، صدف آبالون و… که ضخامت کمی داشته باشند قابل انجام هست.