سرندیبیت (Serendibite) ؛ گوهری دست نیافتنی

سرندیبیت (Serendibite) یک کانی بسیار نادر و گرانبها است که اولین بار در سال 1902 در گنگاپیتیا ، نزدیکی آمباکوت سریلانکا توسط کانی شناس بریتانیایی G.T. Prior و کومَرَسوامی یافت شد. آنها نام سرندبیت را از یک اصطلاح قدیمی عربی برای نام باستانی سریلانکا “سرندیب Serendib” گرفتند. از آن زمان تا کنون، سرندیبیت تنها در مکان‌های انگشت شماری در سراسر جهان، از جمله کانادا، ماداگاسکار و میانمار یافت شده است، که آن را به یکی از کمیاب‌ترین گوهرهای روی کره زمین تبدیل کرده است.

مشخصات گوهری

سرندیبیت یک کانی بوروسیلیکات پیچیده است که می تواند حاوی عناصر مختلفی از جمله آلومینیوم، کلسیم، منیزیم، سیلیسیم، ، اکسیژن، آهن و بور باشد. در همین حال، ساختار فیزیکی آن از زنجیره‌هایی از چهار وجهی SiO4 و BO3 تشکیل شده است که برای تشکیل یک ساختار سه‌بعدی به یکدیگر متصل شده‌اند. این ساختار عامل خواص نوری منحصر به فرد سرندیبیت است که به آن رنگ زیبا و پر جنب و جوش می دهد. سرندیبیت همچنین دارای سختی 6 تا 6.5 در مقیاس موهس (Mohs) است که آن را به یک سنگ قیمتی نسبتاً سخت تبدیل می کند که می تواند در جواهرات مختلف از انگشتر گرفته تا گردنبند و گوشواره کاربرد داشته باشد.

زیبایی سرندیبیت در رنگ‌های عمیق و پررنگ آن نهفته است که می‌تواند بلورهای کوچک آبی-سبز، آبی-خاکستری تا آبی پررنگ تیره، گاهی اوقات زرد و بلورهای صفحه ای شکل تخت را تشکیل می دهد. این گوهر به شدت دارای چند رنگی است: سبز مایل به زرد، سبز مایل به آبی و بنفش مایل به آبی.

کمیابی

سرندیبیت به ندرت به صورت گوهری یافت می شود. قبل از کشف سرندیبیت در سال 2005 در موگوک، میانمار، تنها 3 سرندیبیت با تراش فست شناخته شده بود که از یافته های اصلی در سریلانکا بودند. باور بر این است که سرندیبیت از سریلانکا و میانمار تنها منابع برای مواد قابل تراش باشد. بلورهای سرندیبیت سریلانکا سبز مایل به آبی یا بنفش – آبی جذاب بود، در حالی که سنگ های میانمار سیاه تیره هستند. در نیمه دوم دهه 1990، سرندیبیت با کیفیت گوهری از ذخایر ثانویه در منطقه راتناپورا سریلانکا کشف شد.

گاها به من پیام می دهند این سنگ من سرندیبیت است یا خیر؟ ابتدا لازم است بدانید که تشخیص آن از روی عکس غیر ممکن و حتی در یک آزمایشگاه گوهرشناسی بدون ابزار پیشرفته دارای خطای زیاد است. حتی GIA به طور یقین آن را شناسایی نمی کند و بیان می کند، نوع: “عضو گروه پیروکسن”، و “آزمایش پتروگرافی برای توصیف کامل این ماده ضروری است.” .
وقتی درباره سرندیبیت تحقیق کنید متوجه می شوید که در کتاب رکوردهای جهانی گینس به عنوان یک از کمیاب ترین کانی های موجود در جهان ، تنها با 18 نمونه شناخته شده که همه شماره گذاری شده اند ثبت شده است. اگر واقعاً یک سرندیبیت واقعی دارید، ممکن است خیالتان راحت باشد که سه نمونه از آن 18 نمونه شناخته شده به قیمت 14300 دلار به ازای هر قیراط فروخته می شوند که بزرگترین آنها 0.56 قیراط است!

قیمت سرندیبیت

در طول تاریخ چندین سنگ و جواهرات معروف سرندیبیت وجود داشته است. یکی از این قطعات یک انگشتر سرندیبیت است که در یک حراجی به قیمت بیش از 1.8 میلیون دلار فروخته شد. این انگشتر نفیس دارای یک سنگ کمیاب و درشت سرندیبیت بود که توسط الماس احاطه شده و در پایه انگشتری از جنس پلاتین قرار گرفته است.

سرندیبیت معمولاً به شکل های بیضی کشیده برش می خورد و قیمت هر قیراط آن بسته به کیفیت و اندازه می تواند از چند صد دلار تا بیش از 20000 دلار متغیر باشد. در فرهنگ عامه سریلانکا، باور بر این است کسانی که از سرندیبیت به عنوان جواهر استفاده می کنند، خوش شانسی و خوشبختی می آورد! .

تشخیص سرندیبیت

تشخیص نمونه های جواهری سرندیبیت، با توجه به خصوصیات گوهرشناسی، شیمیایی و طیف‌سنجی مشخص می‌شود. ویژگی های طیف سنجی مانند US-Vis-NIR و محدوده مادون قرمز و همچنین داده های رامان و فتولومینانس بیشتر برای شناسایی سرندیبیت در نظر گرفته می شوند. این گوهر دارای فلورسانس خنثی است.

سرندیبیت ممکن است به دلیل شباهت در رنگ و خواص تقریباً یکسان با دیوپسید، سافایر و زوئیزیت اشتباه گرفته شود، اما می توان از ضریب شکست، دوقلویی و طیف های آن برای جداسازی این گوهرها از یکدیگر استفاده کرد.

سافایر دارای ضریب شکست بالاتر (1.759-1.763) نسبت به سرندیبیت (1.702-1.696) دارد. محتویات بیشتر آهن در سرندیبیت ممکن است باعث خوانش ضریب شکست گمراه کننده شود و ممکن است نیاز به بررسی های گوهرشناسی بیشتر مانند طیف سنجی و میکروسکوپ داشته باشد.

خواص اپتیکی و وزن مخصوص سرندیبیت و زوئیزیت ممکن است کاملاً همپوشانی داشته باشند. رنگ کروم و زویزیت تانزانیایی کروم دار کاملاً شبیه سرندیبیت است. تمایز این دو ممکن است بر اساس بررسی های دوقلویی لایه‌ای یا پلی‌سنتتیک نمونه‌های سرندیبیت ایجاد شود.

پراکندگی زمین شناسی

این گوهر “در اسکارن ها، تحت تاثیر متاسوماتیزم بور، در امتداد تماس بین سنگ های کربناته و گرانیت، تونالیت یا گرانولیت رخ می دهد” . کانی های مرتبط با سرندیبیت عبارتند از دیوپسید، اسپینل، فلوگوپیت، اسکاپولیت، کلسیت، ترمولیت، آپاتیت، گراندیدیریت، سینهالیت، هیالوفان، یوویت، پارگازیت، کلینووزیت، فورستریت، وارویکیت و گرافیت.
ذخایر آن عبارت انداز:

سریلانکا: گنگاپیتیا، نزدیک آمباکوت (Ambakotte)
میانمار: موگوک
ایالات متحده آمریکا: نزدیک جانزبورگ، شرکت Warren، آمیتی، نزدیک وارویک، شرکت اورنج، و راسل، شرکت سنت لارنس، نیویورک. و در معدن نیو سیتی، 3 کیلومتری جنوب ریورساید، شرکت ریورساید، کالیفرنیا
کانادا: شبه جزیره ملویل، قلمروهای شمال غربی
روسیه: ذخایر آهن Tayozhnoye
تانزانیا: 550 کیلومتری جنوب یاکوتسک، یاکوتیا، از ناحیه Handeni
ماداگاسکار: Ianapera و Ihosy