امروزه کمتر کسی است که با سنگ عقیق آشنا نباشد. از خواص سنگ عقیق که در گذشته بیشتر در سحر و جادو استفاده می شد، تا انواع سنگ عقیق گوناگون آن تا جایی که رکورد دار طرح ها و رنگهای مختلف می بود همه و همه باعث می شود که آن گوهری خاص و ویژه باشد. عقیق نوعی کلسدونی، شکل کریپتوکریستالی کوارتز است. شفافیت، الگوهای رنگی، یا درونگیرهای خزه مانند ممکن است این سنگ را از سایر اشکال کلسدونی متمایز کند. عقیق ها می توانند طیف گسترده ای از رنگ های زیبا و چندگانه را نشان دهند. اینها عمدتاً نتیجه آثار اکسیدهای آهن، منگنز، تیتانیوم، کروم، نیکل و سایر عناصر هستند. بدلیل سختی خوب آنها، عقیق معمولا جلای خوبی می دهد. طراحان جواهر اغلب از الگوهای جذابی که این سنگ ارائه می دهد برای ایجاد آثار منحصر به فرد و جذاب استفاده می کنند.
تاریخچه سنگ عقیق
قرن ها سنگ عقیق به عنوان گوهری گرانبها و سنگی برای استفاده در جواهرات یا مجسمه های هنری کوچک بود. خواص سنگ عقیق نیز از نظر طلسم و جادوگری نیز از مواردی بود که توجه بشر از جمله ایرانیان باستان را به خود جلب می کرد. نام آن برگرفته از رودخانه آگات(Achates) در شبه جزیره سیسیل ایتالیا مشتق شده است. احتمالا از بستر این رودخانه در دوران قدیم قلوه سنگ های عقیق بدست می آمده است. فیلسوف یونانی به نام تئوفراستوس (Theophrastus) این گوهر را هنگامی که در قرن چهارم آن را در رودخانه کشف کرد، و آن را عقیق (Agate) نامگذاری نمود. کاسه ها و ظروف ساخته شده از جنس انواع سنگ عقیق در طول امپراتوری بیزانس (روم شرقی – قسطنطنیه) بسیار محبوب بودند، جمع آوری این کاسه ها در بین خانواده های اشرافی اروپا در دوره رنسانس متداول شده بود و که امروزه در بسیاری از موزه ها نظیر لوور فرانسه به نمایش گذاشته شده اند. تنها در یک مجموعه بیش از سه هزار کاسه از جنس این گوهر که توسط مهرداد ( شاهزاده ای ایرانی با اجداد یونانی) در پونتوس اندوخته شده است؛ به عنوان نمونه ای از این است که چگونه در گذشته این جواهر نیمه قیمتی مورد توجه قرار می گرفت.
اولین اشاره به جلا و تراش سنگ عقیق در سال 1548 میلادی در متون تاریخی دیده می شود با این حال به طور رسمی تراش نگین های جواهری این سنگ از ابتدای قرن شانزدهم در شهری از آلمان آغاز شد. امروزه ایدار-اوبراشتاین Idar-Oberstein آلمان از بهترین مراکز کنده کاری این گوهر در جهان شناخته شده است، روزانه طیف عظیمی از سایر سنگهای قیمتی از سراسر جهان نیز جهت تراش کاری و حکاکی وارد ایدار می شود. ارزش سنگ عقیق در عهد قدیم بسیار بالا بود، ولی در حال حاضر ارزش آن نسبتا کم است، به جز نوع آبی هلی یا نوع سبز و نادر به نام کریزوپراس دارای ارزش بیشتری می باشند.
مشخصات علمی و فیزیکی سنگ عقیق
سنگ عقیق قرمز از انواع میکروکریستالین کوارتز می باشد. درواقع این سنگ متعلق به خانواده كوارتز و گروه كلسدونی است. سختی عقیق بین 6.5 تا 7 درجه در مقیاس موهس است بدین ترتیب گاهی سخت و یا گاهی نرم مخصوصا حین تراش حس می شود. این گوهر معمولاً از نوارهای پی در پی كلسدونی و كوارتز تشکیل می شود که به سبب وجود اکسیدهای فلزی به رنگ های متفاوت ظاهر می شود. در جدول زیر مشخصات فیزیکی سنگ عقیق آورده شده است:
جدول خصوصیات سنگ عقیق | |
---|---|
ترکیب شیمیایی | سیلیکات SiO2 |
رنگ | همه رنگها و نواری شکل |
رنگ خاکه | سفید |
شفافیت | مات تا اوپاک |
رخ | ندارد |
شکستگی | ناصاف |
جلا | روغنی |
ضریب شکست نور | 1.54 – 1.53 |
شکست دوگانه | تا 0.04 |
سختی موس | 7 – 6.5 |
وزن مخصوص | 2.64 – 2.60 |
سیستم کریستالی | تری گونال و میکروکریستالین |
فلورسانس | گوناگون در نوارها : نسبتا قوی :زرد و آبی سفید |
نحوه تشکیل سنگ عقیق
سنگهای عقیق از ته نشین شدن سیلیس موجود در آب های زیرزمینی در حفرات موجود در سنگهای آتشفشانی آذرین تشکیل می شوند. این محلول ها بر اثر تبلور فازهای سیلیکاته در ماگمای در حال سرد شدن و انباشت سیلیس در حفره توده سنگهای لاوا بوجود می آیند. هرچه حفره های میزبان بزرگتر باشند شانس تولید این گوهر در اندازه های بزرگتر بیشتر است.
این مواد ته نشین شده گاهی در اطراف دیواره های حفره، توالی نازکی از لایه های متراکم و مدور سیلیسی به وجود می آورند و در برخی مواقع این لایه ها از کف حفره به سمت بالا به صورت لایه های مسطح تشکیل می شود. این ساختمانهای لایه ای یکی از ویژگی های این گوهر سنگ می باشد که با حضور ناخالصی های موجود در محلول مذکور، به رنگ های متفاوتی دیده می شود.
تنوع رنگها در عقیق
این گوهر رنگارنگ در بیش از ۳۰ رنگ مختلف در طبیعت دیده می شود. این کانی با توجه به کیفیت رنگ و پدیده هایی که نشان می دهد، در زمره سنگهای نیمه قیمتی قرار می گیرد. دامنه وسیعی از رنگ مانند سفید، خاکستری، قهوه ای، قرمز، صورتی و حتی سیاه در آنها دیده می شوند. از جمله عوامل اصلی تأثیرگذار در رنگ آن می توان به ساختار میکروسکوپی آنها، وجود ادخال های مایع، جامد گاز، و به ویژه حضور عناصر فلزی رنگ زا مثل آهن، کروم، مس، تیتان، منگنز، کبالت و نیکل اشاره کرد.
پاره ای از کانی های نیمه قیمتی عقیق به دلیل نامرغوب بودن رنگ، دارای ارزش گوهری پایینی هستند که می توان با رنگ آمیزی مصنوعی ارزش اقتصادی آنها را افزایش داد. رنگ آمیزی مصنوعی کانی ها و سنگ های نیمه قیمتی عموما به یکی از سه روش است : الف) حرارت دادن ب) استفاده از محلول های شیمیایی ج) تابانیدن اشعه رادیواکتیو صورت می گیرد. روش الف، از روش های سنتی و روش ج، از روش های نوین رنگ آمیزی مصنوعی است.
تفاوت عقیق سیاه با جاسپر سیاه و اونیکس از نظر ظاهری
در حالت نبود ” نقاط یا نوار سفید” یا نوارهای دوار خاصی که از مشخصه های اونیکس اونیکس هست چگونه از نظر ظاهری متوجه شویم؟ قبلا در مقاله اونیکس تفاوت آن با عقیق سیاه را از نظر باندهای و رگه هایشان توضیح دادیم. هرچند از نظر جنس سنگ همه در یک دسته هستنند بهرحال پاسخ تجربی از نظر ظاهری اینکه اگر سنگ عقیق را زیر نور بگیرید احتمالا آن حالت نور به صورت ضعیف عبور و آن حالت مات عقیق مشخص میشود. یعنی عقیق سیاه در بهترین حالتش در اصل خاکستری تیره یا قهوه ای تیره است. درصورتی که اونیکس سیاه طبیعی که مانند عقیق زیرگروه کلسدونی هست، “اغلب” نور رو عبور نمیدهد و اوپک است. مگر اینکه زیر لبه آن نور بزنید که سطح مقطعش نازک وشاید مقداری نور را عبور دهد. اما اغلب عقیق رو میان در محلول کربن رنگ میکنند که آن هم اگر درست انجام شود نور را عبور نمی دهد! اگر هم بد انجام شود و رنگ به مغز سنگ نرسد زیر نور احتمالا مقداری طیف قرمز رنگ میبینید یا اینکه با اینکه سیاه است نوار های معروف عقیق روشن میشوند که غیر طبیعیست. در مورد اینکه چطور این مورد را تشخیص دهید این مورد تست نکرده ام ولی شاید تماس طولانی با الکل بتواند حقیقت را آشکار کند. حالا جاسپر سیاه که آن نور رو عبور نمیده رو چیکار کنیم؟ پاسخ اینکه از نظر ظاهری بنظرم تفاوت جاسپر از نظر بافت با اونیکس مشخصه و اگر این دو را در دستتان بگیرید میتوانید متوجه شوید که اونیکس بنظر بافت نرم تری دارد.
روش تشخیص عقیق اصل از بدل
در مرحله اول بهتر است به یک سنگ شناس و متخصص جواهرات مراجعه کنید و از او راهنمایی بخواید. گاهی تشخیص اینکه سنگی رنگ شده یا مصنوعی ساخته شده برای حرفه ای ها نیز مشکل است. مخصوصا اینکه سنگ عقیق انواع و اقصام مختلفی دارد. اولین روش برای تعیین طبیعی بودن این گوهر تست کردن درجه سختی آن است. همانطور که می دانید درجه سختی این کانی بین 6.5 – 7 درجه مو است. از آنجایی که گونه های مصنوعی بافت نرم تری نسبت به نوع اصیل خود دارند پس با کشیدن سنگ هایی مثل یشم (که درجه سختی ای برابر با سنگ عقیق دارد) روی سنگ مصنوعیمان باید خش روی آن بیاندازد. نکته مهم اینکه در حالت مساوی نوع بدلی آن معمولا سبک تر از نوع اصل و طبیعی خود است. که این مربوط به چگالی مولکول های خود است. از نظر رنگ نیز معمولا گونه های طبیعی رنگ شفاف تری و رگه های واضح تری برخوردارند و مثلا لکه های قرمز روی نوار های ان واضح تر می باشند. انتهای نوع مصنوعی دارای الگوی گلبرگی است. همچنین نوعی که مثلا یک دست قرمز روشن مثل یک گوی شیشه ای یا اینکه خیلی مات باشد مشکوک می باشد زیرا عقیق های طبیعی دارای شفافیت یکسانی نیستند و بی نظمی هایی از نظر شفافیت و رنگ یا رگه های خود دارند. برای آشنایی با انواع عقیق های رنگ شده و نحوه تولید آنها می توانید به قسمت بهسازی سنگهای قیمتی مراجعه نمایید.
سنگ عقیق یمنی بهتر است یا عقیق خراسان؟!
سنگ های عقیق یافت شده از معادن کشور یمن هیچ تفاوتی از لحاظ کیفیت و کمیابی نسبت به عقیق های سایر مناطق جهان ندارند! اما به دلیل بعضی روایات دینی ذکر شده استفاده این سنگ برای مسلمانان دارای ارزش معنوی بالاتری نسبت به عقیق های دیگر دارد. شاید بهتر باشد ما از کالای ایرانی حمایت و برند خود را به جهان معرفی کنیم تا یک سنگ عقیق به ظاهر یمنی که فقط اسباب کاسب کاران جهت فروش بیشتر شده است. بسیاری از عقیق های یمنی بعد از استخراج آنها را به وسیله حرارت دهی بهسازی می کنند. در ویدئو زیر که درباره استخراج عقیق یمنی از کوه های استان ذمار می باشد این مطلب گواه همین مورد است. بسیاری از انگشترها و نگین های عقیق یمنی در بازار ایران نیز یا همان عقیق خراسان اند یا عقیق یمنی حرارت دیده شده.بنابراین بهترین عقیق از مناطق مختلف ایران مانند: عقیق های خراسان جنوبی، سمنان، سیستان و.. می باشند که می توانید بصورت طبیعی راف آنها را خریده و به تراشکار بدهید.
اصطلاح عامیانه “عقیق” به سنگهای دیگر گروه کالسدونی!
به طور عامیانه سنگ هایی مثلا سنگ اونیکس یا ساردونیکس به ترتیب به عنوان “عقیق سیاه” و “عقیق باباغوری” شناخته می شوند. هرچند از نظر علمی سنگ عقیق و اونیکس هر دو از گروه کالسدونی(یمانی) می باشند ولی این واژه تقریبا برای همه سنگهای این گروه بکار می رود. از نظر شکل خطوط سنگ عقیق منحنی و روی سنگ اونیکس بصورت موازی می باشد. همچنین رنگ اونیکس سیاه و سفید می باشد و خواص این دو سنگ نیز متفاوت است.
انواع سنگ عقیق
هزاران سال است که عقیق به عنوان گوهر سنگ مورد استفاده بوده است. شعرای پارسی بارها در شعرهایشان نام این سنگ را بکار برده اند. هرچند در زمانهایی از رونق افتاد ولی امروزه به دوران شکوه خود باز می گردد. متداول ترین برش آن کبوچان و بید است که برای زینت انگشتر، گوشواره، آویز و دیگر زیورآلات مورد استفاده قرار می گیرند. الگوهای رنگی در عقیق ها معمولاً به شکل لایه ها یا نوارهای مسطح یا متحدالمرکز هستند. اینکلوژنهای خزهای یا دندریتیک گاهی اوقات میتوانند تصوری از پوشش گیاهی جنگلی و یا مناظر ایجاد کنند که سبب ارزشمندتر شدن آنها می شوند. انواع این سنگ قیمتی با الگوهای رنگی، اینکلوژنها یا منبع آنها توصیف می شود.
تنوع این اشکال سبب ایجاد نام های مختلفی شده است مانند:
- عقیق ژئود (Geode Agate): ژئود همان بلوردان یا سنگ های خام عقیق ضخیم گرد و توخالی ای یا توپی در مناطق آتشفشانی است که داخل آنها از مواد بلورین و کریستالین کوچک کوارتز پر شده است . درواقع علت ایجاد این کریستال های کوچک زیبا به میلیون ها سال پیش بر می گردد. در یک فرآیند بسیار طولانی هنگامی که آب داخل حفره های این گونه سنگ های توخالی آذرین نفوذ می کند و مواد سیلیسم و کلسیت محلول در آب، درون سنگ نفوذ کرده و به دیواره آن می چسبند. بهترین منابع آنها مصر، برزیل، اروگوئه و اسکاتلند می باشد.
- عقیق نواری یا لایه ای (Banded Agate): متداول ترین نوع است که با نوارهای روشن و تیره منظم دیده می شود.
- عقیق های منظره ای (Scenic Agate): در آن حضور انواع ناخالصی ها قهوه ای و قرمز، مناظر زیبا مانند دریاچه، درختان و … را ایجاد می نماید.
- عقیق آتشین (Fire Agate): که حاوی ناخالصی هایی از جنس لیمونیت است که با برش مناسب و صیقل خوردن سنگ، پدیده ای مانند شعله آتش در درون گوهر دیده میشود.
- عقیق چشمی (Eye Agate): دارای دایره های متحدالمرکز است که دایره داخلی رنگی تیره دارد.
- عقیق آگوا نیوا (Agua nueva Agate): این سنگ بیشتر دارای رنگهای بنفش و صورتی است و در منطقه آگوانیوا مکزیک یافت می شود.
- عقیق مجوف(Tubular Agate): این نوع داخل خود قسمتهای توخالی و حفره مانند دارد.
- عقیق کوندور (Condor Agate) : این نوع با رنگ های روشن اولین بار لویس د لوس سانتوس در سال 1993 در منطقه سان رافائل آرژانتین کشف کرد و به علت طرح های خاص خود در بین کلکسیونرها محبوب می باشد. هنگامی که پرنده های کرکس در حال پرواز را حین این کشف دید نام آن را Condor agate به معنی عقیق کرکسی گذاشت.
- عقیق ابری (Cloud Agate): این سنگ نیز دارای رنگ خاکستری و همراه با لکه های مه مانند و تار می باشد.
- عقیق بوتسوانا (Botswana Agate): نوع بوتسوانا دارای خطوط موازی سفید و بنفش یا قهوه ای است و در بیشتر در آفریقا دیده می شود.
- عقیق خرد شده (Brecciated Agate): که از بهم چسباندن قطعات خرد شده توسط خمیر کوارتز تشکیل می شود.
- عقیق آبدار (Enhydritic Agate): درون بلوردان این سنگ مقداری از آب مایعات اولیه باقی می ماند که در تراش های نازک می توان آن را مشاهده کرد.
- عقیق آبی نواری (Blue Lace Agate): نوع آبی نواری داردای الگوی ساختاری پیچیده و نواری آبی روشن و سفید است. بخش اعظم سنگهای با کیفیت آن از جنوب آفریقا استخراج می شوند.
- عقیق آبی النسبرگ (Ellensburg Blue Agate) : نوع آبی النسبرگ یک عقیق بادامی عقده ای شکل نادر است که در بخش کیتیتاس نزدیک النسبرگ واشنگتون یافت می شود. رنگ آن از سفید تا آبی گل ذرتی متغیر می باشد.
- عقیق آبی هلی (Holly Blue Agate): نوع آبی هلی سنگی آبی- بنفش است که در نزدیکی هلی در ارگون یافت می شود. این سنگ یکی از کمیاب ترین انواع عقیق است و به خاطر رنگ غنی اش قیمت بالایی داشته و بسیار محبوب می باشد.
- عقیق بنفش سلوی (Purple Sage Agate): این نوع تنها در منطقه ارگون یافت می شود. طیف رنگ آن بنفش کمرنگ(همرنگ اسطخودوس) تا بنفش مایل به سیاه متغیر است و گاهی اوقات رگاه های سیاه و یا اشکال درخت نیز در آن نمایان می شود.
- عقیق دریاچه سوپریور (Lake Superior Agate): این نوع عقیق در منطقه دریاچه سوپریور میان کانادا و ایالات متحده یافت شده است. این سنگ سرشار از آهن و بصورت باندی وجود دارد.
- عقیق چند وجهی (Polyhedroid Agate): این گوهرسنگ با این شکل هندسی بصورت یک یا چند مثلث چسبیده رشد می کنید. این سنگ برای اولین بار در سال 1970 در پارایبای برزیل یافت شد و فقط هم در این منطقه در جهان یافت می شود به همین دلیل بسیار کمیاب است.
- Fairburn Agate: این نوع عقیق در جنوب دوکاتای ایالات متحده یافت می شود و دارای رنگ بندی های متنوع با باندهای باریک شامل آبی خاکستری، زرد قهوه ای، سفید شیری صورتی و سیاه می باشد.
- Thunderegg Aagate: این سنگ کروی که مانند یک نودول یا ژئود بوده شامل ترکیبات عقیق های باندی و کالسدونی، جاسپر و یا مواد سیلیسی اوپالی است که گاهی ترک هایی در آن مشاهده می شود که شامل کوارتز یا سنگ گچ نیز می باشند.
- Sagenite Agate:این سنگ شامل اینکلوژنهای سوزنی شکلی است که زیبایی خاصی را به آن می دهد.
- Crazy Lace Agate: این نوع عقیق که از دیگر هم خانواده های خود جوان تر است در حدود شصت تا هفتاد سال پیش در ایالت چیهواهوا مکزیک یافت شده است و فقط در این منطقه نیز یافت می شود. طرح های درهم با رنگ های سفید، نارنجی و قهوه ای از ویژگی های خاص این گونه می باشد.
- Coyamito Agate: این نوع عقیق نیز مانند crazy lace در شمال مکزیک یافت می شود و دارای رنگهای باندی شکل صورتی، قهوه ای، زرد، نارنجی و قرمز می باشد.
- عقیق برگی (Plume Agate): این نوع عقیق شجر نسبتا شفاف که در ترکهای سنگهای بازالت تشکیل می شود با برگهای زرد زیبای خود در زمینه آبی ما را به یاد عقیق های دریایی روستای سه قلعه خراسان می اندازد. این برگها درواقع اینکلوژنها یا ناخالصی های شیمیایی هستند که بصورت برگهایی زیبا خود را به نمایش گذاشته اند. این نوع در کوه های شرق ارگان ایالات متحده نیز یافت میشود. طرح های زیبای آن را در تصویر زیر مشاهده می کنید.
البته انوع سنگ عقیق بصورت جزئی تر بیشتری نیر وجود دارند ولی سعی کردم مهم ترین آنها را به شما بگویم. ممکن است بگویید ساردونیکس یا کارنلین چه؟ عقیق سبز (کریزوپرایز) چه؟ خوب ما آنها در آینده جداگانه بررسی خواهیم کرد زیرا همانطور که ذکر شد آنها در اصل گروه کالسدونی(یمانی) هستند. در ادامه لازم است بدانید محبوب ترین و متداول ترین نوع عقیق می توان به نوع قیق شجر و خزه ای اشاره کرد.
عقیق شجر (Dendritic Agate)
نوع شجر نیز همانند خزه ای درواقع از لحاظ علمی عقیق محسوب نمی شود بلکه نوعی کالسدونی بی رنگ یا سفید خاکستری است که به دلیل حضور اکسید آهن یا منگنز، الگوی حاصل شبیه شاخه های قوه ای تیره یا سیاه درختان باشد. نام آن درواقع از واژه Dendrite در زبان یونانی به معنی “شبیه درخت” می باشد. چنانچه شاخه های درخت نارنجی رنگ باشد به آن شجر پاییزی نیز می گویند.
این اشکال که بی شباهت به فرم بلورهای یخ تشکیل شده بر روی شیشه های پنجره هنگام زمستان نمی باشد، منشا آلب نداشته و از نفوذ مایعا حامل اکسیدهای آهن و منگنز، که از تخریب شیمیایی کانی های تیره رنگ و سنگهای اطراف حاصل می شود، در شکاف های نازک موجود در توده های فشرده عقیق بوجود می آید. در گذشته، این سنگ از طریق بندر عربی موشا به اروپا حمل می شد و بهمین دلیل آن را سنگ موشا (Mocha Stone) نیز می خوانند.
سنگ عقیق خزه ای (Moss Agate)
درواقع این سنگ از نظر علمی عقیق بحساب نمی آید زیرا نوعی از کالسدونی نیمه شفاف و بی رنگ است. حضور ناخالصی هایی به رنگ سیاه، قرمز یا بلور سبز در آن اشکال گیاهان را تداعی نمایند. این کانی شکاف های موجود در سنگ میزبان را پر کرده یا بطور قلوه سنگ یافت می شود. بهترین نوع سنگ عقیق خزه ای در هندوستان استخراج می شود و در کشورهای چین و آمریکا نیز موجود است.
از این سنگ برای ساخت بشقاب، نگین انگشتری، گردنبند و دیگر زیور آلات استفده می کنند و تراش نگین آن کابوشن بوده و اکثرا بصورت ورقه های نازک برش داده و صیقل می دهند تا اشکال خزه ای مانند آن بخوبی نمایان شود. همچنین نوع خزه ای بصورت مصنوعی از طریق قرار دادن ورقه های نازک و نیمه شفاف کالسدونی خاکستری رنگ روی همدیگر و اضافه کردن اکسید آهن و منگنز برای ایجاد حالت خزه مانند بعد از تبلور ساخته می شود.
عقیق رنگین کمانی کمیاب! (iris agate)
این نوع عقیق رنگین کمانی کمیاب و نسبتا با ارزش رو احتمالا خیلی کم به چشمتون خورده. iris agate در حالت عادی به رنگ شیری دیده میشه اما در نور پدیده ی نوری رنگین کمانی خاصی را نشان می ده. این نوع عقیق در معادنی از جمله مناطق مونتانا و برزیل دیده شده ولی تا به حال گزارشی مبنی بر کشف این نوع خاص در ایران وجود نداشته. در زبان یونانی iris به معنی رنگین کمان است و بدان معناست که همانطور طیف رنگی رنگین کمان از تجزیه نور سفید ایجاد می شود در بعضی سنگها به دلیل شکستگی و یا وجود بعضی ادخال ها و زوایای بلورشناسی و تراش احتمال تجزیه نور و ایجاد این پدیده وجود
معادن سنگ عقیق در جهان
بطور کلی منابع این گوهر روی کره زمین فراوان است. ولی یکی از کشورهایی که بالاترین مقدار منابع این گوهر در رنگ ها و طراح های مختلف در آن وجود دارد ایران است، تا جایی هم در سواحل دریای خزر و هم سواحل خلیج فارس و یا بر بستر اکثر رودخانه های ایران سنگ عقیق یافت می شود. شهرستان نمین در اردبیل از جمله بزرگترین معادن این کانی در جهان هست. این گوهر در اوروگوئه، برزیل، ایتالیا، هند، چین، مکزیک، ماداگاسکار، مصر، اسکاتلند، آمریکا، کانادا و آلمان وجود داشته و تولید می شود. در آمریکا ایالت اورگن (Oregon) نوعی از این گوهر وجود دارد که به بذر طوفان مشهور است و سطوح خارجی شیار دار و گاهی شکل درونی ستاره ای دارد. گونه های برزیلی نیز برای حکاکی کردن عالی هستند.
خواص سنگ عقیق
این سنگها بسته به رنگ و یا نوع نوشته حکاکی روی آنها در انواع مختلف سحر و جادو کاربرد دارند. آنها دارای انرژی های دیرینه و باستانی هستند. در ابتدا به خواص مهم ترین انواع آن و بعد به خواص جادویی این کانی می پردازیم:
خواص سنگ عقیق آبی نواری
انواع سنگ عقیق آبی نواری برای کسانی که در انتقال پیام گفتاری خود به دیگران دچار مشکل اند یا کسانی که به دنبال ماهرانه سخن گفتن هستند سودمند است. این سنگ فرد را در بدست آوردن لغات مناسب برای اشتراک گذاشتن و گفتن حقیقت والای فردی یاری می رساند.
این گوهر برای افرادی که با اثبات کردن و مسائل چالشی سروکار دارند (مانند وکلا) ، می تواند ابزار بی نظیری باشد زیرا چاکرای گلو را تقویت و قدرت آن را چند برابر می کند تاثیرات جسمانی: نوع آبی نواری در درمان گلو درد، لارنژیت، بیماری های تیروئید و مشکلات گفتاری بسیار موثر است. تاثیرات احساسی: آرامش بخشیدن به حوزه احساسی، ارتقای اعتماد به نفس در ارتباطات، مفید برای رها شدن از عادت های منفرد در ارتباطات و سخن گفتن می باشد. تاثیرات روحانی: گونه آبی نواری در کمک به فرد در ارتباط برقرار کردن با حقیقت وجودی خود، افزایش ارتباط با قوای ادراک درونی دل و اتصال به خرد درونی فرد مفید است.
خواص سنگ عقیق شجر
انواع سنگ عقیق شجری ابزارهای مطلوبی برای استحکام بخشیدن به رشته های وجودی فرد بواسطه عملکرد درونی هستند.کسانی که سروکارشان با درمان، تمرینات مراقبه و یا هر روش جدی دیگر برای عملکرد درونی است، نوع شجری را به منزله طلسمی برای اعمال خود خواهند یافت. از طریق برخورد انرژی این سنگ با حقیقت موجود در درون فرد، میتواند به وی در غلبه بر سرچشمه های گناه، انتقام، شرم و دیگر احساسات خود کمک کند.
تاثیرات جسمانی: نوع شجر این گوهر در حمایت از درمان کمردرد، بیماری های گردن، پایین بودن تعداد سلول های خونی، مسائل مرتبط با استرس، رفتارهای اعتیاد آور، کمبود عزت نفس سودمند می باشد. تاثیرات احساسی: عقیق شجر در یاری کردن فرد با زدودن و رهایی دادن از تفکرات منفی نفس اماره و الگوهای مخرب زندگی، افزایش عزت نفس و پروردن نفسی قوی تر موثر می باشد. تاثیرات روحانی: نوع شجری باعث کمک به فرد در صادقانه نگریستن به خویشتن، ترغیب فرد در گسترش خویشتن مثبت و تجسم کردن بالاترین سطح ظرفیت و توانایی فردی می شود. این سنگ همه چاکراهای بدن را تاثیر می گذارد.
خواص سنگ عقیق خزه ای
انواع سنگ عقیق خزه ای نیز از جمله سنگ هایی می باشد که برای همه مفید است. انرژی این سنگ معتدل، سالم و بی خطر است. این سنگ ارتعاشات تعادل و ثبات را در سرتاسر بدن به جریان می گذارد. این گوهر چاکرای ریشه (اول) و قلب (چهارم) را تحت تاثیر قرار می دهد و در مدیتیشن با این سنگ، فرد می تواند تصویری از هدف را درون سنگ مجسم کند و اراده رسیدن به آن را نیز تقویت کند.
تاثیرات جسمانی: کمک به تنظیم و تثبیت عملکرد همه دستگاه های بدن، ارتقای ظرفیت های احساسی، یاری دادن دست دستگاه گردش خون، گوارش و فعالیت های عصبی تاثیرات احساسی: پرورش فطرت صلح جو، کاهش تغییرات خلق و خو، کمک به گسترش نیروی اراده قدرتمندتر تاثیرات روحانی: گشودن دروازه های وجودی فرد برای ارتباط با طبیعت، کمک به فرد در یافتن و وفادار ماند به والاترین هدف زندگی، رها شدن از اتفاقات و انرژیهای منفی و مخرب تاثیر گذار وجود فرد.
خواص سنگ عقیق از نظر ماورایی
این گوهر یکی از قدیمی ترین سنگ های باستانی شفا بخش و بخت آور است. بوسیله این سنگ فرد توانایی انتخاب بین دوستان واقعی و دروغین را پیدا کند. این سنگ حافظه، تمرکز و استقامت فرد را افزایش می دهد. سنگ عقیق به “سنگ حقیقت گویی” نیز مشهور است و چنانچه کسی در حظور این سنگ قرار داشته باشد زبانش به حقیقت می گشاید. این گوهر شجاعت را افزایش می دهد.
همچنین این گوهر جادویی تاثیری آرامش بخش در جلوگیری از بی خوابی و استفاده از آن برای داشتن رویاهایی دلپذیر از دیگر خواص سنگ عقیق می باشد. از نظر فیزیکی جهت بهبود گردش خون، درمان اختلالات پانکراس، پاکسازی و ترمیم پل بین قلب و ذهن فرد مفید است. عقیق های آتشین با سرزندگی جهان مادی به ارتعاش درمی آیند و ابزار های بی نظیری برای کسانی که به تجربه ای درونی – بدنی نیازمنداند می باشد. نوع آتشین سنگ جوانی جاودانگی است و احساسی از سرزندگی را برای سلامتی عمومی فرد به ارمغان می آورد.
عقیق سنگی محافظ در بلای طبیعی
در عهد قدیم جهت جلوگیری از طوفان و رعد و برق، محافظت کودکان از خطر به ویژه در جلوگیری از زمین افتادن هنگام بازی استفاده می شد. حتی داستان هایی هم وجود دارد که به ما می گوید جادوگران ایرانی از خواص سنگ عقیق برای انحراف طوفان های ناخواسته استفاده می کنند. در عهد باستان از خواص سنگ عقیق خزه ای به عنوان طلسمی برای باغبان و کشاورزان جهت رشد گیاهان، برای عامه به عنوان افزایش ثروت، خوش اقبالی و طول عمر نیز استفاده می شد. همچنین گفته می شد چنانچه کسی در مکانی این گوهر را بگذارد هیچ جادوگری نمی تواند در آن مکان وارد شود!
عقیق سنگی برای چشم زخم
در متون باستانی گفته شده که انواع سنگ عقیق به عنوان یک طلسم یا جادوی رفع طلسم به شدت ارزشمند بوده و قادر به فرونشاندن عطش و نیز محافظت از تب می باشد. در اواسط دهه 1800 میلادی در آلمان، بسیاری از طلسم های عقیق چشمی مذکور ساخته می شد و بین مردم محبوب بود. اعتقاد بر این بود این چشم از صاحبش در مقابل شر محافظت می کند. این امر البته در ایران نیز بسیار رواج دارد. البته از کریستال نمک نیزجهت چشم زخم استفاده می شود.
خواص سنگ عقیق به عنوان سنگ تولد ماه
این گوهر تقریبا برای همه متولدین ماه های شمسی کاربرد دارد. البته بیشتری تاثیر خود را از نظر نجومی روی متولدین مهر ، مرداد، بهمن، دی و شهریور را دارد و متولدین اینا ماه ها می توانند از انرژی جادوئی سنگ عقیق خود سود ببرند.
منابع: Dorothee L. Mella, Stone Power II (Albuquerque, NM: Brotherhood of Life, Inc., 1986). William T. Fernie, The Occult and Curative Powers of Precious Stones (Blauvelt, NY: Rudolph Steiner Publications, 1973). Bauer, Jaroslav(1977) A field guide in color to minerals, rocks, precious stones, Artia, Prague, 208pp. مجله علوم زمین و معدن نوشته دکتر مجید پور مقدم، شماره 127، آبان 1395 دکتر سعید میر حسینیان، چیستی و هستی آموزی سنگها استاد داریوش ادیب 1391، فرهنگ جامع جواهر شناسی