سنگهای قیمتی
سنگ الکساندریت چیست؟ خصوصیات و خواص آن
سنگ الکساندریت نوعی کریزوبریل با سختی 8.5 بوده و به جهت کمیاب بودن بسیار گران قیمت است. در این مقاله به این سوالات پاسخ می دهیم: سنگ الکساندریت چیست و از کجا آمده است؟ روش تشخیص سنگ الکساندریت اصل از مصنوعی چیست؟ انواع سنگ الکساندریت تقلبی کدامند؟ قیمت سنگ الکساندریت اصل چقدر است؟ معادن این کانی در کجا قرار دارد؟ خواص سنگ الکساندریت چیست؟
فهرست مطالب
تاریخچه نام گذاری این سنگ
تاریخچه این گوهرسنگ مورد بحث بوده و به زمان امپراطوری روسیه باز می گردد. از آنجایی که کشف این سنگ همراه با ظهور دوره تزار روسیه، الکساندر دوم (1881-1818) همراه بود این سنگ به نام وی نامگذاری شد. درواقع الکساندریت توسط یک معدنکار فنلاندی به نام (Nils Gustaf Nordenskiöld (1792-1866 کشف شده است. 
هنگامی که Nordenskiold برای اولین بار در 1834 الکساندریت را کشف نمود، در ابتدا تصور می شد که زمرد باشد زیرا در معادن زمرد واقع در منطقه اورال روسیه در نزدیکی رودخانه توکووایا کشف شده بود. ولی پس از مشاهده سایه های قرمز این گونه بعدها به عنوان گونه ی حاوی کروم با قابلیت تغییر رنگ شناخته شد.
گفته میشود بدلیل اینکه کشف این گوهرسنگ با رسیدن تزار آینده به سن قانونی همزمان شده بود و این سنگ نیز با دو رنگ قرمز و سبز که ترکیب رنگ اصلی نماد امپراطوری های گذشته روسیه بود خود را نشان می داد بنابراین الکساندریت سنگ جواهر رسمی تزار امپراطوری روسیه به رسمیت شناخته شد.
سنگ الکساندریت چیست؟
سنگ الکساندریت (به انگلیسی Alexandrite) یکی از انواع بسیار کمیاب کریزوبریل (BeAl2O4) با سختی موس 8.5 ، وزن مخصوص 1.755 – 1.74، دارای سیستم کریستالی ارتورومبیک و گاهی اوقات در شکل ظاهری شش وجهی هگزاگونال بوده که از شفاف تا اوپک وجود دارد و نمونه های شفاف آن قیمت بالاتری دارند. بر اساس کنفدراسیون جهانی جواهرات CIBJO فقط کریزوبریل هایی که قابلیت تغییر رنگ یا کالر چنجینگ دارند “الکساندریت” محسوب میشوند. الکساندریت وقتی تشکیل می شود که عناصر بریلیوم و آلومینیوم ترکیب و به طور شگفت انگیز مقادیر جزئی عناصر آهن و تیتانیوم و بخصوص کرومیوم (اساسی) همراه میشوند. 
در موارد نادر حظور وانادیوم نیز مشاهده میشود. نوع های کالر چنجینگ (Color Changing) آن در نور روز با طیف های رنگی سبز تا سبز – آبی و در نور لامپ رشته ای به طیف های قرمز تمشکی، ارغوانی- قرمز، نارنجی -زرد بسته به محل پیدایش تغییر می یابند.
پدیده تغییر رنگ در Alexandrite
الکساندریت یکی از عجیب ترین و خاص ترین سنگ های موجود در بازار امروز است. این سنگ با خاصیت چند رنگی گونه ای از کریزوبریل با پدیده کالر چنجینگ است. الکساندریت یا کریزوبریل با پدیده کالرچنجینگ به زمرد روز و یاقوت شب معروف است شاید این اصطلاح به علت گونه ای از آن که دارای تغییر رنگ سبز تا سرخ است استفاده میشود. این سنگ در زیر نور لامپ رشته ای یا شمع به طیف های مایل به قرمز تغییر رنگ می دهد.
رنگ سبز الکساندریت ناشی از ناخالصی کروم است. کروم همان عنصر رنگی موجود در زمرد یعنی گونه ی سبز بریل گران بها می باشد. به نظر می رسد الکساندریت سریلانکا (سیلان) با تغییر رنگ قهوه ای گونه شناخته می شود. این کانی با خاستگاه زیمبابوه معمولا تغییر رنگ بسیار کمی دارد و معمولا با مقدار کمی رنگ بنفش اندکی تیره تر است. گونه های تانزانیا در رنگ های روشن تر یافت شده و تغییر رنگ مطلوبی دارد. الکساندریت برزیلی به نظر اشباع تر بوده و تغییر رنگ آبی تا بنفش دارد. مطلوب ترین نوع این سنگ با رنگ های خالص و توانایی تغییر رنگ می باشند.
دلیل علمی تغییر رنگ سنگهای کالرچنج
سنگهای کالرچنج (color-change تغییر رنگ) در مقایسه با نور لامپ رشته ای، زمانی که در معرض نور روز یا فلورسنت قرار میگیرند، تغییر رنگ مشخصی را نشان میدهند. تغییر رنگ در سنگ های قیمتی ناشی از طیف جذبی گوهر است. اگر یک گوهر مقدار بسیار کم (یا هیچ) از طول موج مشخصی را جذب کند، گوهر همان رنگ به نظر می رسد، زیرا آن رنگ در چشم بیننده منعکس می شود.
این قسمت اندک طیف جذبی، “پنجره انتقال transmission window” نامیده می شود. چیزی که گوهرهای کالرچنج را از سایر سنگها متمایز می کند این است که دو پنجره انتقال دارند.
برای مثال یک گوهر کالرچنج مثل الکساندریت که تمام طول موج های نور را به جز قرمز و سبز جذب می کند، در نور روز به دلیل داشتن طول موج های سبز فراوان، الکساندریت سبز بنظر میرسد، این درحالی است که تحت نور ملتهب لامپ رشته ای یا شمع که دارای طول موج های قرمز زیادی از نور است، سنگ رنگ قرمز را به ما نشان می دهد.
قیمت سنگ الکساندریت بر چه اساسی تعیین می شود؟
الکساندریت با کیفیت و طبیعی بسیار گران قیمت بوده و بسته به فاکتورهای گوهرشناسی می تواند قیمت های متفاوتی داشته باشد. الکساندریت برزیلی 100% دارای تغییر رنگ هستند بنابراین قیمت و طرفداران بیشتری دارند. این کانی گاها ممکن است دارای پدیده شاتویانسی باشد وجود دو پدیده نوری همزمان در این سنگ میتواند قیمت سنگ را بالا ببرد و کمیاب تر است.
گرانترین نوع های سنگ الکساندریت از نظر رنگ نمونه های تغییر رنگ دهنده سبز به قرمز آتشین می باشد. نمونه های بزرگ و با کیفیت این سنگ احتمالا صدها میلیون تومان ارزش دارند! سنگ شناس
از فاکتور های بسیار مهم در قیمت گذاری این سنگ میتوان به میزان تغییر رنگ و وضوح کالرچنجینگ، وزن سنگ (به صورت پلکانی قیمت سنگ های دارای وزن بیشتر بالا می رود)، تراش سنگ شفافیت سنگ و گاها محل پیدایش و … اشاره کرد.
نمونه هایی که از ذخایر قدیمی روسیه می آیند گرانتر می باشد. سنگ جواهری با وزن یک قیراطی الکساندریت برزیل بیش از 500 دلار ارزش دارد پس چنانچه سنگ یا انگشتر الکساندریت را با قیمت پایینی دیدید بدانید که مشکوک است!
معادن Alexandrite در کجا قرار دارند؟
معادن معروف این سنگ در منطقه ی اورال روسیه بود، اما این معادن در طولانی مدت تخلیه شده اند. برای مدت طولانی، معادن اورال به عنوان منبع اصلی سنگهای بزرگ الکساندریت، به ویژه گونه هایی با وزن 5 قیراط یا بیشتر شناخته می شدند، اما اخیرا در سال 1987، نمونه های بزرگ در میناس گرایس برزیل کشف شد. در اواسط دهه 1990 در جنوب تانزانیا استخراج این گوهرسنگ رواج یافت. الکساندریت های برزیل از نظر خلوص رنگ سبز به پای الکساندریت های روسیه نمیرسند ولی وضوح تغییر رنگ به خوبی در آنها مشاهده میشود. همچنین روشنی رنگهای نمونه های سریلانکایی نیز به پای روسیه نمی رسند. منابع دیگر الکساندریت عبارتند از میانمار (برمه)، سریلانکا، زیمبابوه، تانزانیا، هند (آندرا پرادش) و ماداگاسکار وجود دارد.
سنگهای الکساندریت مصنوعی (سنتتیک)
این سنگ به دلیل زیبایی خاص و قیمت بالایی که دارد باعث شده تا همیشه تلاش های زیادی برای ساخت نمونه های سینتتیک آن انجام شود. اولین نمونه الکساندریت مصنوعی در سال 1960 ساخته شد و امروزه نمونه های سنتتیک زیادی از این سنگ در بازار موجود هست که دارای تغییر رنگ های گاها بنفش آبی تا سبز سرخ هستند. حتی برای الکساندریت های دارای پدیده چتویانسی نیز نمونه های آزمایشگاهی ساخته شده و دارای دو پدیده نوری چتویانسی و کالر چنجینگ هستند. 
نوع های آزمایشگاهی دارای همان خواص فیزیکی و شیمیایی نوع طبیعی و با ترکیب بریلیوم اکساید هستند و البته سنتتیک بودن آنها بدین معنی نیست که قیمت آنها پایین است. روش های چون فلاکس، Czocchralski یا روش pulled، هیدروترمال از انواع روشهای تولید الکساندریت در آزمایشگاه میباشد. نمونه هایی تحت نام allexite که توسط روش Czocchralski ساخته میشوند در آزمایشگاه علمی تایروس روسیه سالانه حدود 100 کیلوگرم تولید می کنند!
سنگهای الکساندریت تقلبی و مشابهات
در معاملات این سنگ بسیار دیده شده که برای کلاه برداری از ایمیتیشن های این سنگ استفاده میشود. سنگ هایی مثل سافیر (با وجود عناصری مثل وانادیوم و..) ، اسپینل ، گارنت ها، دیاسپور … و نمونه های دیگری که دارای قابلیت تغییر رنگ مشابه الکساندریت باشند ممکن است به جای این سنگ استفاده شوند. یاقوتهای ارغوانی روشن در صد سال اخیر از مشابهات الکساندریت با قابلیت تغییر رنگ بوده که نداشتن رنگ سبز در آنها می تواند تمایز چشمی بین آنها شود. 
در ایران اغلب شیشه و یا سنگ زولتانایت هستند این کانی که دارای پدیده تغییر رنگ طبیعی بوده دارای سختی بین 7-6.5 بوده و غالبا از ترکیه وارد و به عنوان الکساندریت فروخته میشود!. بر روی این سنگ عموما بهسازی خاصی انجام نمیشه و غیر معمول هست روشی هم قبلا استفاده میشد که مثل زمرد ها روغن زده میشدند اما امروزه این روش به ندرت ممکنه دیده بشه.
روش تشخیص سنگ الکساندریت اصل از مصنوعی
تشخیص سنگ الکساندریت رشد یافته به روش فلاکس مقداری مشکل است زیرا دارای اینکلورژنهایی شبیه نوع طبیعی میباشند. بنابراین حتما درمورد تشخیص سنگ الکساندریت اصل از مصنوعی باید به آزمایشگاه معتبر مراجعه کنید. الکساندریت های مصنوعی با روش Czocchralski معمولا به آسانی تشخیص داده میشوند زیرا بسیار شفاف و تمیز هستند و در زیر میکروسکوپ خطوط منحنی شکلی دیده می شود.
https://www.youtube.com/watch?v=nYcUhp84zzo
همچنین در روش Pulled تغییر رنگ از آبی به قرمز است که در هیچ کدام از الکساندریت های طبیعی مشابه اینچنین تغییر رنگی وجود ندارد. نمونه های مصنوعی به روش هیدروترمال از طریق خواص فیزیکی و شیمیایی آشکار میشوند.
در تشخیص سنگ الکساندریت تقلبی که درواقع از جنس کوراندوم هستند، آنها شفاف و در زیر میکروسکوپ حباب و خطوط منحنی شکل پدیدار است. همچنین ضریب شکست نوری سنگ در آزمایشگاه 1.778 – 1.759 (برای کوراندوم) به جای 1.741–1.760 (کریزوبریل) است. زیر اسپکتروسکوپ نیز خط جذب وانادیوم قوی روی 475 nm قرار دارد.
بزرگترین الکساندریت تراش خورده جهان
الکساندریت به ندرت در اندازه های بزرگ یافت می شود. گونه های بیش از 5 قیراط بسیار کمیاب هستند. بزرگترین سنگ های جواهر برش خورده ی الکساندریت 65.7 قیراط از سریلانکا است و در حال حاضر در واشنگتن، موسسه ی اسمیتسونین واشنگتون D.C واقع شده است. پس قطعا بالای ۲۰ قیراط بسیار کم بوده و احتمال اینکه در ایران موجود باشه خیلی کم هست. لازم به ذکر است که همیشه درشت بودن عامل گران تر بودن نیست بلکه قدرت اشباع رنگ و تغییر آن بخصوص در رنگهای سبز آبی به ارغوانی قرمز می تواند بسیار در قیمت گذاری آن تاثیر گذار باشد.
کاربرد در جواهرات
به دلیل کمیاب بودن نمونه های با کیفیت این گوهر استفاده از آن در جواهرسازی به ندرت دیده می شود که البته در گذشته جواهر سازان بزرگ در روسیه شانس استفاده از این گوهرسنگ را بیشتر از بقیه داشته اند. گوهر شناس ارشد تیفانی؛ جورج فردریک (1932-1856) شیفته سنگ الکساندریت بود و در اواخر قرن 19 و ابتدای قرن بیستم جواهرسازان قدر توانستند مجموعه انگشترها و جواهراتی پلاتینیومی از این سنگ ارائه دهند. سنگهای کوچکتر این گوهرسنگ به طور معدود در جواهرآلات مربوط به ملکه ویکتوریا انگلیس استفاده میشد. امروزه نیز این گوهرسنگ (بخصوص در اندازه و کیفیت های بالا) در اختیار ثروتمندان است.
نحوه نگهداری و تمیز کردن
این سنگ در حالت عادی سنگی پایدار است به این معنی که در برابر تاثیرات حرارت، نور و مواد شیمیایی معمولی مقاوم است. برای تمیز کردن می توان آن را در ظرف آب گرم صابونی قرار داده و با مسواک تمیز کرد. اولتراسونیک و پاک کننده ها نیز اثر تخریبی روی الکساندریت ندارند البته باید توجه داشت که در نمونه های بهسازی شده ممکن است که ترک ها با موادی پر شده باشند که فقط باید با آب گرم صابونی تمیز شوند.
خواص سنگ الکساندریت
از آنجایی که این سنگ نهایتا 150 سال پیش کشف شده است گوهری جدید محسوب میشود و باورهای قدیمی نسبت به آن وجود ندارد. الکساندریت یکی از سنگهای متولدین تولد خرداد نیز است.این سنگ چاکراهای قلب (چهارم)، چشم سوم (ششم) و تاج را تحت تاثیر قرار می دهد. این یک سنگ شادی بخش و لذت آور است که استفاده از آن موجب رهایی از تنش روانی و بدست آوردن اطمینان خاطر می شود. این سنگ دارای ارتباط با ابعاد بالاتر منابع انرژی است و کانال ارتباط ما را با هیجانات قلمروهای بالاتر انرژی باز می کند. این گوهر موجب ارتقای آگاهی از عشق درونی و دستیابی به حافظه طبیعت می شود. از خواص سنگ الکساندریت به عنوان سنگی در جهت متعادل کردن عملکرد مغز و تحریک کننده غدد پینه آل و بزاقی استفاده میشود.
سلام و وقت بخیر این الکساندرید های هفت رنگ موجود در بازار که مصنوعی هستن و خیلی خیلی هم شفاف هستن از چی ساخته میشن؟ و آیا خواص سنگ الکساندرید از نظر انرژی رو دارند یا نه؟
درود، 90% اونها بدل الکساندریت هستن . بخصوص شیشه های نانو سیتال و گاها سافایرهای مصنوعی کالرچنج.
سلام من روسیه هستم اینجا جواهرات زمان تزار رو گاهی حراج میکنن وگرونه این سنگ هم دارند
سلام من یه انگشتر الکساندریت دارم که خانوادگی هست رنگ هاش هم صورتی سبز تیره سبز روشن و قهوه‌ای این انگشتر ۶۰ سال که تو خانواده ای ما هست رو رکابش هم یاقوت فیروزه زمرد و دُر خواستم بدونم ارزش این انگشتر چقدر ؟
سلام من یه پنج قیراطی الکساندریت دارم که سبز و قرمز و بنفش و زرد و قهوه ای و صورتی میشه ۴میلیون خریدم آیا اصل هست ؟
سلام الان به 4 میلیون تومن یه جفت کفش خوب هم نمیشه خرید چه برسه به الکساندریت 😬
سلام یک انگشتر خریدم رنگم عوض میکنه ۸۵۰خریدمش از کجا بدونم سنگش اصل سبز و زرد میشه و چندتا رنگ دیگه دوستم میگه بیا با فندک نگینشو داغش کن دیگه معلوم میشه اصله یا نه حالا چکار کنم چطور معلوم میشه راهشو به من بگید
اگر منظورتون 850 هزار تومان هست، قطعا سنگتون الکساندریت نیست.
سلام. ببخشید یه انگشتر با رینگ ساده نقره و نگین الکساندریت گلبهی باهم ۴ گرمه. قیمتشو می گه ۵۵۰ تومان. شرط مرجوع برای عدم تایید آزمایشگاه هم داره. می گه تغییر طیف رنگی هم داره. بنظرتون قیمت با مشخصات برای اصل بودن سنگ می خوره؟ معقوله بخرم؟
سلام اگر منظورتون 550 هزار تومانه، غیر ممکنه. ببینید از کدوم آزمایشگاه میخواد تایید کنه. گاها یه دفترهای الکی دارن میبرن یه کاغذ بهت میدن شما هم خوشحال .
سلام
سنگ من چهار قیراط بیشتر وزن نداره واقعا فکر میکردم اصل باشه تا اینکه دو تا خط منحنی وسط سنگ دیدم اما رنگش از سبزآبی و دودی و بنفش روشن تا طیف تیره صورتی متغیره
ممنون که‌راهنمایی کردید ولی زیباست
درود برشما استاد من توکارخرید وفروش هستم یدونه گرلتم تو روز سبز زمردیه شبها زرد طلایی یا زرد وایل به سبزه ولی یه حباب ریز داخلشه ممکنه اصل باشه
سلام الکساندریت سنگ خیلی گرونیه و اگر ارزون خریدید اصل نیست.
سلام و عرض ادب خدمت مدیریت سایت و همچنین عرض سلام و احترام خدمت شما دوستان عزیز. بنده سنگی دارم با وزن 380 گرم این سنگ از رنگهای قرمز کمرنگ. قهوه ای. سبز کمرنگ و سفید استخوانی. شکل و شمایل سنگ مثلثی تشکیل شده وبیشتر شبیه به یک پرنده میباشد. چنانچه هر کدام از عزیزان در مورد این سنگ اطلاعات دارند ممنونم راهنمایی کنند. ناگفته نماند سختی سنگ 8 ونیم میباشد. زنده باشیدو پایدار
سلام من یه انگشتر دارم که نگینش تغییر رنگ میده غالبا صورتیه و رنگه های زرد کبود و سبز و قرمز به ندرت و چند رنگ دیگه .از کجا بفهمم الکساندریته؟ و اگر بخوام بفروشم کجا باید مراجعه کنم؟
چند خریدینش؟
سلام طوری که دوستان اظهارمی دارند نگین الکساندریت دربازاراصلا وجود ندارد من انگشترنقره ۲۰ سال قبل خریدم ۶۵۰ هزارتومان که فقط دورنگ سبز وزعفرانی میشه پس اصل نیست اونزمانی که ۶۵۰ هزارتومان خریدم حقوق معلمی من ۱۲هزارتومان درماه بود
با سلام جدیدا مشخصات یک سنگ الکساندریت بوزن حدودا شش قیراط و خرده ای که شناسنامه GIA داره و در آن عنوان شده که این سنگ طبیعی است برای بنده ارسال شده ، اگر کسی شناخت کافی داره و خریدار براش سراغ داره به ایمیل من پیغام بده Rezadezfulir@gmail.com متشکرم
سلام اگر هنوز موجوده تصاویر و شناسنامه رو برام‌ارسال کنید
salam man yedone daram aslo faresho nemidonam taghire rang mide to nor
سلام چند خریدینش؟
سلام جناب وقت بخیر اگر امکانش هست به تلگرام من پیام بدید ممنونم
@Asaevi72
سلام ممنون از مطالب زیباتون
شما سنگ الکساندریت اصل و طبیعب دارین؟ واگه دارین چند قیمته؟؟
سلام خیر عزیز. اصلش اگر گیر بیاد قیراطی بالای 50 میلیون هست
سلام اطلس چه شکلی
سلام اگه الکساندریتی با مشخصات ۷۵.۵۵ قیراطی وجود داشته باشه قیمتش چقدره؟
چون در حال حاضر با این قیراط از طرف یکی از دوستان بهم معرفی شده
سلام . اگه کیفیتش خوب باشه قیمتش خیلی خیلی بالاست ولی بعیده همچین الکساندریتی… تا تاییدیه آزمایشگاه معتبر نداشته باشه اصلا دنبالش نرید.
من میتونم تاییده آزمایشگاه معتبرش رو به همراه فیلمش واستون بفرستم. اگر خواستید شمارتون رو به ایمیلم بفرستید یا اینکه از هر طریق دیگه ایی که شما مدنظرتون هست باهم در تماس باشیم
وقت بخیر من یه سنگ دارم که ۱.۷ قیراط هست و تایید هم داره. قیمت چقدر می خوره؟
باید ببرید کارشناس از نزدیک بررسی کنه .. اگر الکساندریت هست ، بسته به کیفیتش میتونه چند صد دلار برای هر قیراط متفاوت باشه.
سلام من مشهد هستم کجا میتونم ببرم ازمایشگاه یک سنگ کوچیک سایز (نگین) انگشتر دارم که از ترکیه فرستادن همین مشخصات تغییر رنگ داره میخام ازمایشگاه ببرم معرفی میکنید اگر با عکس میشه بفرستم
تلگرام
@Hanzo_mo
سلام در مشهد آزمایشگاه گوهرشناسی زیاد هست در گوگل جستجو کنید
سلام داداش احساس میکنم ی خورده داری اشتباه میگی من ۳۳ گرمشو خریدم ۱۷ میلیون کاملا اصلی حتی بردم تشخیص سنگ نشون دادم