چگونگی رنگ بخشی زرد به عقیق به کمک بهسازی شیمیایی

روش های رنگ بخشی زرد به عقیق متفاوت می باشند و با محلول های متفاوتی می توان انواع عقیق را به رنگ زرد زیبایی تبدیل کرد. در ایران بسیاری از عقیق های زرد برزیلی روزانه وارد کشور می شوند و در این بین برخی از انواع بیرنگ عقیق نیز با این روش ها بهسازی می شوند. بدیهی است که هنگام فروش باید فروشنده به مشتری سابقه سنگ را بگوید چه بسا برخی از این سنگها تثبیت رنگ نیز نداشته و به مرور زمان بسته به نوع بهسازی خود کمرنگ می شوند. در این مقاله می آموزیم که چه روش هایی برای رنگ کردن عقیق به رنگ زرد وجود دارد.

بهترین روش رنگ بخشی زرد به عقیق

مرحله اول استفاده از محلول بی‌کربنات قوی

برای رنگ بخشی زرد به عقیق از محلول پتاسیم دی کرومات استفاده می کنیم ولی قبل از آن ابتدا باید نمونه های عقیق را در یک محلول بی‌کربنات قوی قرار دهیم، البته می توانید از جوش شیرین هم استفاده کنید ولی نمونه ها مدت بیشتری باید در محلول آب و جوش شیرین غوطه ور باشند.

بی کربنات یک باز است و در اینجا نقش خنثی سازی را ایفا می کند که باعث می شود در محلول اسید نیتریک، تثبیت بهترانجام گردد، هم چنین بیکربنات باعث می شود میزان نفوذ و اشباع سازی بیشتر شود. 

از این رو بهترین بی‌کربنات برای این منظور بیکربنات پتاسیم می باشد مدت زمان لازم برای غوطه وری در محلول بی کربنات پتاسیم ۷۲ الی ۱۰۰ ساعت می باشد برای جوش شیرین یا همان بی‌کربنات سدیم بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ ساعت می باشد.

مرحله دوم استفاده از پتاسیم دی کرومات

بعد از غوطه وری در محلول بیکربنات باید نمونه ها را بدون گرمادهی و در دمای اطاق خشک کنید، مدت زمان ۲۴ ساعت کافی خواهد بود بعد از این مرحله عقیق ها را به مدت زمان ۴۰۰ الی ۷۰۰ ساعت در محلول پتاسیم دی کرومات قرار می دهیم.

این بار بعد از این مرحله، عقیق ها را در دمای ۸۰ درجه و مدت زمان ۱ ساعت می خشکانیم برای تثبیت رنگ بدست آمده از نیتریک اسید استفاده می کنیم، مدت زمان ۲۰۰ تا ۳۰۰ ساعت کافی خواهد بود.ترجیحا اسید را رقیق نکنید مگر اینکه بخواهید رنگ دیگری بدست بیاورید. بعد از اشباع شدن در اسید نیتریک، عقیق ها را در دمای ۱۲۰ درجه و به مدت یک ساعت حرارت دهی می کنیم با کم و زیاد شدن حرارت و همچنین مدت زمان اشباع شدگی می توان طیف های متنوع رنگ زرد را بدست آورد. رنگ بدست آمده در برابر نور خورشید و عوامل محیطی مصونیت خواهد داشت.

سوالات و نکاتی که باید جهت رنگ کردن عقیق در این روش بدانید

• آیا این مراحل باید روی عقیق شفاف بی رنگ انجام شود تا طیف زرد حاصل گردد؟ رنگ اولیه ی عقیق در بدست آوردن رنگ نهایی تاثیر گذار هست. در هر صورت استحصال طیف رنگ یکسان در یک نمونه عقیق به دو عامل رنگ اولیه ی عقیق و مدت و میزان اشباع شدگی بستگی دارد.
• آیا تمام مراحل حرارت دهی عقیق با واسطه گچ ریخته گری انجام می شود؟ در دماهای بالای ۱۲۰ درجه حتما استفاده کنید اما زیر ۱۲۰ درجه با کنترل دما می توانید از رسیدن شوک حرارتی به عقیق جلوگیری کنید.
•  جنس ظروفی که برای محلول ها و اسیدهای مختلف استفاده می شود چه باید باشد؟ ترجیحا ظروف شیشه ای. برای حلال ها هم بستگی به نوع اثر دارد مثال در حلال دی متیل فرمامید از برخی ظروف پالستیکی نمی توانید استفاده کنید.

روش دوم رنگ بخشی طیف زرد تا سبز به عقیق

نوع طیف در این روش، بستگی به رنگ عقیق دارد. برای استحصال این رنگ ابتدا عقیق های بی رنگ یا کمرنگ را در اسید هیدروکلریدریک نمونه ی صنعتی و نه آزمایشگاهی قرار می دهیم. مواد شیمیایی آزمایشگاهی گران قیمت هستند زمان لازم برای اسید شویی به اندازه ی نمونه ها بستگی دارد.

بهترین نتیجه برای نمونه های تراش خورده و قبل از پولیش حاصل می شود ولی اسالیس های عقیق هم قابلیت استحصال این رنگ را دارند. طبیعتا هرچه قدر اسلایس ها بزرگتر باشند از هر نظر، مقدار بیشتری باید داخل اسید هیدروکلریدریک قرار بگیرند.

بعد از مرحله ی اسید شویی فرآیند حرارت دهی را به آرامی آغاز می کنیم فرق عمده حرارت دهی در این روش با سایر روش ها استفاده از دمای بالاست. در این روش نمونه ها تا ۹۵۰ درجه سانتیگراد و به مدت ۶ تا ۸ ساعت حرارت دهی می شوند.

حرارت دهی عقیق در این روش چگونه است؟

همانطور که قبلا در مقاله ای این روش را کاملا بیان کردیم برای حرارت دهی سنگ جهت بهسازی  می توانید از همان گچ های ریختگی استفاده کنید یا خاکستر یا خاک رس پخته شده یا کائولن گچ ریختگی از رسیدن شوک حرارتی به عقیق تا حدود زیادی جلوگیری می کند و لی بازهم برای احتیاط، دما را آرام آرام بالا ببرید و بعد هم به آرامی خنک کنید.

حرارت دهی باید به آرامی صورت گیرد تا عقیق دچار شوک حرارتی نشود، ابتدا ۱۰ درجه ۱۰ درجه و به مرور تا ۵۰ درجه دما را بالا می بریم. البته هر چقدر زمان و دما کمتر باشد رنگ های ضعیف تری ایجاد می شود. اگر از گچ مخصوص استفاده کنید عقیق ها دچار ترک خوردگی نمی شوند.

روش سوم: استفاده از محلول سدیم دی کرومات در بهسازی عقیق 

سدیم دی کرومات محلولی اسیدی که رنگ مایل به زرد دارد استفاده از این روش احتیاجی به حرارت دهی ندارد، در واقع حرارت برای این محلول بسیار خطرناک است حرارت دهی این محلول باعث ایجاد یک ترکیب سمی می شود، بنابر این به هیچ وجه آنرا حرارت دهی نکنید

تذکر: این محلول نباید با پوست تماس داشته باشد، باعث بروز سوختگی پوست می شود.

مدت زمان، تقریبی وتجربی هست، به محض اشباع شدگی رنگ نمونه ها کامال زرد می شود. این محلول با محلول های دیگر فرق دارد، عموما پس از اشباع شدگی کامال تغییر رنگ می دهد. گاهی اوقات حتی رنگ بیش از حدی به نمونه ها می دهد که باید نمونه ها را در آب قرار بدهید تا اضافه ی محلول از آنها خارج گردد.

اگر رنگ زرد بسیار تند و زننده ای ایجاد شد می توانید چند روز آنها را در آب قرار بدهید تا رنگ بهتری ایجاد کند. نکته ی دیگر در این روش، ناپایداری رنگ آن هست، یعنی در برابر نور شدید به خصوص نور خورشید بسیار آسیب پذیرهستند.