کانی رودونیت و ویژگی های آن

رودونیت یک عضو غنی از منگنز از کانی های گروه پیروکسنوئید و به طور کلی کانی سیلیکات منگنز صورتی با ترکیب متغیر (Mn,Fe,Mg,Ca)SiO3 است که اغلب حاوی مقادیر قابل توجهی آهن، منیزیم و کلسیم است. محتوای منگنز به رودونیت رنگ صورتی و در نتیجه نام کانی را می دهد. اولین بار در سال 1790 در کوه های اورال در نزدیکی سیدلنیکوو کشف شد. در سال 1819، طبیعت‌شناس آلمانی، کریستوف فردریش یاشه، سنگ را رودونیت نامید که از کلمه یونانی “rhodo” به معنای “رز” گرفته شده است. برخلاف نام آن، ذخایر رودونیت از رنگ صورتی تا قهوه ای تا ارغوانی-قرمز متغیر است. معمولاً با رگه‌هایی از اکسیدهای منگنز سیاه و زغالی که از روی سنگ عبور می‌کنند، یافت می‌شود.

مشخصات فیزیکی

شاخص تشخیصی رودونیت رنگ صورتی تا قرمز، سختی، وزن مخصوص بالا، رخ کامل و ارتباط نزدیک آن با اکسیدهای منگنز سیاه است. گاهی اوقات با “رودوکروزیت” که در اسید هیدروکلریک نرمتر و دارای واکنش است یا “تولیت” که معمولاً با اکسیدهای منگنز سیاه همراه نیست اشتباه گرفته می شود.

کریستال های آن می توانند به فرم توده ای، با لبه های گرد، معمولاً تخت و کشیده ، دانه ای درشت باشند. رودونیت اغلب با اکسیدهای منگنز سیاه همراه است که ممکن است به صورت دندریت، پرشده در ترک یا ماتریکس درون آن ایجاد شود. نام‌های دیگر رودونیت عبارتند از: منگنز اسپار و منگنولیت.

نحوه تشکیل رودونیت

رودونیت معمولاً در سنگ های دگرگونی مرتبط با سایر کانی های منگنز یافت می شود. همچنین در سنگ هایی یافت می شود که توسط دگرگونی مجاورتی، فرآیندهای هیدروترمال و متاسوماتیک تغییر یافته اند. معمولاً به صورت توده ای تا دانه ای است. به ندرت به صورت کریستال های تری کلینیک قرمز یافت می شود. رودونیت یک بی سیلیکات منگنز و عضوی از گروه کانی های پیروکسنوئید است که در سیستم تری کلینیک متبلور می شود. رودونیت یک کانی غیر معمول است. در چند ذخایر کوچک در سراسر جهان یافت می شود. منابع رودونیت عبارتند از: آرژانتین، استرالیا، برزیل، کانادا، انگلستان، هند، پرو، روسیه و سوئد. در ایالات متحده در کارولینای شمالی، کلرادو، نیوجرسی یافت شده است و به عنوان گوهر ایالت ماساچوست نامگذاری شده است.

تغییرات ترکیبی و ساختاری

نمونه هایی از رودونیت که حاوی حداکثر 20 درصد اکسید کلسیم هستند معمولاً به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری هستند و به نام “بوستامیت bustamite” شناخته می شوند. “Fowlerite” نامی است که به نمونه هایی داده می شود که حاوی حداکثر 7٪ اکسید روی هستند. نمونه هایی با رنگ قهوه ای معمولاً در اثر هوازدگی و فرسایش تغییر یافته اند. Mn2+ اغلب تا حدی با Fe2+، منیزیم، کلسیم، و گاهی اوقات روی جایگزین می‌شود که گاهی اوقات ممکن است در مقادیر قابل توجهی وجود داشته باشد. رودونیت یکی از دو کانی با ترکیب شیمیایی سیلیکات منگنز است. دیگری یک پلی مورف با دمای بالا و فشار کم است که به نام “پیروکسمانژیت” شناخته می شود. . پیروکسمانژیت چند شکلی با فشار بالا و دمای پایین است.

رودونیت سنگ محبوب در روسیه

برای قرن ها در روسیه، این سنگ را برای محافظت به تازه عروسان داده می شد و شانس باروری آنها را بهبود می بخشید. پس از اینکه استادان اورال یک گلدان رودونیتی نفیس ساختند، امپراتور الکساندر سوم (معروف به اسکندر کبیر) تولید رودونیت را در روسیه افزایش داد. این سنگ به زودی به سنگ معروفی تبدیل شد تا قطعات تزئینی بزرگتر از جمله میز، گلدان و حتی تابوت ایجاد کند که فقط در اختیار ثروتمندترین شهروندان قرار می گیرد.

شرلی الن از GIA می گوید: «از آنجایی که می تواند در تخته سنگ های بزرگ رخ دهد، از آن برای کنده کاری مجسمه ها و اشیاء دیگر، از جمله سنگ قبرها استفاده شده است. بزرگترین بلوک یکدست رودونیت در جهان 47 تن وزن داشت و برای تراشیدن یک تابوت برای ماریا الکساندرونا، ملکه روسیه و همسر الکساندر دوم استفاده شد. این دو در مقبره خانواده رومانوف در کلیسای جامع پیتر و پل در سن پترزبورگ در کنار یکدیگر دفن شده اند. بسیاری از قطعات تزئینی دیگر در موزه دولتی هرمیتاژ در سن پترزبورگ به نمایش گذاشته شده است، از جمله یک کپی مینیاتوری از جواهرات سلطنتی سلطنتی شامل نمونه های نفیس رودونیت.

موارد استفاده از رودونیت

رودونیت زمانی به عنوان سنگ معدن منگنز در هند مورد استفاده قرار می گرفت. امروزه تنها کاربرد آن به عنوان مواد گوهرتراشان و نمونه های کلکسیونی است. کریستال های رودونیت با کیفیت بالا می توانند با قیمت های بسیار بالایی به فروش برسند. نمونه های خوب صورتی تا قرمز به‌عنوان سنگ زینتی یا گوهر راف استفاده می‌شود. معمولاً برای ساختن نگین های دامله، مهره‌ها، مجسمه‌های کوچک، سنگ‌های ریخته‌شده، و دیگر زیورآلات استفاده می‌شود. امروزه در اغلب دستبندهای نیمه قیمتی و ریسه ها می توانید آنها را ببینید. کریستال‌های شفاف و کمیاب که به خوبی شکل گرفته‌اند، بسیار مورد توجه کلکسیونرهای سنگهای معدنی هستند. کریستال های آسیب دیده با کیفیت خوب گاهی اوقات به صورت سنگ های فست تراش می خورند. بیشتر آنها توسط کلکسیونرها سفارش داده می شوند زیرا رخ و سختی کم آنها را برای استفاده در جواهرات بسیار شکننده می کند. رودونیت های کم کیفیت تر و ارزان، سنگهایی مناسب برای تامبلر هستند. بسیاری از مردم از رنگ تمشکی رودونیت و لکه های اکسید منگنز سیاه لذت می برند. از آنجایی که صیقل دادن این سنگ به دلیل سختی متفاوت اکسید منگنز می تواند چالش برانگیز باشد ، گاها تامبلرهای لرزشی می توانند مفید باشند.

رودونیت گران نیست، اما هنوز برای بسیاری ارزش دارد

رودونیت امروزه به اندازه گذشته در روسیه ارزشمند نیست، عمدتاً به این دلیل که راحت تر در دسترس است. امروزه رودونیت را می‌توان در بسیاری از کشورهای جهان یافت، به راحتی استخراج می شود که به دسترسی به آن کمک می کند. برخی از ذخایر را می توان با ابزارها و تکنیک های ساده مانند قلم و چکش استخراج کرد، اما سنگ های بزرگ برای استخراج به ماشین آلات معدنی پیشرفته نیاز دارند. رودونیت نسبتاً ارزان است، اما کریستال‌های باکیفیت شفاف و پر رنگ قرمز این کانی به دلیل نادر بودنشان می‌توانند گران‌بها باشند. امروزه کودکان روسی هنوز در عید پاک تخم‌های رودونیت را برای ابراز دوستی و محبت مبادله می‌کنند. همچنین به آن لقب “سنگ عشق” داده اند زیرا بسیاری از علاقه مندان به کریستال های معدنی معتقدند که می تواند عشق به خود را تحریک و دوباره فعال کند و اضطراب را کاهش دهد، بنابراین با چاکرای قلب نیز مرتبط است.