کوارتز صورتی یا رز کوارتز (Rose Quartz) نوع صورتی پر رنگ و مات تا خیلی کم رنگ کوارتز است. این سنگ دارای سیستم کریستالی هگزاگونال (تریگونال) و منشوری شکل ولی غالبا بصورت توده های فشرده در رگه های هیدروترمال و پگماتیت وجود دارد. این توده ها معمولا دارای ترک و یا ناخالصی هایی در خود می باشند. رز کوارتز سنگی شکننده و دارای شکستگی صدفی و بدون کلیواژ ، وزن مخصوص آن 2.6 تا 2.7 ، سختی 7 و خط ساییدگی آن نیز سفید است. کوارتز صورتی در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد. بسیاری از کوارتزهای صورتی که امروزه فروخته می شوند از برزیل، هند، آفریقای جنوبی و ماداگاسکار هستند. بقیه منابع عبارت اند از نامبیا، موزامبیک و سریلانکا و داکوتای جنوبی ایالات متحده می باشند.
جدول خصوصیات رز کوارتز | |
---|---|
ترکیب شیمیایی | SiO2 – سیلیکات |
رنگ | صورتی |
رنگ خاکه | بدون رنگ |
شفافیت | شفاف تا مات |
کلیواژ | ندارد – به صورت صدفی میشکند |
جلا | شیشه ای |
ضریب شکست نور | 1.544 تا 1.553 |
سختی موس | 7 |
وزن مخصوص | 2.65 |
سیستم کریستالی | هگزاگونال |
فلورسانس | ندارد |
فهرست مطالب
آیا کوارتز صورتی شفاف نیز وجود دارد؟
کوارتز صورتی به علت اینکلوژنها یا فیبرهای فرا ریز میکروسکوپی نوع صورتی دومورتيريت درون آن موجب می شوند که به جای شفاف بودن، مات و نیمه مات جلوه دهد. البته به طور خیلی کمیاب برخی کوارتزهای صورتی بدون شکل که در حفره های پگماتیت به کانی معدنی تبدیل شده اند شفاف می باشند.
گمان می رود رنگ این نوع رز کوارتز های گرانبها و شفاف (بخصوص در برزیل) از تشعشات پرتو ناشی شود. این نوع رنگ معمولا بدون ثبات است و به مرور زمان در معرض نور و حرارت کمرنگ و رنگ پریده می شود. کوارتز با رنگ صورتی شفاف کمیاب است با این حال در چند نقطه جهان وجود دارند. برخی می گویند به جای نام “رز کوارتز” باید آنها را “کوارتز صورتی” نامید زیرا رنگ آنها متفاوت است.
رنگ کوارتز صورتی و پدیده استار در آن
چندین نظریه درباره رنگ صورتی کوارتز وجود دارد. بیش از صد سال است که در بسیاری از نوشته های کانی شناسی از نویسنده های متعدد علت رنگ صورتی رز کوارتز را ناشی از جاینشانی عناصر تیتانیوم و روتیل های اکسید تیتانیوم TiO2، منگنز و آهن دانسته اند.
نوعی رز کوارتز کریستالی نادر در معادن میناس گرایس برزیل و ايالات متحده وجود دارد که عامل رنگ آنها آلومینیوم یا فسفات بوده و نسبت به نو حساس و حالت محو شدگی دارند. برخی دیگر عامل تشعشعی را که در کوارتز دودی و آمیتیست نیز به همینگونه هست برای رنگ صورتی این سنگ برمی شمارند که فقط گزارش هایی از نمونه هایی در برزیل به این نوع یافت شده است. رز کوارتز در دمای بالاتر 500 رنگ خود را از دست و بیشتر شبیه دودی می شود تا صورتی. بنابراین با توجه به نحوه تشکیل این سنگ در دمای بالا از احتمال کمتری برای عامل رنگش برخوردارد است.
در این بین چنانچه کریستال های سوزنی نازک روتیل (Rutile) درون برخی از آنها زیاد باشد، پدیده نوری زیبای آستریزم یا همان استار شش پر را مشاهده می کنیم. حالت شش پر استار با توجه به طیف نوری تابیده شده بر روی آن و محل قرارگیری سنگ جلو چشم بیننده ممکن است متفاوت باشند. این شاخه های استار با یکدیگر زاویه شصت درجه را تشکیل میدهند. کوارتز های استار تنها در چند منطقه از دنیا یافت می شوند.
کوه های Vorondolo جنوب شرقی ماداگاسکاریکی از این مناطق است. در سال 1990 تحقیقات جدیدی صورت گرفت و چند نفر به سرمایه گذاری روی پدیده استار کوارتز صورتی علاقمند شدند. آنها رز کوارتزهایی را از نقاط مختلف جهان جمع آوری و به آرامی درون اسید هیدروفلوریک با دمای 100 درجه سلسیوس حل کردند. آنها قصد داشتند که سیلیکون دی اکسید کوارتز و هر ماده معدنی در آن را حل و از بین ببرند. با تکرار حدس و خطا روی نمونه های مختلف، آنچه بعد از فرآیند اسید ماند فیبرهای صورتی رنگ خیلی نازک و درهم پیچیده بود.
آنها بوسیله دستگاه های میکروسکوپ الکترونی، اسپکتروسکوپی رامان و طیف سنج مادون قرمز، اندازه گیری جذب نور و ضریب انکسار اشعه ایکس فیبرها را مورد آزمایش قرار دادند. آنها یافتند که این فیبرها بوروسیلیکات و دارای مشخصاتی بسیار مشابه دومورتیریت هستند. این سرمایه گذاران باور داشتند که علت رنگ صورتی و استار در رز کوارتز فیبرهایی هستند که آنها آن را “didi dumortierite” نامیدند. حین تشکیل رز کواتز در دمای بالا که موجب سازماندهی یونها در ساختار شبکه ای آن می شود سپس بعد از کاهش دما جاینشانی این اینکلوژنهای ریز بهم پیوسته و فیبرهای دومورتیریت تشکیل می شوند.
آیا نمونه سنتتیک و مصنوعی کوارتز صورتی نیز وجود دارد؟
در برخی آزمایشگاه ها کوارتز صورتی تولید شده است ولی نمونه های سنتتیک و مصنوعی غالبا در بازار جواهرات و گوهرسنگها از اهمیت کمتری برخوردارند. درواقع ذخایر معدنی این سنگ بسیار فراوان و نسبتا ارزان است. این قضیه موجب می شود که تمایل کمتری برای تولید کوارتز صورتی مصنوعی نسبت به دیگر سنگهای قیمتی و گرانبها وجود داشته باشد. رنگ آن در دمای بالاتر از 500 درجه سانتیگراد رنگ پریده تر می شود ولی دوباره با تشعشات می تواند رنگ خود را بازیابی کند. اکسیده کردن آن نیز همین اثر کمرنگ تر کردن را دارد. این سنگ ممکن است با آمیتیست رنگ پریده و کمرنگ اشتباه گرفته شود. کوارتز صورتی را نباید به مقدار طولانی در معرض تابش خورشید قرار دهید زیرا سطح آن تیره می شود.
تراش رز کورارتز و کاربرد آن
کوارتز صورتی بصورت کابوشن، مهره، فست و با اندازه های 8 میلیمتر یا بیشتر تراشیده می شود تا غلظت رنگ صورتی آن چشم گیر باشد. نمونه های معمول این سنگ را جهت پیکر تراشی حجمی، قلبی، گوی و از این موارد بخصوص در چین مورد استفاده قرار می گیرند. به علت براق نبودن رز کوراتز ، عدم شفافیت (غالبا)، نمایان نشدن رنگ و کنتراست آن روی پوست برخی افراد معمولا تراش های فست سنگهایی مانند یاقوت صورتی، رودولیت، مورگانیت و اسپینل می توانند جایگزین خوبی برای این سنگ در جواهرات باشند.
در برخی از رز کوارتزها تراکم خوبی از شبکه اینکلوژن ها به هم راستا با شکل کریستالی هگزاگونال دیده می شود. درصورتی که آنها را با تراش کابوشن و عمود بر پایه محور C تراشیده شوند می توانند پدیده آستریزم یا ستاره ای را به نمایش بگذارند. بهترین نمونه های استار دارای رنگی درخشان و خلوص بالای صورتی، واضح، متقارن و در وسط (ستاره) قرار دارند.
گرانترین سنگهای رز کوارتز در جهان!
از آنجا که رز کوراتز به معمولا قطعه ای ارزشمند و کلکسیونی نیست با این حال به طور نادر هنگامی که به صورت کریستالی و شکل و رنگ عالی رشد کند در بین کلکسیونرها خواستار پیدا میکند. کی از قطعاتی که با قیمت بسیار بالایی فروخته شده است “La Madona Rosa” یا ” The Pink Madonna” نام دارد که در ژوئن 2013 با قیمت 500 هزار دلار در حراجی Heritage فروخته شد. این کوارتز صورتی در سال 1950 از معدن سپوکایا (Sapucaia) در میناس جرایس برزیل کشف شده است. اندازه آن 39cm ارتفاع و 20cm عرض می باشد. وسط این قطعه با ارزش کوارتز دودی خوشه ای است که اطرافش را کوارتز صورتی با رنگ درخشان و پررنگ احاطه کرده است.
” The Van Allen Belt” نیز نام یکی دیگر از قطعات مشهور رز کوراتز است که در میناس جرایس برزیل یافت شده و شامل کلاستر کوارتز دودی با نوار تسمه مانندی از رز کوارتز است که دور آن را محاصره کرده است. این قطعه در موزه اسمیتسونین واشنگتون ایالات متحده قرار دارد.
خواص کوارتز صورتی در چاکرا درمانی
رز کوارتز بعد معنوی در عشق را تقویت می نماید بنابراین از نظر چاکرا درمانی نیز ارتعاشات آن چاکرای چهارم یعنی قلب را تقویت می کند. خواص رز کوارتز در چاکراها بدین گونه است که چاکرای تاج، چشم سوم و گلو را تحریک و آنها را وارد هماهنگی و اتحاد با قلب می نماید. رز کوارتز سنگ عشق، اعتماد و امید است و مراقبه نمودن با این سنگ سبب پوششی از عشق در اطراف فرد و فعال کردن قلب است. جالب است بدانید رز کوارتز رنگ سال 2016 نیز بوده است!
خواص کوارتز صورتی به عنوان یکی از سنگهای متعلق به ارتعاشات زاییده مرکز زمین، قلبش شخص را با انرژی های جهان و طبیعت افزایش میدهد. ارتعاشات عاشقانه آن میتوانند به سطح سلولی نفوذ کرده و سلول را برای شادی و طول عمر به جای ناامیدی و مرگ، از نو برنامه ریزی کنند. این سنگ سبب رها شدن شخص از کشمکش و تنش روانی، حل و فصل خشم و تنفر، دور کردن ترس و بدگمانی و زخم های گذشته، تولد دوباره امید و ایمان می شود.
خواص رز کوارتز در باورهای قدیمی
در افسانه های یونانی آماده است هنگامی که آرس؛ خدای جنگ به علت حسادت به آدونیس؛ جوان زیبارویی که آفرودیت (الهه زیبایی) عاشق او بود حمله کرد (در شکل یک گراز)، آفرودیت به کمک آدونیس رفت و هنگامی که زخمی شد از سرازیر شدن مخلوط خون او و کشته شدن آدونیس، سنگهای کوارتز سفید به صورتی تبدیل شدند! در مقبره های مصر باستان، صورتک هایی از جنس رز کوارتز یافت شده است که احتمالا جهت زیبایی استفاده می شدند. مصریان و رومیان باستان اعتقاد داشتند که می توان از خواص کوارتز صورتی به صورت ساییدن آن روی چهره، پوست خود را پاک و زیباتر کرده و چین و چروک را از بین می برد. امروزه در آسیای شرقی نیز برخی کلنیک ها با قرار دادن رز کوارتز پولیش شده صورت خود را ماساژ می دهند.
رز کوارتز احتمالا از 600 سال قبل از میلاد مسیح برای جذب عشق استفاده می شد. گفته میشود این سنگ سبب شفا یافتن بعد از جراحت و بیماری می شود. ساحران استرالیایی با قرار دادن کوارتز صورتی در آب، مایعی مقدس به نام کوارتز آبگونه درست می کنند که باور دارند اکسیر تمام دردها است! برخی نیز باور داشتند این سنگ ضد زهر و مسمومیت است.