بهسازی سنگهای قیمتی، گوهر شناسی و سنگ شناسی
بهسازی فیروزه به روش پلیمراسیون – رنگ کردن فیروزه با رزین
به عکس بالا توجه کنید کانی فیروزه در اثر ناخالصی های رسی کائولن هم سختی پایینی پیدا میکند و هم رنگ کائولن را به خود میگیرد. امروزه بهسازی فیروزه به روش پلیمراسیون با استفاده از رزین ها صورت میگیرد. درواقع از هزاران سال پیش بهسازی فیروزه و لاجورد توسط مصریان باستان و ایرانیان باستان انجام میشد. آنها با برخی صمغ های گیاهی و روغن ها سعی داشتند تا رنگ فیروزه را بهبود ببخشند. ولی این روش ها عمدتا باعث تخریب رنگ فیروزه میشد زیرا روغن ها عامل فسفات دارند و فیروزه هم خود فسفات آلومینیوم مس میباشد از این را رنگ آبی آسمانی فیروزه به رنگ سبز کدر مبدل میگشت. بهسازی به دو قسمت بهسازی پایه یا آماتور و بهسازی پیشرفته تقسیم میشود که آن چیزی که الان آموزش میدهیم بخشی از بهسازی های آماتور است زیرا برای درک بهسازی های پایه مهم است و در مباحث بعدی به آن احتیاج پیدا میکنیم.
فهرست مطالب
روند کار بهسازی سنگ فیروزه به روش پلیمراسیون (polymerization turquoise)
برای اینکه در بهسازی نفوذ رزین بسیار مهم هست ابتدا ما باید ضریب جذب رطوبت را توسط نمونه هامون بسنجیم. فیروزه هایی که ناخالصی کائولن دارند و عمدتا از کرمان هستند معمولا ضریب جذب بالایی دارند احتیاجی به اینکه ضریب جذبشان را بسنجیم را نداریم. عمدتا نمونه های نیشابور ضریب جذب کمی دارند. از روش دیگری هم میتوان برای رنگ پذیری فیروزه استفاده کرد، وآن ایجاد تخلخل بایک فرز الماسه هست ولی مشکل عمده برای رنگ کردن آنها ایجاد فشار منفی است. یعنی اگر بااستفاده از وکیوم شرایط را برای نمونه مورد نظر ایجاد نکنیم رنگ تا عمق سنگ نفوذ نخواهد کرد. این مورد در سنگهای دیگر مثل عقیق و کوارتز هم قابل اجرا است. مثلا که کوارتز هیچ جذب آبی ندارد و تنها با ایجاد فشار منفی می شود رنگ رابه عمق آن بروز داد. عقیق هم دقیقا مثل کوارتز جذب آب ندارد. در روش رنگ کردن سنگهای دیگر فقط از جوهر های رنگی معمولی که قابلیت حل در آب را ندارند باید استفاده نمود. جوهر هایی هستند آبگریز و قابلیت حل شدگی در آب راندارن برای اختلاط با رزین مصرف میشن. برند آلمانی زایپرزینو، جوهر سنگ Akemi در در رنگ های مختلف در بازار موجود می باشد.
روش تعیین ضریب جذب آب سنگ فیروزه
برای اینکار ابتدا وزن دقیق نمونه خشک را اندازه گیری میکنیم نمونه ها را در آب قرار میدهیم به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد نمونه ها را از آب بیرون می آوریم و آب اضافی نمونه ها را خشک میکنیم و دوباره آنها را وزن میکنیم نمونه ها به سه دسته تقسیم می شوند:
- یک دسته آنهایی که جذب آب خوبی داشتند و وزنشان بسیار بالا رفته است.
- یک دسته که ضریب جذب متوسطی داشتند.
- یک دسته هم آندسته هستند که اصلا جذب آب نداشتند.
سپس:
- نمونه هایی که جذب آب نداشتند برای بهسازی مناسب نیستند پس آنها را کنار میذاریم
- نمونه هایی که جذب متوسطی داشتن را بعد از عملیات تراش و قبل از عملیات پولیش بهسازی میکنیم
- نمونه هایی که ضریب جذب خوبی داشتن را با خیال راحت بهسازی میکنیم چون رزین تا عمق سنگ نفوذ میکند.
در روش زایچری ضریب جذب آب توسط دستگاه مخصوصی سنجیده میشد ولی متاسفانه این دستگاه را در ایران ندیدم پس به روش سنتی اینکار را انجام میدهیم. در روش زایچری با خشک کن هایی که دمای آن حدودا 45 درجه ثابت بود اینکار را انجام میدهند. نام دستگاه انکوباتور است ولی در ایران به روش سنتی بهتر است که در دمای اطاق نگهداری بشود. البته در کارگاه ها مشاهده کرده ایم که آن را روی حرارت قرار میدادند ولی اینکار بسیار اشتباه است.
مرحله اصلی: اختلاط اپوکسی رزین و هاردنر جهت رنگ کردن فیروزه
توجه کنید که جنس رزین و نوع رنگ آن بسیار مهم است. از بین رزین ها اپوکسی رزین بهترین تاثیر را در بهسازی فیروزه داشته هر شرکتی رزین و هاردنر مخصوص به خودشان را دارند نسبت اختلاط هم با هم متفاوت است. مثال در تصویر محصول بالا نسبت اختلاط ۱۰ به ۵.۴ است ولی ممکن است این نسبت به ۱۰ به ۶ هم برسد. بعد از خشک شدن نمونه ها را در ظرف اپوکسی قرار میدهیم به نحوی که رزین تمام سطح آن را بپوشاند. بهتر است که نمونه ها با ته ظرف فاصله داشته باشند. برای اینکار می توانید آنها را به شکل ریسه ی بدون سوراخ روی نخ یا سیم بچسبانید و بعد درون ظرف قرار بدین ۲۴ ساعت تا ۴۸ ساعت درون رزین قرار میدهیم. برخی در این مرحله جوهر به رزین اضافه میکنند که باعث کدر شدن فیروزه می شود اکیدا از جوهر استفاده نکنید. بعد از این زمان نوبت هاردنر دهی هست بهترین کار این هست که هاردنر را به صورت نوبتی به رزین اضافه کنید. نسبت اختلاط هر نوع رزین بر اساس شرکتی که خریداری میکنید روی آن نوشته شده است.
مثال اگر نسبت اختلاط ۱۰ به ۵.۴ باشه و مقدار رزین مصرفی ۱ کیلو گرم و هاردنر ۴۵۰ گرم باشد هاردنر را به سه نوبت با رزین، هر نوبت ۱۵۰ گرم مخلوط کنید. به طور کلی حرارت دهی را در ایران توصیه نمیکنیم زیرا باعث تخریب رنگ می شود. بعد از فرایند هاردنر دهی رزین کامل سخت می شود و برای عملیات تراش و پولیش آماده خواهد بود.
سوالات متداول
فاصله زمانی بین هر نوبت چقدر باشه؟
بستگی به دمای شما دارد هر چقدر دمای محیط گرم تر باشه رزین زودتر محکم می شود بنابراین فاصله های زمانی هم نزدیک تر خواهد بود. در روش زایچری اینکار با ایجاد شرایط خلا و با وکیوم انجام میشد هم چنین برای تثبیت رنگ از اکساینده استفاده می کردند. برخی کارگاه ها در حین هاردنر دهی حرارت دهی، در دمای ۶۰ تا ۷۰ درجه انجام میدادند.
پس رزین اطراف سنگها راهم باید با دستگاه برش جدا کرد؟
بله می شود کاری کرد که رزین زیادی روی سطح فیروزه نباشه، این بستگی به ظرف شما دارد. در هر حال باید نمونه ها در رزین غوطه ور باشند.
سلام استاد
سنگهای که رنگ میکنم بعضی قسمتها کمرنگ میشه بعضی قسمتها پرنگ چکار کنم یک نگین رنگ یک تیکه بگیره ؟
هر کیلو فیروزه نیشابور حدودا چقدر فیروزه خالص می دهد مثلا یک کیلو سنگ فیروزه نیشابور خیلی خالص بشه چند گرم خالص به دست میاد
سلام علیکم
پس با توجه به گفته ها، فیروزه بهسازی شده، نمیشه گفت که اصل هست یا همون خواص سنگ فیروزه رو داره
مثلا وقتی در روایات آمده که فیروزه در دست کنید، آیا بهسازی شده هم همون آثار رو خواهد داشت؟ و اینکه آیا فیروزه نیشابور رو هم بهسازی میکنن؟
من یک نگین خریدم و اپوکسی روش خیلی تابلو هست طوری که فقط روی سنگ رو پوشش داده و از بغل سنگ قشنگ میشه اپوکسی رو کند با یک ناخن و یا یک شیء تیز
سلام بحث خواص و این داستانا باور هستن بیشتر. بهرحال در مورد فیروزه، اینا در اصل فیروزه بسیار کمرنگ بودن که مواد پلیمری تا حد زیادی جذب سنگ شده..
سلام علیکم
البته منظور مقالاتی بود بیشتر که خودتون نوشتید چون خیلی از مسائل رو راحت بیان میکنید که جایی نیست و برای افرادی نظیر بنده که اطلاعاتی ندارن بسیار آموزنده‌ست چون یا سری مسائل رو حتی متخصصین و افراد با تجربه (غیر علمی بعضا) یاد گرفتن که شاید خیلی درست هم نباشه. بطور مثال دیروز پستهای پیجی از گروهرتراشان نسبتا معروف و قدیمی مشهد رو دیدم که به سنگهای افریقایی علاقه بیشتری نشون میداد تا عقیق خودمون و بهسازی اون رو طبیعی تر از رنگ‌شدگی میدونست که بهرحال فرق ندارن از نظر من طبیعی نیستن و میگفت تو همون پیجش یه سری چیزا رو که میگه (حالا تو خود ویدئو بطور مثال میگه اینا رو نمیتونم بگم گذاشتم آشنا بشید) همکارانش خرده میگیرن که آقا فلان و بهمان، بماند…
درمورد لاجورد هم میشه توضیح بدید؟ من ویدئویی دیدم از کارگاهی تو پاکستان که رافهای گوشتی لاجورد رو پولیش میکردن ولی رنگش تقریبا مثه نوع افغانی بود اما تکه هایی هم بودن عظیم الجثه با رنگ اشباع و جلای بینظیر، بهسازی رو لاجوردها هم انجام میشه؟ و به چه روشی؟
ضمن اینکه شنیدم ما خودمون تو ایران هم لاجورد داریم؟ خب چرا معروف نیست؟ مال کدوم منطقه و در چه حدود قیمته؟
با سپاس
خیر چیزی به اسم لاجورد با کیفیت ایرانی من نشنیدم. بله بهسازی هم انجام میشه روشون و رنگ میشن ولی تابلو هستن چون یکدست رنگ شدن (پشت و رو بغل) و غیر طبیعی بنظر میان و کلسیت و پیریت هم معمولا محو میشه. (مگر اینکه خودشون قاطی کنن پیریت و کلسیت رو). گاهی با پنبه آغشته به استون خودشو نشون میده اگر بهسازیش با مواد کم ارزش باشه.
درود آیا نور هم تاثیر داره در روند کار یا نه . منظورم اینه که اگه بیرون تو آفتاب بذاریم که گرمتر آیا نور آفتاب اثر می‌ذاره یا خیر
جناب کرمی بنده دایرکت اینستاگرام ازتون درباره فیروزه و لاجورد هندی پرسیدم عکس هم فرستادم که اولا سنگ واقعی هستن و در ثانی به چه روشهایی بهسازی میشن که پاسخ ندادید؛ و این مطلب هم گویا فقط درمورد فیروزه ایران و اپوکسی هست.
اگر روشهای دیگه برای سنگهای مذکور هست بفرمایید و قید کنید چگونه باید تشخیص رنگ شدگی یا بهسازی فیروزه و لاجورد انجام بشه، روش معمول داره یا بحث تخصصی هست؟ و اگر مقاله ای هست ارجاع بدید.
سلام، تشخیص فیروزه به این سادگی نیست همیشه چون باید زیاد ببینید انواع فیروزه رو و تحقیق کنید روشون. هیچ مقاله ای موجود نیست در این رابطه.
در مورد اون فیروزه های هندی هم نیازمند بررسی زیر میکروسکوپ هست مشخص بشه بهسازی شدن یا نه. روش پلیمراسیون که تابلو هست… ولی تشخيص بهسازی در مواقع پیشرفته مثل روش زاچری، با امکانات ایران غیر ممکنه.
آقا من فیروزه دارم میخام شیمیایی کنم کجا باید ببرم که خوب باشه وتو کرج باشه
سلام و عرض ادب مگر فیروزه سنگ زنده نیست!؟
خوب با این کارها آیا سنگ خاصیت خود را از دست نمیدهد چرا که من تا یاد داشتم فیروزه سنگ زنده بود و نسبت به چربی ، عطر و حتی چیز های دیگر واکنش نشان میدهد و اصطلاحا سنگ میمیرد اون که دیگه رنگ و شیمیایی با سنگ چه می کند؟ لطفا راهنمایی کنید
اگر فکر اعتقاد به خواص سنگها دارید فیروزه بهسازی شده نخرید. موضوع اینجاست فیروزه های آمریکایی با روش پیشرفته زاچری بهسازی میشن، که بافت خود سنگ حفظ میشه و همزمان مقاوم تر میشن و اینجور نیست که رنگ نفوذ کنه بهش. در ایران این روشها قدیمی و کیفیت پایینتری دارند.
از چ راهی بفهمم فیروزه بهسازی شده ؟؟دنبال تجمع رنگ داخل ترک ها باشم یا بافت سنگ؟؟
سلام هر دو. البته بررسی پشت سنگ و حفرات زیر میکروسکوپ معمولا راه گشاست
اپوکسی باعث چرب شدن نگین فیروزه نمیشود؟
و این ورنی اپوکسی پلی آمین رنگش فیروزه‌ای هست؟!؟
سلام خسته نباشید ورنی اپوکسی پلی امین همون رزین و اپوکسی هست؟!؟
استاد کرمی خود رزین رنگ فیروزه را تقویت میکنه؟ یعنی دیگه لازم نیست رنگ خاصی به رزین اضافه کنیم؟
رزین بی رنگ که نیست. رزین فیروزه ای رنگه
😂😂
سلام آقای کرمی چطوری میتونیم باهاتون تماس تلفنی بگیریم
سلام و خسته نباشید خدمت مهندس عزیز
لطف بفرمائید ایا قبل از سنگ رو داخل رزین بزاریم داخل دستگاه وکیوم کنیم یا بعد که داخل رزین گذاشتیم و سوال بعدی سنگ فیروزه چند روز داخل رزین باشه بهتر هست برا مرحله قبل هاردنر دهی ممنون از زحمات شما
سلام رزین و وکیوم با هم اصل در واقع . برخی دستگاهشو دستی ساختن. بسته به دمای محیطتتون ،هر وقت دیگه کاملا خشک شد و رزین به خوبی نفوذ کرد میتونید دربیارین.
سلام دوست گرامی،فرمودین فیروزه هارادرداخل رزین بزاربم وبعدتایم موردنظرهاردنررابه آن اضافه کنیم؟آیاهارونرراداخل ظرفی که رزین وفیروزه هست بایدبهم بزنیم یاازبالابه روش بریزیم؟اگه هم بزنیم و مخلوط کنیم فیروزه هابه هم نمی چسبد؟اگه لطف کنیدودراین موردتوضیح دهیدممنون میشم.
سلام باید فیروزه همه جاش غرق و آغشته به رزین و هاردنر بشه. باید دونه دونه پشت و روشون رو آغشته و غرق در مواد کنید. فاصله بین سنگها هم باید کافی باشه تا بعد هاردنر دهی به هم نچسبند
خیلی ممنونم از راهنمایی های شما
کمک بسیار بزرگی کردین با سایت زیبا و توضیحات خوبتون .
بازم سپاسگذار
سلام همه مراحل رفتم فقط خشک کردنش مشکله اگه میشه یه پست یا آموزش واسه خشک کردنش بزارید خیلی خوب میشه
سلام ساکن مشهد هستم.بهترین هاردنر ورزین که مناسب احیا فیروزه هست رو از کجا میتونم تهیه کنم
سلام، چیز خاصی نیست و اغلب رنگ فروش ها دارن از این چیزا.
سلام
وقتی فیروزه ها رو داخل رزین گذاشتیم هاردنر رو با چه فاصله های زمانی از هم اضافه کنیم یعنی هرنوبت چقدر فاصله داشته باشه
بستگی به دمای محیط داره. در دمای معمولی فکر کنم هر دو ساعت یک بار ( در سه نوبت) انجام بدین
سلام من تعدادی فیروزه رنگ کردم ولی رنگ و رزین تا عمق سنگ نرفتن فقط سطح سنگو گرفتن چکار کنم روش سنتی اون چی هست؟؟؟؟
درود ، از روش گفته شده در این مقاله برید. این روش استاندارد و تست شده هست. بدیهیه که باید ضریب جذب فیروزه رو همیشه اندازه گیری کنید که مشخص شه چقدر میتونه جدب کنه رنگ رو. همچنین نسبط اختلاط هاردنر و رزین بسیار مهمه.
سلام خوبین من الان فیروزمو تو رزین گذاشتم رنگ شده الان واسه خشک کردنش باید چیکار بکنم
سلام هاردنر دهی در هر مرحله و نسبط های اختلاط رو اگر درست انجام داده باشین بعد 7-8 ساعت در دمای معمولی اتاق زمان نیازه تا خشک شه
سلام و عرض ادب
عملیات مقاوم سازی با اپوکسی رزین رو میشه روی انگشتر ساخته شده انجام داد؟
سپاسگزارم
سلام خیر
سلام میخوام چند کیلو سنگ هاردنر دهی کنم بهم میچسبن چطور جدا سازی کنم چون سفت میشع میچسبن بهم ممنون
سلام باید فاصله بین سنگ ها جدا باشه کاملا و این قضیه رو رعایت کنین حتما. مثل چیدن شیرینی در یک کفه.
حلالت ک پرید و به ژل تایم ک رسید یک دستکش دستت کن و فیروزه هارو به هم بمال
هارد نردهی در روش پلیمراسیون بعداز 24تا48 ساعت انجام شود بعد هاردنر رو هر چند ساعت باید مخلوط کرد
بستگی به دماتون داره هرچقدر دمای محیط گرم تر باشه رزین زودتر محکم میشه بنابر این فاصله های زمانی هم نزدیک تر خواهد بود. اگر همراه حرارت باشه (حدود 50 درجه) یک ساعت زمان میخواد ولی بدون اون 7-8 ساعت (بر همون اساس مقدار اختلاطی که در مقاله گفته شد). بعد از فرآیند هاردنر دهی رزین کاملا سخت میشه و برای عملیات تراش و پولیش آماده خواهد بود
میشه از مرحله اولش بگین چیکار کنم و اینکه تو چه ظرفی باشن