بهسازی سنگهای قیمتی, گوهر شناسی و سنگ شناسی
بهسازی یاقوت به روش نفوذ سطحی و نحوه تشخیص آنها
روش بهسازی سافیر ها به روش نفوذ سطحی (Surface Diffusion Sapphires)
عکس پایین نفوذ سطحی پودر تیتانیوم را در سافیر یا یاقوت آبی نشان می دهد. نفوذ سطحی به روش انتشار عامل رنگ دهی، در دمای بالا صورت می گیرد. همان طور که در گذشته گفتیم کروندوم در دمای ۲۲۰۰ درجه ذوب می شود ولی بیشتر ناخالصی ها و میانباره های کروندوم در ۱۸۰۰ درجه از بین می روند. بنابراین برای بهسازی به روش نفوذ سطحی باید همزمان از عامل رنگ دهی یعنی پودر تیتانیوم استفاده کرد.
بلورها در حالی که در میان پودر تیتانیوم قرار گرفته اند در دمای ۱۸۰۰ درجه و به مدت ۲ روز حرارت دهی می شوند. به تدریج پودر تیتانیوم ذوب شده و به روش انتشار، جذب بلورها می شود. فرآیند حرارت دهی یاقوت باید تدریجی باشد: هر ساعت ۱۰۰ درجه دما را بالا ببرید تا به دمای ۱۷۰۰ درجه برسد. بعد از آن ۱۰ درجه ۱۰ درجه دما را افزایش دهید تا به دمای ۱۸۰۰ درجه برسد. برای خنک کردن هم ترجیحا از همین روش استفاده کنید ولی می توانید با سرعت بیشتری سیلندر را سرد کنید.
نکته متفرقه: انتشار سطحی برای توپاز و… هم قابل استفاده هست ولی از کبالت برای توپاز استفاده می شود.
این جدول ایجاد رنگ های مختلف به روش دیفیوژن را باترکیبات دقیق و فرآیند حرارت دهی نشان می دهد: ولی توصیه می کنم رنگ های دیگر را امتحان نکنید، برای رنگ های دیگر از روش های دیگری که توضیح خواهیم داد استفاده کنید چون روش دیفیوژن معموال برای رنگ آبی بیشتر استفاده می شود و بهترین تاثیر را دارد. برای اطلاعات دقیق تر میتوانید به مقاله The Identification of Blue Diffusion-Treated sapphires که توسط GIA ارائه شده است مراجعه نمایید. 
همانطور که در تصویر فوق میبینید یاقوت های بهسازی شده به روش نفوذ سطحی را میتوان با غرق کردن در مایع های مختلف و انعکاس آنها تشخیص داد. معمولا متیل یدید خالص و گاهی در گلیسیرین میتواند بسیار به ما کمک کند. در اینجا نوع دیفیوژنی که انجام شده در هوا به راحتی نشانه های بهسازی بودن را به نمایش گذاشته است که حاشیه آنها پررنگ تر از وسط آنها میباشد. پس در این نوع تریتمنت به دنبال اختلاف رنگ شدید در یاقوت باشید.
استفاده از تيتانيوم یا اکسید تیتانیوم در عامل رنگ دهی؟
هردو، اگر اکسید باشد بهتر است ولی حتی اگر اکسید هم نباشد در آن دما خودش اکسید می شود می توانید عنصر تیتانیوم را پودر کنید و استفاده کنید ولی اکسید تیتانیوم خیلی بهتر می باشد. از کرومیوم هم می توانید استفاده کنید ولی باز هم تاکید داریم بهترین تاثیر در این روش با پودر اکسید تیتانیوم و استحصال رنگ آبی است.
درهیتینگ معموال رنگ زرد بهتر حاصل می گردد و در لید گلس فیلینگ رنگ قرمز. هرچند این روش ها قابل ترکیب هم هستند.
طبق تصویر بالا، درعملیات دیفیوژن در حضور تیتانیوم در دمای ۱۸۰۰ درجه، ممکن است ساختار استار بصورت محدود در سطح سافایر تشکیل شود اما در بهسازی حرارتی یا هیتینگِ سافایر، در دمای بالاتر از ۱۶۰۰ درجه، ساختار استار از بین می رود.
