کیانیت (kyanite) چیست؟ خواص کیانیت و کاربردهای آن

نام کیانیت در سال 1789 توسط آبراهام گوتلیب ورنر از واژه یونانی ” κύανος” به معنی “آبی” نامگذاری شده است. در انگلیسی “kyanos” یا “kuanos” ترجمه شده و به معنی “آبی تیره” است. املای فرانسوی “cyanite سیانیت” معمولاً در بیشتر قرنهای 19 و اوایل قرن بیستم توسط کانی شناسان مورد استفاده قرار می گرفت که از رنگ آبی دریایی “cyan” اقتباس شده است. کیانیت سنگی ارزان قیمت بوده و بیشتر جواهر آلات کار شده با این سنگ زیر 50$ ارزش دارند. کیانیت میتواند بهترین بدل یاقوت کبود یا تانزانیت باشد ولی تشخیص آن معمولا آسان است. 

مشخصات کانی شناسی کیانیت

کیانیت (kyanite) دارای ترکیب شیمیایی از سیلیکات آلومینوم بی آب (Al2SiO5) و دارای 63% آلومنیوم و 37% سیلیکات است. سه کانی معدنی دارای این ترکیب پلی مورف (چند ساختاری) کیانیت ، آندالوزیت و سلیمانیت هستند. کیانیت یک پلی مورف با فشار بالا ، سیلیمانیت در دمای بالا و آندالوزیت پلی مورف کم فشار است. بیشتر کیانیت ها مات هستند و بسیار نادر است کیانیتی پیدا کنید که عاری از اینلوژن باشد. به طور کلی کیانیت و آندالوسیت در کیفیت های غیر گوهری بسیار فراوانند. چسبندگی مولکولی کم در این سنگ سبب شده که بسیار شکننده باشد. بلورهای دوقلویی ( Twinning ) و یا رشد درونی موازی با استاروليت بسیار معمول هستند. كيانيت گاهی ويژگی های مغناطيسی مشابه تورمالين را نشان مي دهد. کیانیت سختی متغیر بسته به رخ و جهت کریستالوگرافی خود دارند. در صورت تست عمود بر صفحه بلوری {001} و موازی با آن، دارای سختی موهس حدود 4.5 تا 5 دارند و در صورت آزمایش روی صفحه افقی {100}، دارای سختی 6.5 تا 7 است. این کانی معدنی زمانی “disthène” نامیده می شد که به معنای “دو قدرت” اشاره به داشتن دو سختی است.

کیانیت در کجا یافت میشود؟

کیانیت یک کانی معدنی است که عمدتا در سنگهای دگرگونی یافت می شود. بیشتر اوقات از فشار زیاد دگرسانی کانی های رسی در طی دگرگونی سنگهای رسوبی تشکیل می شود. در رگه های شیست‌ها و گنیس‌های مناطق دگرگون شده و کمتر در کوارتزیت یا اکلوژیت (در لوله های کیمبرلیتی) یافت می شود. نمود بلوری معمول کیانیت به صورت یک کریستال تیغه‌ای ، دراز و کشیده و ستونی است ، اگرچه گاهی اوقات به عنوان توده های شعاعی از کریستال ها رخ می دهند. همچنین می تواند در سنگهای آذرین مانند گرانیت رخ دهد. كيانيت اغلب با ساير كانی های دگرگوني مانند گارنت ، استاروليت، میکا، کوارتز و كورندوم همراه است. آفریقای جنوبی ، ایالات متحده ، فرانسه و هند تولید کننده های برتر کیانیت هستند. در شیست‌های سنت گوتارد در کوههای تایرول سوئیس سالهاست که منبع کریستالهای بسیار خوب کیانیت مرتبط با استاروليت یافت می شوند. در ماچاکوس شهری در استان شرقی واقع در کشور کنیا کانیت بی رنگ بسیار غیرمعمول و برخی کریستال های بزرگ آبی با نوارهای سبز یافت میشود.

انواع رنگهای کیانیت

کیانیت می تواند بی رنگ ، سبز ، سیاه و به ندرت ارغوانی باشد. بعضی از کیانیت ها دارای چندرنگ نمایی بی رنگ تا آبی کمرنگ تا آبی هستند (وقتی از جهات مختلف مشاهده می شوند ، رنگهای مختلفی دارند). اکثر کیانیت‌های با کیفیت گوهری با رنگ آبی است. سنگ های آبی کیانیت را می توان در یک رنگ مداوم بین آبی روشن و تیره یافت. محبوب ترین کیانیت های گوهری پاک و شفاف با رنگ سفایر آبی پررنگ هستند. کیانیت آبی شفاف با شدت رنگ پایین تر ممکن است شبیه توپاز آبی یا آکوامارین باشد. کیانیت در انواع طیف‌های کیانیت‌ زرد وجود دارد. ولی به تازگی کیانیت نارنجی رنگ در معدن لولیوندو (Loliondo) تانزانیا یافت شده است. این نمونه ها که در GIA نیز مورد بررسی قرار گرفته اند دارای رنگهای زرد-نارنجی متوسط تا ضعیف، نارنجی مایل به زرد، چند رنگ نمایی میباشند. این کیانیت ها دارای اینکلوژنهای روتایل های زاویه دار قهوه ای و زیرکن برجسته گرد شده بی رنگ بودند.

کاربرد کیانیت در جواهرآلات

كیانیت با كیفیت بالا و رنگی زیبا را می توان در به صورت کابوشن برش داد. از این سنگ اغلب در انگشترها، گوشواره ها ، آویزها و جواهرات دیگر استفاده می شود. از کیانیت برای تهیه مهره نیز استفاده می شود. این مهره ها اغلب هندسه مسطح دارند زیرا این ماده معدنی به طور معمول در تیغه های نازک رخ می دهد. کیانیت سنگی چالش برانگیز برای تراش است زیرا دارای دو سختی کاملاً متفاوت است. بلورهای کیانیت معمولاً تیغهای باریک و باریک هستند. آنها دارای سختی در حدود 4.5 به موازات طول خود ، اما سختی 6.5 تا 7.0 در عرض تیغه دارند. برای کار بر روی این سنگ ها به تراشکار ماهر نیاز است.

کاربردهای صنعتی کیانیت

از کیانیت برای تولید طیف گسترده ای از محصولات استفاده می شود. کاربرد مهم آن در ساخت فرآورده های نسوز و دیرگداز مانند آجر ، خمپاره و ابزار آتشخانه که در کوره هایی با درجه حرارت بالا مورد استفاده قرار می گیرد. برای ریخته گری، قالب هایی که برای ریخته گری فلزات با درجه حرارت بالا استفاده می شود ، اغلب با کیانیت ساخته می شوند. از کیانیت همچنین در محصولاتی که در صنایع اتومبیل و راه آهن نیاز به مقاومت در برابر گرما دارند دارای کاربرد و مورد اهمیت است. مولایت ، نوعی از کیانیت تکلیس شده یا حرارت دیده در دمای 1250 تا 1500 درجه سلسیوس است ، در ساخت کفش ترمز و رویه کلاچ استفاده می شود. کیانیت دارای خواصی است که باعث می شود برای استفاده در تولید یک پرسلان با مقاومت بالا بسیار مناسب باشد. پرسلان نوعی چینی است که استحکام خود را در دماهای بسیار بالا حفظ می کند. استفاده آشنا از این نوع پرسلان ، عایق سفید روی یک شمع چینی (در موتور) است. از کیانیت در برخی از اشکال رایج تر پرسلان نیز استفاده می شود ، مانند نمونه هایی که برای ساخت پروتز ، سینک ظرفشویی و وسایل حمام استفاده می شود.

خواص کیانیت در چاکرادرمانی

کیانیت آبی چاکرای ششم (چشم سوم) را تقویت کرده و سبب حمایت از درمان اعصاب قطع شده و یا سایر مشکلات عصبی میشود. این سنگ چشم سوم را تحریم و توانایی های روانی را برای ما به ارمغان می آورد. کیانیت آبی باعث یاری دادن شخص در مسیر از میان برداشتن و انحلال الگوهای احساسی غیر کاربردی میشود. کیانیت سیاه چاکرای اول (ریشه) را فعال میکند. کیانیت سیاه موجب ایجاد تعادل در ساختارهای نصف النهار و ترویج شارش انرژی میشود. این سنگ موجب یاری دادن فرد در شفای مسائل احساسی ایجاد شده به علت عدم تمرکز در مسیر پیشرفت معنوی میشود. همچنین از خواص کیانیت آبی نظر روحانی سبب کمک به بیدار شدن هوشیاری ابعاد درونی میشود. کیانیت سبز سبب تقویت چاکرای چهارم (قلب) شده و فرد را در ارتقای زندگی به واسطه ارتباط با طبیعت حمایت میکند. این سنگ باعث تحریک رویابینی و یاری دادن شخص در چشیدن لذت ذات اصیل زندگی میکند. کیانیت سبز میتواند پلی بین شخص و تعادل پویای طبیعت خلق کرده و به فرد کمک کند که حرکت دائمی و جریان تعادل نیروی حیات جهان را احساس کند. کیانیت نیلی ارتعاشات چشم سوم (ششم) و تاج (هفتم) را تحریک میکند و بدین ترتیب از درمان روانی و انرژی دار عدم تعادل های مغزی حمایت میکند. این سنگ به بطرف کردن پریشانی و اضطراب کمک میکند. خواص کیانیت نیلی موجب تحریک انرژی های بیدار کنند و محرک روانی و درونی میشود. این سنگ یک حوزه فعال انرژی وار برای محافظت فرد ایجاد کرده که فرد و محیط وی را به مکانی امن برای شفابخشی تبدیل میکند.