زره جاویدان : کفن های یشم از سلسله هان در چین

لباس تدفین یشم یک لباس تشریفاتی ساخته شده از تکه های یشم و دوخته شده از طلا، نقره یا ابریشم است که فقط اعضای سلطنتی ، نخبه و طبقه حاکم “سلسله هان” در چین با آن دفن می شدند. این لباس گرانبها ، به‌عنوان زرهی برای زندگی پس از مرگ برای جلوگیری از پوسیدگی فانی ساخته می شد.

تاریخچه

چینی ها در اوایل 6000 سال قبل از میلاد در دوره نوسنگی شیفتگی به یشم (Jade) پیدا کردند و ابزار یا سلاح های آیینی و زینتی مانند دیسک های کوچک و آویز از جنس یشم نفریت را به عنوان نماد قدرت سیاسی و اقتدار مذهبی تولید می کردند.

یکی از اولین مراکز شناخته شده تولید یشم در دلتای رودخانه یانگ تسه چین توسط فرهنگ لیانگژو (3300 تا 2300 قبل از میلاد) رخ داد، و یشم نفریت را برای اقلام مفید و تشریفاتی جید از ذخایری (که امروزه تمام شده) در منطقه نینگشائو تامین کرد.

یشم همچنین در منطقه ای از استان لیائونینگ در مغولستان داخلی توسط فرهنگ هونگشان (4700 تا 2200 قبل از میلاد مسیح) به مقدار زیاد تامین می شد و اشیاء یشم به شکل اژدهای خوک یا ژولونگ و اژدهای جنینی تولید می کرد.

با ظهور سلسله هان (دومین سلسله امپراتوری چین) از سال 202 قبل از میلاد، اشیاء یشم به طور فزاینده ای با نقوش تزئینی حیوانات و غیره تزئین می شدند، در حالی که نقش برجسته در اشیایی مانند قلاب کمربند بخشی از لباس نخبگان شد.
یشم به دلیل سختی، دوام و در عین حال رنگ‌های شفاف ملایم، با تصورات چینی از روح، ویژگی‌های محافظ و جاودانگی در جوهره سنگ (yu zhi, shi zhi jing ye) مرتبط شد.

ارتباط با طول عمر یشم از متن Sima Qian مورخ چینی (145 – 86 قبل از میلاد) در مورد امپراتور وو از سلسله هان (157 قبل از میلاد – 87 قبل از میلاد) آشکار است، که روی یک فنجان یشم خود عبارت “زندگی طولانی برای پروردگار انسانها» حک کرده بود و خود را با اکسیری که از پودر یشم و شبنم شیرین مخلوط شده بود، نوش جان کرد.

در چین باستان، اعتقاد بر این بود که روح (soul)، دارای دو جوهر مجزا از هم است، یعنی انسان دو نفس دارد، که یکی هون (hun) و دیگری (پو) پئو (p’o) است. پو (پئو) (p’o)، نفس مادون یا نفس جسمانی (حیوانی) است، که عهده‌دار وظایف جسمانی و مادی می‌باشد. و این نفس پو (p’o) همان، کندهٔ نتراشیده بدو تولد است که در روند رشد و تجربه های زندگی شکل می‌گیرد. هون (hun)، نفس برتر یا معنوی تلقی می‌شود، که نقش اصلی‌اش انجام وظایف معنوی و روحانی است؛ و بعد از مرگ ، به آسمان عروج می‌کند.

هان باور داشت روح معنوی (hun 魂) که به بهشت آخرت جاودانه ها سفر می کند و روح بدن (po 魄) که در قبر یا مقبره خود روی زمین باقی می ماند ، تنها از طریق یک مراسم آیینی با روح به یکدیگر می پیوندند. فرمانروایان اولیه هان به این باور رسیدند که یشم بدن و روح‌های متصل به آن را پس از مرگ با یکدیگر حفظ می‌کند. آنها قطعات یشم دیسکی شکلی را در اطراف متوفی قرار می دادند.

این امر به روش دفن شدن در لباس‌های تدفین یشم پرزرق و برق تبدیل شد، و کاملاً متوفی را در هزاران تکه یشم بریده و صیقلی که با نخ از جنس های مختلف به هم دوخته شده بود، می‌پوشاند و معتقد بود که این لباس تضمین می‌کند که جسد جاودانه و فنا ناپذیر می‌ماند.

نوع کفن یشم اشراف سلسله هان

به گفته Hòu Hànshū (کتاب the Later Han)، نوع نخ مورد استفاده به وضعیت طبقه اشرافی بستگی داشت. لباس یشم امپراطور با نخی از جنس طلا دوخته می‌شد، در حالی‌که خاندان سلطنتی و اشراف بلندپایه با نقره، پسران و دختران موجر با مس، و اشراف سطح پایین تر با ابریشم.

قطعات یشم برای پنهان کردن چشم‌ها و شاخه‌هایی برای قرار گرفتن در چشم‌ها، گوش‌ها و سایر روزنه‌ها طراحی شده بود. همه به خاطر دور نگه داشتن بدی ها. هر لباس به دوازده بخش تقسیم می‌شود: صورت، سر، قسمت‌های جلو و عقب، بازوها، دستکش‌ها، ساق‌ها و پاها. لباس لیو شنگ بسیار مجلل بود. از 2498 قطعه یشم تشکیل شده بود که با 1.1 کیلوگرم نخ طلا به هم دوخته شده بود و تقریباً برای ده ها صنعتگر 10 سال طول کشید تا صیقل دادن و تکمیل آن انجام شود. گاهی اوقات، بقایای جسد را در تابوت‌هایی با پوشش یشمی قرار می‌دادند که با صدها میخ طلا ساخته شده بودند، و به همان اندازه تماشایی بودند. در سال 1973، یک لباس تدفین از جنس یشم متعلق به شاهزاده هوآی از سلسله هان غربی در Dingxian، هبی کشف شد. این شامل 1203 قطعه یشم و 2580 گرم نخ طلا بود.

در سال 1983، یک لباس یشمی در مقبره ژائو مو، دومین پادشاه یوه جنوبی، در گوانگژو پیدا شد. نخ ابریشم قرمزی که برای وصل کردن 2291 قطعه یشم استفاده می شد، نشان‌دهنده غوطه‌ور شدن ژائو مو در فرهنگ محلی است. (تصویر بالا) . باور بر این است که این رویه در زمان سلطنت اولین امپراتور ایالت Wei در دوره سه پادشاهی (220-280 پس از میلاد)، از ترس دزدان مقبره که لباس ها را برای بازیابی نخ های طلا یا نقره می سوزانند، متوقف شد.

زوج افسانه ای که با یشم جاودانه شدند

داستان تدفین با لباس یشم در متون تاریخی مدتها به عنوان یک افسانه صرفاً مشکوک بود. بسیاری از باستان‌شناسان از وجود لباس‌های تدفین یشم بی‌اطلاع بودند. متن‌ها به جعبه‌های یشم یا پوشش‌های مربوط به جسد اشاره می‌کردند، اما این قضیه درک نشد که متون تمام بدن، لباس و شلوارهای متناسب یا کفن‌هایی را که از پلاک‌های یشم ساخته شده بودند، توصیف می‌کردند.

تا اینکه در سال 1968 دو لباس تدفین یشم کامل در مقبره شاهزاده لیو شنگ و همسرش پرنسس دو وان در ناحیه منچنگ، هبی کشف شد که در مجموع 20 مورد شناخته شده بود. این مقبره دست نخورده که گفته می شود یکی از مهم ترین یافته های باستان شناسی قرن بیستم است، در استان هبی در پشت یک دیوار آهنی بین دو دیوار آجری و یک گذرگاه مملو از سنگ کشف شد. لباس های تدفین یشم تا به امروز در چین کشف شده است.

یشم نتوانست از زوال بافت نرم بدن انسان جلوگیری کند. با این وجود، از آنجایی که یشم نفوذپذیر است، DNA این زوج سلطنتی ممکن است تا 2000 سال پس از مرگ آنها در سنگ ها جاودانه شود و نوعی جاودانگی به آنها بدهد.