بهسازی سنگهای قیمتی، گوهر شناسی و سنگ شناسی
چگونگی بهسازی سنگهای قیمتی با روش حرارت دهی و ساخت قالب مخصوص آنها
بهسازی سنگهای قیمتی با روش حرارت دهی نیازمند وسایل، دقت و دانش تجربی است. عقیق، یاقوت و غیره جزو سنگهایی هستند که نیازمند گرما جهت بهسازی رنگ یا از بین رفتن ناخالصی ها می باشند. در این مقاله به معرفی انواع کوره ها و روش ساخت قالب سیلندر عایق بندی شده جهت قراردادن گوهرسنگ هنگام حرارت دادن می پردازیم.
فهرست مطالب
انواع کوره جهت فرآیند بهسازی حرارتی
امروزه با پیشرفت تکنولوژی دستگاه های پیشرفته ای مثل کوره های دیجیتال ساخته شده اند که البته گران قیمت نیز می باشند. چند نمونه از این کوره ها را درتصاویر زیر می بینید:
برخی از این کوره ها تا قیمتی بالغ بر 50 هزار دلار نیز می باشند که با توجه به ارزش ریالی ما مقرون به صرفه نمی باشند. شاید این مشکلات دلیلی بر این بوده باشد که چرا روشهای بهسازی در ایران ضعیف بوده و معمولا سنگهای بهسازی شده را از کشورهای دیگر وارد می کنیم.
حال آنکه روشهای ارزان قیمت تری نیز وجود دارند که می توان از آنها جهت حرارت دهی به سنگ استفاده نمود. به عنوان مثال در تصویر زیر نمونه ای از کوره گازی دست ساز را می بینید که ساخت آن هزینه چندانی نیز ندارد.
گچ سیلندر ریخته گری مخصوص
این گچ که در دندانپزشکی ها نیز استفاده می شود جهت عایق سازی سیلندر ما است تا حرارت دهی بصورت القایی و غیر مستقیم به درون سنگ وارد شود. سنگهایی مانند عقیق نباید در مقابل حرارت مستفیم زیاد شعله (مثل گاز) قرار گیرند زیرا باعث شوک وارد شدن به سنگ و ترک خوردن سطح آن می شود.
در برخی کشورها از خاکستر و خاک رس پخته شده استفاده می کنند. در یکی از کارگاه ها در هند از پودر آجر های حرارت داده شده استفاده کرده و به این ترتیب که آجرها را تا دو روز حرارت دهی سپس کوبیده تا کاملا پودر شده و الک می کردند. پودر به دست آمده را با آب مخلوط و عقیق ها را با آن می پوشاندند.
سیلندرمخصوص حرارت دهی
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می نمایید سیلندر فلزی مخصوصی است که برای عملیات حرارت دهی استفاده شده و با عایق سازی آن با گچ سیلندر می توان از آن بهره برد. هدف ما ساختن سیلندر ارزان تر برای بهسازی سنگها با هر اندازه ای است.
باقالب سیلندر ساخته شده با طلق می توان انواع سیلندر را با هر سایزی ساخت و هیچ احتیاجی به قالب های فلزی نیست ضمن اینکه میتوانید برای صرفه جویی هزینه ها از یک سیلندر بارها استفاده کنید. در ادامه به روش ساخت سیلندر با گچ ریخته گری مخصوص می پردزیم.
آموزش ساخت قالب سیلندر جهت بهسازی سنگهای قیمتی با روش حرارت دهی
جهت ساخت قالب به موم، طلق و گچ ریختگری سیلندرنیاز داریم که با شکل برای شما توضیح می دهیم.
- عکس شماره 1 موم باکسینگ و شماره 2 سیلندر فلزی است.
- عکس شماره 3 ورق طلق اولیه است
- عکس شماره 4 قالب شکل داده شده با ورق طلق است که باید گچ را به دور آن خشکانده و برش دهیم.
- عکس شماره 5 باکس گچ سیلندر که باید توجه داشته باشید کاملا عایق بوده و دور تا دور محیط را به ضخامت 2 سانتیمتر با گچ مخصوص پوشانده باشد و سوراخ یا ترکی در دیواره آن وجود نداشته باشد. همچنین سنگ در وسط آن باید قرار گیرد و با دیواره ها هیچ تماسی نداشته باشد.
- عکس شماره 6 موم باکسینگ است. آنرا داخل سیلندر ساخته شده قرار داده و موم با حرارت ذوب شده واز سوراخ تعبیه شده برای سیلندر خارج میشود. البته سیلندر های مخصوص هیت کردن ( برای عقیق) هیچ سوراخی نباید داشته باشند.
کنترل دما
برای کنترل دما در حرارت دهی به روش های سنتی بهترین گزینه دماسنج دیجیتال است تا بتوان بطور منظم و دقیق در هر دقیقه شتاب افزایش دما را کنترل کرد و بصورت عددی آنرا مشاهده نماییم. استفاده از دماسنج های جیوه ای به علت محدودیت دما و عدم نمایش عدد بصورت واضح توصیه نمی گردد.
توجه داشته باشید که افزایش یکنواختی دما، تدریجی، سرد کردن لحظه ای و غیره باید حتما طبق دستور العمل باشد و هرگونه انجام خلاف استاندارد باعث صدمه زدن و یا ترک سنگ و یا نداشتن نتیجه قابل قبول خواهد شد.
با سلام .استاد ایا گوهرها مثل یاقوت ویا لعل باید به صورت راف هیت بشن ویا در حالت تراش خورده هم امکان هیت کردن وجود دارد .وایا اگر سنگی در حالت تراش خورده فست هیت بشه منکنه لبه های فست ها اسیب ببینند
سلام هردو حالت ممکنه. ولی معمولا در حالت راف و یا قبل تراش و پولیش نهایی اونهارو باید بهسازی کرد. در حالت تراش خورده نهایی توصیه نمیشه.
سلام استاد میشه لطفابگین که آیا در ایران هم بهسازی گوهر انجام میشه یا نه؟ در چه حدی؟ و مراکزش کجا هستن
سلام اینجا در حد رنگ کردن و پختن عقیق و بهسازی های فیروزه انجام میشه.. برای سایر گوهرهای گرانبها من ندیدم.
سلام وقت بخیر استاد:میشه بفرمایید عقیق دودی رو چگونه میشه سفید کرد:بسیار از لطف عالی سپاسگذارم
درود، بعضیا با حرارت دهی تونستن سفید کنن منتهی اینکار نیاز به حدس و خطا توسط شما داره و معمولا این روش رو افشا نمیکنن.
سلام من عقیقم رو روی بخاری حرارت دادم و جلوی افتاب بیشتر از دو ساعت میذاشتم الان رنگش کمی تغییر کرده آیا خواصش هم از دست داده و اسیب خورده؟
سلام برخی عقیق ها مثل سوسنی یا زرد بر حسب منشأشون در برابر گرما و نور خورشید رنگشون تغییراتی داره. خواص شیمیایی همونه و حفظ میشه.
سلام استاد،من دانشجوی ارشد کانی وسنگ شناسی هستم در دانشگاه شهید بهشتی ؛مبحث پایان نامه من در مورد رنگ آمیزی سنگ عقیق هستش میخواستم اگه امکان داره در این مورد سوالاتی بپرسم و اگر هم ممکن هست کمک هایی تو این زمینه بهم بکنین،ممنون میشم راه های تماس با خودتون رو بفرمایین.
درود ، بهتره مستقیم با بهساز کارها در ارتباط باشید.
سلام استاد ببخشید من دسبند یشم دارم نمیدونستم با خودم بردم استخر و سفید شده اسیب دیده چطوری درسش کنم ممنون میشم جواب بدین
سلام یشم بعیده واکنش خاصی بده!
سلام استاد خسته نباشید برای سفید کردن زمینه شجر و رفع ترک شجر چکار باید کرد؟
سلام خسته نباشید
سوالی داشتم آیا بهسازی حرارتی ازخاصیت وخواص عقیق می کاهد؟
بر فرض داشتن خواص، خیر.
سلام استاد
درود برشما
دانش و تجاربی که شما در اختیار دیگران قرار می دهید،بسیار باارزش تر از گوهرهای قیمتی است.
در مورد تراش سنگ های قیمتی هم اگر اطلاعاتی در سایت بگذارید منت گذاشته اید.ممنون استاد🙏
سلام استاد درمورد ترک گرفتن سنگ برای عقیق هایی که رنگ هم دارند به همین ترتیبی ک بالا فرمودید هست یا باید ب رزین رنگ خاصی هم اضافه کرد؟
بله
سلام
چه میزان درجه حرارت برای بهسازی عقیق لازمه ؟ اگر از حد مجار دما برای عقیق فراتر بریم چه اتفاقی برای سنگ میفته؟
با تشکر
سلام بسته به نوع رنگ بخشی به عقیق متفاوت هست… حرارت بیش از حد تحمل آستانه اون سنگ میتونه سبب از شکسته شدن و در نهایت از بین رفتن سنگ بشه.
سلام. میشه محبت بفرمایید بگید که چطوری و با چه روشی میشه تَرَک سنگ عقیق رو گرفت؟ روغن زیتون یا روغن کنجد؟
سلام در مورد عقیق های غیر شجری با رزین اپوکسی 330 و استون استفاده کنید. یعنی عقیق رو میزارین تو یه ظرف 50% استون 50% رزین و حل میکنید. بعد 24 ساعت کل استون تبخیر شه و رزین به عمق ترک سنگ کاملا نفوذ کنه.
جالب بود. ولی بنظرم حرارت دهی سنگ با استفاده از دستگاه های دیجیتال خیلی راحت تر و دقیق تر هست.
سلام روش بهسازی فیروزه به روش پلیمراسیون روخوندم میشه بیشتر توضیح بدین درمورد اینکه درموقع هاردنر دهی حرارت میخواد یانه اگه میخواد چند درجه باشه یا اینکه بعداز اضافه کردن هاردنر چقدرزمان نیاز داره که ما فیروزه رواز دستگاه وکیوم خارج کنیم اگه میشه یه شماره بدین من باهاتون تماس بگیرم
همون دمای اتاق کافیه. وقتی نمونه ها 24 تا 48 ساعت رزین هستن بعدش هاردنر به نسبت اختلاطش اضافه میکنید و بعد باید نمونه ها رو دربیارید و در دمای اتاق خشک شن که زمانش طولانیه. برخی میان حین هاردنر دهی دمایی حدود 60 – 70 درجه میدن که فرآیند خشک شدن سریع تر شه و رزین زودتر محکم شه ولی ممکنه باعث تخریب رنگ بشه. —– فرآیند وکیوم و حرارت دهی منافاتی باهم ندارند میشه از المنت برای حرارت دهی استفاده کرد. اگر همراه حرارت باشه (حدود 50 درجه) یک ساعت زمان میخواد ولی بدون اون 7-8 ساعت. در هر حال این مسائل با حدس و خطا بدست میان و بهتره روی کلوخه های فیروزه بی ارزش امتحان کنید. برای ارتباط با من میتونید به پیج اینستاگرام سنگ شناس پیام بدید لینک گروهی رو میفرستم که این اطلاعات قبلا روشون بحث شده.
سلام درمورد سنگ فیروزه میشه راهنمایی کنین چه جوری میشه بهسازی کرد یا احیاش کرد ممنون
سلام اتفاقا الان اولین مقاله بهسازی فیروزه به روش پلیمراسیون رو منتشر کردم. در روزهای آینده انواع روشها رو نیز منتشر میکنم.
سلام
ببخشید، شخصی به نام دکتر پویا کرمی در زمینه بهسازی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی ابداعات زیادی انجام دادند و حتی چند بار هم عنوان پژوهشگر برتر گوهرشناسی و بهسازی رو به دست آوردند. آیا شما با ایشان نسبتی دارید؟ اگر ندارید اطلاع دارید که روش کار ایشون چطور بود و اینکه الان کجا هستند؟
متشکرم
سلام خیر دوست عزیز، احتمالا کانادا باشن. البته تمامی این مراحل بهسازی که گفته شده سعی شده استانداردها رعایت بشه و حداقل در ایران با این وضع وخیم مالی بشه کار رو انجام داد. با اینحال باهاشون صحبت می کنم اطلاعاتی هم داشتند خوشحال میشم به اشتراک بگذارم.
درود و سپاس از مطالب مفیدتون
لطفا میشه اطلاعات تماس با جناب پویا کرمی رو بفرمایید تا سوالات تخصصیمون راجب هیت از ایشان بتونم بپرسم
ممنون
سلام من ندارم شماره ایشون رو.
سلام
حرارت و زمان مورد نیاز برای تبدیل آمتیست به سیترین و یا پراسیولیت چقدره؟
برای تبدیل آمیتیست به سیترین اگر آمیتیست شما برزیلی باشه 480 سانتیگراد نیازه. و اگر بخواین به رنگ عمیق تر و پر رنگ تری برسید 550-560°C نیازه. رنگی که بدست میاد زمان زیادی نمی بره و به محض دیدن رنگ ایده آل عملیات متوقف می شه. ضمنان بدیهه که باید با دسنگاه کوهر مخصوص و نباید با شعله مستقیم حرارت داد. در مورد پرازیولیت اطلاعی ندارم فکر کنم در منابع انگلیسی جستجو کنید پیدا کنید.
بسیار مطالب ارزشمندی بود.امکان داره کلاس یا دورهای را برای مشتقان این حرفه در نظر بگیرید تا از نظر تجربی هم به یک نتیجه خوبی برسند؟
سلام قرار بوده دکتر اذریان دوره ها و آموزشهای عملی در این باره انجام بدن ولی متاسفانه هنوز شرایط جور نشده.
با سلام و تشکر از مطالب مفیدتون.
ممکنه که بفرمایید سنگ های عقیق به چه حرارت و زمانی برای پخته شدن نیاز دارند ؟
سلام هر عقیق بسته به رنگی که قراره بدست بیاریم و مواد شیمیایی که بکار می بریم متفاوت هست. درباره چگونگی رسیدن به رنگهای عقیق از جمله آبی، زرد، سبز، سیاه، قرمز در قسمت بهسازی سنگهای قیمتی در منو سایت مراجعه کنید و مطالعه بفرمایید.